✅ پاسخ : به آیه و روایات زیر توجه فرمایید :

إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ ولَحْمَ الْخِنزِیرِ وما أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللَّهِ ۖفَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ ۚإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیم

همانا مردار، خون، گوشت خوک و حیوانی که به نام غیر اللَّه ذبح شود، را بر شما حرام کرده است. پس کسی که ناچار شود، در صورتی که ستمکار و متجاوز نباشد، گناهی بر او نیست. همانا اللَّه آمرزنده مهربان است!

📖بقرة 173


1⃣عن أبی بصیر قال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْداللَّهِ عَنِ الْمَرِیضِ هَلْ تُمْسِکُ لَهُ الْمَرْأَةُ شَیْئاً فَیَسْجُدَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَا إِلَّا أَنْ یَکُونَ مُضْطَرّاً لَیْسَ عِنْدَهُ غَیْرُهَا و لَیْسَ شَیْءٌ مِمَّا حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا و قَدْ أَحَلَّهُ لِمَنِ اضْطُرَّ إِلَیْه

📚تهذیب جلد ۳ص۱۷۷

ابی بصیر گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد فرد بیماری که زن برایش چیزی نگه می دارد تا او بر آن سجده کند سوال کردم؛ امام فرمودند : خیر! مگر اینکه #مضطر و ناچار باشد و کسی غیر از آن زن نزد او نباشد و هیچ چیزی از آن اموری که اللَّه حرام کرده نیست، مگر اینکه آن را برای کسی که به آن #مضطر شود حلال نموده است!


2⃣عن مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ و الْمَرْأَةِ یَذْهَبُ بَصَرُهُ فَیَأْتِیهِ الْأَطِبَّاءُ فَیَقُولُونَ نُدَاوِیکَ شَهْراً أَوْ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً مُسْتَلْقِیاً کَذَلِکَ یُصَلِّی فَرَخَّصَ فِی ذَلِکَ وَ قَالَ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ.

📚الکافی جلد۳ ص ۴۱۰

محمد بن مسلم گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد مرد و زنی که بیناییش می رود و طبیبان نزد او می آیند و به او می گویند : ما تو را یک ماهه یا 40 شبه، در حالیکه به پشت خوابیده باشی مداوا می کنیم و او به همین حالت (به پشت خوابیده) نماز می خواند سؤال کردم؛ پس امام در این أمر رخصت و اجازه دادند و فرمودند : پس کسیکه مضطر می گردد بدون آنکه باغی و سرکش باشد گناهی بر او نیست!


3⃣عن حریز بْنِ عَبْداللَّه عَنْ أَبِی عبداللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ رُفِعَ عَنْ أُمَّتِی تِسْعَةُ أَشْیَاءَ الْخَطَأُ و النِّسْیَانُ وَ مَا أُکْرِهُوا عَلَیْهِ و مَا لَا یَعْلَمُونَ وَ مَا لَا یُطِیقُونَ و مَا اضْطُرُّوا إِلَیْهِ وَ الْحَسَدُ وَ الطِّیَرَةُ وَ التَّفَکُّرُ فِی الْوَسْوَسَةِ فِی الْخَلْق مَا لَمْ یَنْطِقُوا بِشَفَةٍ

📚التوحید ص ۳۵۳

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : نُه چیز از امت برداشته شده است : خطا و فراموشی و آنچه بر او إجبار شوند و آنچه نمی دانند و آنچه طاقت ندارند و آنچه به آن #مضطر و ناچار می شوند و حسد و فال بد زدن و تفکر وسوسه در خلقت، تا زمانیکه لب به آن نگشایند!


4⃣عن أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عن أَبِی جَعْفَر قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ یُصِیبُهَا الْبَلَاءُ فِی جَسَدِهَا إِمَّا کَسْرٌ وَ إِمَّا جُرْحٌ فِی مَکَانٍ لَا یَصْلُحُ النَّظَرُ إِلَیْهِ یَکُونُ الرَّجُالُ أَرْفَقَ بِعِلَاجِهِ مِنَ النِّسَاءِ أَ یَصْلُحُ لَهُ ان ینظَرُ إِلَیْهَا قَالَ إِذَا اضْطُرَّتْ إِلَیْهِ فَلْیُعَالِجْهَا إِنْ شَاءَتْ

📚الکافی جلد ۵ص۵۳۴

ابوحمزه گوید : از امام باقر صلوات اللَّه علیه در مورد زن مسلمانی که بلایی در بدنش از قبیل شکستگی یا جراحت، در مکانی که صحیح نیست به آن مکان نظر شود می رسد و مردان برای معالجه او از زنان استوارتر و نافع تر هستند، سؤال کردم که آیا برای آن طبیب مرد صلاح است که به او نگاه کند؟ امام فرمودند : در صورتی که #مضطر به آن (طبيب مرد) گردید، اگر آن زن خواست او را معالجه کند!



5⃣قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام مَنِ اضْطُرَّ إِلَی الْمَیْتَةِ وَ الدَّمِ وَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ فَلَمْ یَأْکُلْ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ حَتَّی یَمُوتَ فَهُوَ کَافِرٌ.

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمودند : کسی که به مردار و خون و گوشت خوک ناچار و #مضطر گردد ولی چیزی از آن را نخورد تا اینکه بمیرد، پس او کافر است!

📚الفقیه جلد۳ ص ۳۴۵


✅ با توجه به اصول و نصوص و مصادیق وارده در روایات فوق و غیره، اگر فرد مکلف در محل أمر یا نهی إلهی، شرایط ناچاری و ناگزیری و اضطرار برایش رخ دهد و از انجام آن أمر ناتوان گردد و به انجام نهی شرعی ناچار و مضطر گردد، اللَّه تعالی آن را برای او حلال نموده است و چیزی که فرد به آن مضطر و ناچار گردد از این امت برداشته شده است.


✅ برخی مصادیق اضطرار در نصوص روائی ذکر شده است و موارد دیگر را نیز می توان از این اصل روائی با تفقه صحیح و تطبیق به جا به دست آورد.


https://t.me/porseshvapasokhe