✅پاسخ :به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَر لَا تُعَادُ الصَّلَاةُ إِلَّا مِنْ خَمْسَةٍ الطَّهُورِ وَ الْوَقْتِ وَ الْقِبْلَةِ وَ الرُّكُوعِ وَ السُّجُودِ.

📚 الفقيه ج۱ص۲۷۹

امام باقر علیه السلام فرمود : نماز #اعاده نمی شود مگر از پنج چیز : طهارت (وضو يا غسل يا تیمم) و وقت و #قبله و رکوع و سجود

✅روايت فوق به طور کلی اسباب إعاده نماز را ذکر می کند که یکی از آنها #قبله است و تفصیل و جزئیات آن در روایات دیگر آمده است.

2⃣عَنْ مُصَدِّقٍ عَنْ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه قَالَ: فِي رَجُلٍ صَلَّى عَلَى غَيْرِ الْقِبْلَةِ فَيَعْلَمُ وَ هُوَ فِي الصَّلَاةِ قَبْلَ أَنْ يَفْرُغَ مِنْ صَلَاتِهِ قَالَ إِنْ كَانَ مُتَوَجِّهاً فِيمَا بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ فَلْيُحَوِّلْ وَجْهَهُ إِلَى الْقِبْلَةِ سَاعَةَ يَعْلَمُ وَ إِنْ كَانَ مُتَوَجِّهاً إِلَى دُبُرِ الْقِبْلَةِ فَلْيَقْطَعِ الصَّلَاةَ ثُمَّ يُحَوِّلُ وَجْهَهُ إِلَى الْقِبْلَةِ ثُمَّ يَفْتَتِحُ الصَّلَاةَ.

📚 الكافي ج۳ص۲۸۵

امام صادق علیه السلام در مورد کسی که به غیر #قبله نماز خوانده است و در حال نماز، قبل از اینکه از نماز فارغ شود متوجه می شود، فرمود : اگر رو به مابین مشرق و مغرب بوده است، همان لحظه ای که متوجه می شود صورت خود را به طرف قبله بگرداند و اگر #پشت_به_قبله بوده است باید نمازش را قطع کند و سپس صورتش را طرف قبله نماید و نماز را از ابتدا آغاز کند.


3⃣ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيٍّ أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ مَنْ صَلَّى عَلَى غَيْرِ الْقِبْلَةِ وَ هُوَ يَرَى أَنَّهُ عَلَى الْقِبْلَةِ ثُمَّ عَرَفَ بَعْدَ ذَلِكَ فَلَا إِعَادَةَ عَلَيْهِ إِذَا كَانَ فِيمَا بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ.

📚 قرب الإسناد ص54

امام صادق علیه السلام از پدرشان روایت نموده اند که علی علیه السلام می فرمود : کسی که به غیر #قبله نماز خوانده است، در حالی که فکر می کرد که طرف قبله است و سپس بعد از آن متوجه شود، #اعاده نمودن نماز بر عهده او نیست، در صورتی که مابین مشرق و مغرب بوده باشد.

4⃣ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ الرَّجُلُ يَكُونُ فِي قَفْرٍ مِنَ الْأَرْضِ فِي يَوْمِ غَيْمٍ فَيُصَلِّي لِغَيْرِ الْقِبْلَةِ ثُمَّ تُصْحِي فَيَعْلَمُ أَنَّهُ صَلَّى لِغَيْرِ الْقِبْلَةِ كَيْفَ يَصْنَعُ قَالَ إِنْ كَانَ فِي وَقْتٍ فَلْيُعِدْ صَلَاتَهُ وَ إِنْ كَانَ مَضَى الْوَقْتُ فَحَسْبُهُ اجْتِهَادُهُ

📚كافي ج۳ص۲۸۵

سليمان گوید : به امام صادق علیه السلام گفتم : شخصی در روز ابری در زمین بیابانی می باشد و نمازش را به غیر قبله می خواند و سپس آسمان از ابر صاف می شود و متوجه می شود که به غیر قبله نماز خوانده است، حال چه کند؟ امام فرمود: اگر هنوز در وقت نماز است باید نماز خود را #إعاده نماید و اگر وقت گذشته است همان اجتهاد او (یعنی تلاش و تفحص و جستجوی او در یافتن و گمان پیدا کردن به جهت قبله) برایش کافی است.


5⃣مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ فِي النِّهَايَةِ قَالَ: قَدْ رُوِيَتْ رِوَايَةٌ أَنَّهُ إِذَا كَانَ صَلَّى إِلَى اسْتِدْبَارِ الْقِبْلَةِ ثُمَّ عَلِمَ بَعْدَ خُرُوجِ الْوَقْتِ وَجَبَ عَلَيْهِ إِعَادَةُ الصَّلَاةِ

📚 النهاية ص۶۴

شيخ طوسی در كتاب النهايه مي گويد: در روايتي نقل شده است كه هرگاه شخصي پشت به قبله نماز بجا آورد و سپس بعد از خارج شدن وقت متوجه شود، إعاده نمودن نماز بر او #واجب است.

✅نکات روایات فوق و غیره :

1⃣کسی که فکر می کند که رو به قبله است و در اثنای نماز متوجه می شود که رو به قبله نیست، در صورتی که مابین مشرق و مغرب باشد، بلافاصله در همان حال نماز، صورتش را به طرف قبله می گرداند و نماز را ادامه می دهد. و اگر از مابین مشرق و مغرب گذشته باشد یا پشت به قبله شده باشد نمازش را قطع می کند و از اول آغاز می کند.

2⃣کسی که به خاطر ندانستن طرف قبله با تحری و اجتهاد و جستجو و بررسی به یک طرف ظن پیدا کرده است و به آن طرف نماز خوانده است و بعدا متوجه شود که به طرف قبله نبوده است، اگر وقت نماز باقی است نماز را إعاده می کند و اگر وقت نماز گذشته است نیازی به إعاده نماز نیست.

3⃣در صورت نماز خواندن #عمدی به طرف غیر قبله نماز باطل است و باید اعاده شود، چه انحراف از قبله و چه پشت کردن به قبله

4⃣در صورت نماز خواندن فراتر از محدوده مابین مشرق تا مغرب و نماز خواندن به طرف پشت به قبله ، در تمام حالات با یقین و در حالت گذشتن وقت نماز در صورت تحری و اجتهاد برای یافتن قبله، به خاطر ورود روایاتی مثل روایت پنجم ، بر حسب #احتیاط باید نماز إعاده شود.