✅ابتدا به آیات مورد نظر توجه فرمایید :

وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَةِ إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ (۲۸) ۞

فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ (۲۹) ۞

فَسَجَدَ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (۳۰) ۞

إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَیٰ أَن یَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ (۳۱) ۞

قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ (۳۲) ۞

قَالَ لَمْ أَکُن لِّأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ (۳۳) ۞

قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ (۳۴) ۞

وَإِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَةَ إِلَیٰ یَوْمِ الدِّینِ (۳۵) ۞

✅ترجمه آیات :

و زمانى كه پروردگارت به فرشتگان فرمود: من انسان را از گِل خشك، از گِل بدبو آفريدم.

۲۹ هنگامى كه او را كامل كردم و از روح (خلق شده) خود در او دميدم، همگى بر او سجده كنيد.

۳۰ پس تمامى فرشتگان سجده كردند.

۳۱ جز ابليس كه امتناع كرد از اينكه با سجده كنندگان باشد.

۳۲ (پروردگار) فرمود: اى ابليس! تو را چه شد که همراه سجده کنندگان نبودی ؟

۳۳ گفت: من به موجودى كه از گل خشك و بدبو خلق كرده اى، سجده نمى كنم.

۳۴ فرمود: پس، از آن بيرون رو كه تو رانده شده (رجیم) هستی ،

۳۵ و بر تو تا روز قيامت لعنت من خواهد بود.

✅ برای روشن شدن مرجع ضمیر «ها» در عبارت «فَاخْرُجْ مِنْهَا» در آیه 34 ، به روایات زیر توجه فرمایید :

1⃣ الْقَطَّانُ عَنِ السُّکَّرِیِّ عَنِ الْجَوْهَرِیِّ عَنِ ابْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمَا السَّلَامُ أَنَّهُ قَالَ:إِنَّ أَوَّلَ مَعْصِیَةٍ ظَهَرَتِ الْإِبَانَةُ مِنْ إِبْلِیسَ اللَّعِینِ حِینَ أَمَرَ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ مَلَائِکَتَهُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَسَجَدُوا وَ أَبَی إِبْلِیسُ اللَّعِینُ أَنْ یَسْجُدَ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ ما مَنَعَکَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ قالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ فَکَانَ أَوَّلُ کُفْرِهِ قَوْلَهُ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ ثُمَّ قِیَاسَهُ بِقَوْلِهِ خَلَقْتَنِی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ فَطَرَدَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ جِوَارِهِ وَ لَعَنَهُ وَ سَمَّاهُ رَجِیماً وَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ لَا یَقِیسُ أَحَدٌ فِی دِینِهِ إِلَّا قَرَنَهُ مَعَ عَدُوِّهِ إِبْلِیسَ فِی أَسْفَلِ دَرْکٍ مِنَ النَّارِ.

📚بحار ج13ص289

امام صادق علیه السلام فرمود : اولین معصیتی که جدا بودن ابليس لعين را آشکار نمود، هنگامی بود که خداوند ملائکه را به سجده کردن برای آدم عليه السلام دستور داد. پس آنها سجده کردند و ابليس لعین از سجده کردن ابا نمود. خداوند فرمود :چه چیز تو را از سجده کردن باز داشت در صورتی که به تو دستور دادم؟ ابليس گفت :من از او بهترم! من را از آتش خلقت نموده ای و او را از گِل!
پس اولین کفر ابليس این گفته او بود که گفت : «من از او بهترم» ! و سپس #قیاس نمودن او بود که با گفتار: «مرا از آتش خلق کردی و او را از گِل» انجام شد!
پس خداوند او را از #جوار خود طرد نمود و او را #لعنت نمود و او را «رجیم» نامید و خداوند به عزت خود قسم یاد کرده است که هیچ کسی #قیاس نکند مگر اینکه او را با دشمن خود ابليس در درکه زیرین جهنم قرین گرداند!

2⃣قال امیرالمؤمنین في خطبة:..... فَمَنْ ذَا بَعْدَ إِبْلِیسَ یَسْلَمُ عَلَی اللَّهِ سُبْحَانَهُ بِمِثْلِ مَعْصِیَتِهِ کَلَّا مَا کَانَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِیُدْخِلَ الْجَنَّةَ بَشَراً بِأَمْرٍ أَخْرَجَ بِهِ مِنْهَا مَلَکاً إِنَّ حُکْمَهُ فِی أَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلِ الْأَرْضِ لَوَاحِدٌ...

📚نهج البلاغه خطبه 192(قاصعه)

امیرالمؤمنین علیه السلام در خطبه ای از جمله فرمودند : پس چه کسی بعد از ابليس (با آن همه عبادت) با معصیتی همانند گناه ابليس، در برابر خدا سالم می ماند؟! هرگز چنین نیست! نمی شود که خداوند سبحان یک بشر را داخل بهشت کند، با چیزی که فرشته ای را به خاطر آن(یعنی به خاطر تکبر) از #بهشت بیرون و طرد نموده است، همانا حکم الهی در مورد اهل آسمان و زمین برابر است....


✅از شواهد روائی مانند دو مورد فوق به دست می آید که ضمیر «ها» در عبارت «فَاخْرُجْ مِنْهَا» در آیه 34 سوره حجر، به «بهشت» و «جوار الهی» بر می گردد.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ