#سؤال_660_ شخصی هدیه ای به من داد که #احتمال می دهم غصبی باشد. وظیفه ام چیست؟
✅پاسخ:
1⃣مسعدة بْنِ صدقة عن أبي عبداللَّه قال سَمِعْتُه يَقُول كُلُّ شَيْ ءٍ هُوَ لَك حَلَالٌ حَتَّى تَعْلَمَ أَنَّهُ حَرَامٌ بِعَيْنِه فَتَدَعَهُ مِنْ قِبَلِ نَفْسِكَ و ذَلِك مِثْلُ الثَّوْبِ يَكُونُ قد اشْتَرَيْتَهُ و هُو سَرِقَةٌ أَوِ الْمَمْلُوك عِنْدَك و لَعَلَّهُ حُرٌّ قَدْ بَاعَ نَفْسَهُ أَوْ خُدِعَ فَبِيعَ قَهْراً أَوِ امْرَأَةٍ تَحْتَكَ و هي أُخْتُكَ أَوْ رَضِيعَتُكَ و الْأَشْيَاءُ كُلُّهَا على هَذَا حَتَّى يَسْتَبِين لَك غَيْرُ ذَلِك أَوْ تَقُومَ بِه الْبَيِّنَة
📚كافي ج۵ص۳۱۳
مسعده بن صدقه گوید : شنیدم امام صادق علیه السلام فرمود : هر چیزی بر تو #حلال است تا وقتی که #علم پیدا کنی که همانا آن، به طور واضح و روشن، حرام است و در نتیجه از نزد خود آن را ترک نمایی!
و مثال آن این است که مثلا لباسی را تو خریده ای در حالی که آن سرقتی بوده است (اما تو نمیدانی) یا برده ای که نزد توست در حالیکه #شاید آزاد باشد که خود را فروخته است یا فریب داده شده و به اجبار فروخته شده است یا زنی که تحت زوجیت توست در حالیکه خواهر یا همشیره توست! و اشیاء همگی بر همین منوال است تا وقتی که غیر آن بر تو #روشن گردد یا #شاهد برای آن اقامه گردد!
2⃣قال أَبو عبداللَّه كُلُّ شَيْ ءٍ يَكُون فِيه حَرَامٌ وَ حَلَالٌ فَهُوَ لَك حَلَالٌ أَبَداً حَتَّى تَعْرِفَ الْحَرَام مِنْهُ بِعَيْنِهِ فَتَدَعَهُ
📚تهذيب ج۹ص۷۹
امام صادق علیه السلام : هر چیزی که در آن حلال و حرام وجود دارد، پس آن همواره بر تو حلال است تا اینکه حرام آن را به طور خالص و آشکار بشناسی و در نتیجه آن را ترک نمایی!
✅ با توجه به دو روایت فوق و غیره، در صورتی که أمر چیزی که نفس #حکم آن برای ما روشن است بر ما مشتبه گردد، تا زمان حصول علم یا اقامه شاهد بر ما حلال است.
به عنوان مثال، حکم لباس و خرید لباس بر ما روشن است که حلال می باشد، اما اگر بر ما مشتبه گردید که نکند این لباسی که این فروشنده به من می دهد از دزدی و خیانت و غصب به دست آورده است، تا زمانی که علم به دزدی و غصبی بودن آن بر ما حاصل نشده است یا شهود عادل بر دزدی و غصبی بودن آن برای ما اقامه نشده است، آن لباس و خرید آن بر ما حلال است هر چند چه بسا در واقع آن لباس دزدی باشد ولی اکنون خرید و استفاده آن بر ما حلال است چون نمیدانیم.
✅ روایات مربوط به #مشتبه_شدن_حکم خود شیء متفاوت است:
3⃣عن أَبي عبدالله قال: و إِنَّمَا الْأُمُورُ ثَلَاثَةٌ أَمْرٌ بَيِّنٌ رُشْدُهُ فَيُتَّبَعُ وَ أَمْرٌ بَيِّنٌ غَيُّهُ فَيُجْتَنَبُ وَ أَمْرٌ مُشْكِلٌ يُرَدُّ عِلْمُهُ إِلَى اللَّهِ و إِلَى رَسُولِه قال رَسُولُ اللَّه حَلَالٌ بَيِّنٌ وَ حَرَامٌ بَيِّنٌ و شُبُهَاتٌ بَيْنَ ذَلِكَ فَمَنْ تَرَكَ الشُّبُهَاتِ نَجَا مِنَ الْمُحَرَّمَاتِ و مَنْ أَخَذَ بِالشُّبُهَات ارْتَكَبَ الْمُحَرَّمَاتِ و هَلَكَ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُ ثُمَّ قال في آخر الْحديث فَإِنَّ الْوُقُوفَ عِنْد الشُّبُهَات خَيْرٌ مِنَ الِاقْتِحَام في الْهَلَكَات
📚كافي ج۱ص۶۸
امام صادق علیه السلام فرمود : همانا امور سه دسته است :
امری که هدایت آن روشن است که پیروی می شود
و امری که گمراهی آن واضح است که از آن اجتناب می شود
و امر مشکل ( پیچیده و مشتبه) که علم آن به اللَّه و رسولش رد می شود
رسول الله صلی الله علیه و آله) فرمود : حلال آشکار و حرام آشکار و شبهات مابین آن!
پس کسی که #شبهات_را_ترک_کند از حرامها نجات می یابد و کسی که به شبهات عمل کند مرتکب حرامها می شود و از جایی که نمی داند هلاک می گردد!
و سپس در آخر حدیث فرمود : توقف در نزد شبهات، از در افتادن ناگهانی در هلاکت ها بهتر است!
4⃣امام صادق علیه السلام در مورد دو نفر مُحرم که با هم صیدی کرده بودند و نمی دانستند که آیا کفاره بر هر دوی آنهاست یا یک کفاره برای هر دو کفایت می کند، فرمود:
إِذا أَصبْتمْ مثل هذا فلمْ تَدْروا فعَلَيْكُمْ بالاحْتِياط حَتَّى تَسْأَلُوا عَنْه فَتَعْلَموا
در صورتی که امور مانند این به شما رسید و ندانستید ، بر شما باد به #احتیاط تا اینکه در مورد آن پرسش کنید و علم پیدا کنید!
📚كافي ج۴ص۳۹۱
✅ پس وظیفه در مورد شبهه ای که مشتبه است حرام باشد (مثل صوت مشتبه به غنا)، اجتناب و در مورد چیزی که احتمال وجوب و وظیفه می رود احتیاط و انجام آن است.
✅ در مورد سؤال ما که آن چیزی که هدیه داده می شود حلال روشن است و قبول هدیه نیز حلال روشن است، اما امکان دارد که شخصِ هدیه دهنده از راه غصب یا خیانت و دزدی آن را کسب کرده باشد، تا زمانی که #علم به این امر پیدا نکنیم یا شاهدی برای آن اقامه نشود بر ما حلال است و در صورتی که علم به غصبی بودن پیدا کردیم یا شاهد بر غصبی بودن آن برای ما اقامه گردید،از نزد خود آن را رها می کنیم.
نظرات (0)