✅پاسخ :به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ الْقَدَّاحِ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ عَلِيّاً سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ رَكَعَ وَ لَمْ يُسَبِّحْ نَاسِياً قَالَ تَمَّتْ صَلَاتُهُ.

📚 التهذيب ج۲ص۱۵۷

از علی علیه السلام در مورد شخصی که رکوع کند و از روی #فراموشی تسبیح نگوید، فرمود : نمازش تمام است!


2⃣عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّل عَنْ رَجُلٍ نَسِيَ تَسْبِيحَهُ فِي رُكُوعِهِ وَ سُجُودِهِ قَالَ لَا بَأْسَ بِذَلِكَ.

📚 التهذيب ج۲ص۱۵۷

علي بن يقطين گوید : از امام کاظم علیه السلام در مورد کسی که تسبیح رکوع و سجود خود را فراموش کند سؤال کردم؛ فرمود : اشکالی ندارد!


3⃣عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَر أَيُّ شَيْ ءٍ حَدُّ الرُّكُوعِ وَ السُّجُودِ قَالَ تَقُولُ سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ ثَلَاثاً فِي الرُّكُوعِ وَ سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى وَ بِحَمْدِهِ ثَلَاثاً فِي السُّجُودِ فَمَنْ نَقَصَ وَاحِدَةً نَقَصَ ثُلُثَ صَلَاتِهِ وَ مَنْ نَقَصَ اثْنَتَيْنِ نَقَصَ ثُلُثَيْ صَلَاتِهِ وَ مَنْ لَمْ يُسَبِّحْ فَلَا صَلَاةَ لَهُ.

📚 التهذيب ج۲ص۸۰

ابوبکر حضرمي گوید : به امام باقر علیه السلام گفتم : #حد_رکوع_و_سجود چیست؟ فرمود : سه بار در #رکوع می گوئی :

سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ

و سه بار در #سجده می گوئی :

سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى وَ بِحَمْدِهِ

پس کسی که یکی از آنها را کم کند، #یک_سوم نماز خود را #ناقص کرده است و کسی که دو تای آن را کم کند، #دو_سوم نماز خود را #ناقص کرده است و کسی که (عمداً) هیچ تسبیحی نگوید، نمازی برای او نیست. (نمازش باطل است)


4⃣عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِي قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ رَكَعَ وَ سَجَدَ وَ لَمْ يَدْرِ هَلْ كَبَّرَ أَوْ قَالَ شَيْئاً فِي رُكُوعِهِ وَ سُجُودِهِ هَلْ يَعْتَدُّ بِتِلْكَ الرَّكْعَةِ وَ السَّجْدَةِ قَالَ إِذَا شَكَّ فَلْيَمْضِ فِي صَلَاتِهِ.

📚 قرب الإسناد ص ۹۱

علي بن جعفر گوید: از برادرم موسی بن جعفر در مورد شخصی که رکوع و سجده کرده است و نمی داند که آیا تکبیر گفته است یا در رکوع و سجده اش چیزی گفته است یا نه، پرسیدم که آیا آن رکوع و سجده را به حساب آورد یا خیر؟ امام فرمودند : در صورتی که شک دارد، به نماز خود ادامه دهد و در نمازش بگذرد.

✅در مورد حدیث 4⃣ به حدیث زیر هم توجه فرمایید :

5⃣عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: كُلُّ مَا شَكَكْتَ فِيهِ مِمَّا قَدْ مَضَى فَامْضِهِ كَمَا هُوَ.

📚 التهذيب ج۲ص۳۴۴

امام باقر علیه السلام فرمود : هر چه را از آنچه گذشته است در آن شک کردی، همانگونه که هست از آن بگذر و توجهی نکن!

6⃣عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُصَدِّقٍ عَنْ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَنْسَى وَ هُوَ خَلْفَ الْإِمَامِ أَنْ يُسَبِّحَ فِي السُّجُودِ أَوْ فِي الرُّكُوعِ أَوْ نَسِيَ أَنْ يَقُولَ بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ شَيْئاً فَقَالَ لَيْسَ عَلَيْهِ شَيْ ءٌ.

📚 التهذيب ج۳ص۲۷۸

عمار گوید :از امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که پشت سر امام جماعت #فراموش می کند که در رکوع يا سجود تسبیح بگوید يا #فراموش می کند که بین دو سجده چیزی بگوید سؤال کردم؛ امام فرمودند : چیزی بر عهده او نیست!


✅ از روایات فوق و غیره روشن است که تنها در صورت ترک عمدی ذکر رکوع و سجده است که نماز باطل می شود و اگر کسی فراموش کرده باشد که در رکوع و سجده اش ذکر بگوید، نمازش تمام است و چیزی بر عهده او نیست.

همچنین طبق روایت 4⃣ و 5⃣ اگر کسی بعد از رکوع و سجده شک کند که در رکوع و سجده اش تسبیح گفته است یا خیر، به نماز خود ادامه می دهد و توجهی نمی کند.



اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ