✅ پاسخ:

1 عن رجاء بن أبي الضحاك في حديث قال: كان الرضا إذا زالت الشمس جدد وضوءه و قام فصلى ست ركعات يقرأ في الركعة الأولى الحمد و قل يا أيها الكافرون و في الثانية الحمد و قل هو الله أحد و يقرأ في الأربع في كل ركعة الحمد و قل هو الله أحد و يسلم في كل ركعتين و يقنت فيهما في الثانية قبل الركوع و بعد القراءة ثم يؤذن و يصلي ركعتين ثم يقيم و يصلي الظهر فإذا سلم سبح الله و حمده و كبره و هلله ما شاء الله ثم سجد سجدة الشكر يقول فيها مائة مرة شكرا لله فإذا رفع رأسه قام فصلى ست ركعات يقرأ في كل ركعة الحمد و قل هو الله أحد و يسلم في كل ركعتين و يقنت في ثانية كل ركعتين قبل الركوع و بعد القراءة ثم يؤذن و يصلي ركعتين و يقنت في الثانية فإذا سلم أقام و صلى العصر فإذا سلم جلس في مصلاه يسبح الله و يحمده و يكبره و يهلله ماشاء الله ثم سجد سجدة الشكر يقول فيها مائة مرة حمدا لله

📚 عيون أخبارالرضاعليه السلام ج۲ص۱۸۱

رجاء در حدیثی گوید :وقتی زوال خورشید (یعنی موقع نماز ظهر) می شد، امام رضا علیه السلام وضوی خود را تازه می کرد و بر می خواست و شش رکعت نماز (از نوافل ظهر) را می خواند و در رکعت اول آن حمد و سوره کافرون و در رکعت دوم حمد و سوره توحید و در چهار رکعت دیگر نیز سوره توحید را می خواند و سر هر دو رکعت سلام می داد و در رکعت دوم هر نماز، قبل از رکوع و بعد از قرائت قنوت به جا می آورد سپس اذان می گفت و دو رکعت نماز دیگر (از نوافل ظهر) را می خواند و بعد اقامه می گفت و نماز ظهر را می خواند و هنگامی که سلام نماز را می داد، آن مقدار که خدا بخواهد تسبیح و تحمید و تکبیر و تهلیل می گفت و سپس سجده شکر می کرد و در آن صد بار می گفت :شُكْراً لِلَّهِ و هنگامي که سرش را بلند می کرد برمی خاست و شش رکعت نماز (از نوافل عصر) را می خواند و در هر رکعت حمد و سوره توحید می خواند و سر هر دو رکعت سلام می داد و در رکعت دوم قبل از رکوع و بعد از قرائت قنوت می گرفت سپس اذان می گفت و دو رکعت نماز(باقیمانده از نوافل عصر) را می خواند و در رکعت دوم آن قنوت می گرفت و وقتی سلام می داد اقامه می گفت و نماز عصر را می خواند و در محل نماز خود می نشست و آن مقدار که خدا بخواهد تسبیح و تحمید الهی می کرد و الله اکبر و لا إله إلا الله مي گفت و سپس سجده شکر انجام می داد و صد بار در آن می گفت : حَمْداً لِلَّهِ

2 عن عمربنِ أُذينة عن رَهْط مِنْهُمُ الْفُضَيْلُ و زرارة عن أَبِي جَعْفَر أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جَمَعَ بَيْنَ الظُّهْرِ وَ الْعَصْرِ بِأَذَانٍ وَ إِقَامَتَيْنِ وَ جَمَعَ بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَ الْعِشَاءِ بِأَذَانٍ وَاحِدٍ وَ إِقَامَتَيْن

📚 التهذيب ج۳ص۱۸

امام باقر علیه السلام فرمود :رسول الله صلی الله علیه و آله با یک اذان و دو اقامه بین نماز ظهر و عصر جمع کرد و بین نماز مغرب و عشاء نیز با یک اذان تنها و دو اقامه جمع کرد.

3 محمدبن حكيم قال سَمِعْتُ أَبَاالْحسن يَقُولُ الْجَمْعُ بَيْنَ الصَّلَاتَيْن إِذَا لَمْ يَكُنْ بَيْنَهُمَا تَطَوُّعٌ فَإِذَا كَانَ بَيْنَهُمَا تَطَوُّعٌ فَلَا جَمْع

📚 الكافي ج۳ص۲۸۷

محمد بن حکیم گوید :شنیدم امام ابوالحسن علیه السلام می فرمود : جمع بين دو نماز در صورتی است که بین آنها نافله نباشد، پس در صورتی که بین آنها نافله خوانده شود، جمع نیست (جمع محسوب نمی شود)

✅ جواز جمع بين دو نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشاء، یعنی خواندن آنها در یک وقت و با هم ، در روایات فراوانی وارد شده است.

با توجه به روایت سوم، این جمع در صورتی جمع محسوب می شود که شخص علاوه بر خواندن آن در یک وقت و با هم، در بین این دو نماز،نافله نخواند و در صورت جمع بين دو نماز، طبق روایات فراوان، از جمله حدیث دوم، برای نماز اول هم اذان و هم اقامه گفته می شود و برای نماز دوم فقط اقامه گفته می شود و در واقع با یک اذان و دو اقامه خوانده می شود.

✅ در روایات شیعه، حُجّاج برای نماز ظهر و عصر روز عرفه و مغرب و عشاء در مزدلفة و نیز زن مستحاضه در برخی از حالات، مأمور به جمع کردن بین نمازها هستند که برای تحقق این جمع، نباید بین دو نماز، نافله بخوانند و نوافل را اگر بخواهند بعد از آن قضا می کنند. اما در حالت عادی مثل روایت اول، شخص می تواند در بین نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشاء نوافل خود را بخواند که البته در این صورت نمازها به صورت جمع خوانده نشده است و اگر ثواب اذان را برای نماز عصر و عشاء بخواهد، برای آنها نیز اذان می گوید، هر چند آنها را در یک وقت خوانده است زیرا نوافل مابین آنها، از جمع بودن مانع شده است و لذا خواندن نافله در بین دو نماز، در صورت با هم خواندن نمازها، مشکلی ندارد و فقط جمع بودن آنها را منتفی می کند.