Loading...

#سوال_396_ آیا #هدیه_نوروز را می توان قبول کرد؟


✅پاسخ :یکی از رسومی که در بین عجم ها برقرار بوده و هست این است که از آن جهت که روز نوروز را عید می دانسته اند، در این روز به همدیگر #هدیه می داده اند. این رسم به جهت تعلق خاص بنی عباس به ایران، در بین خلفای بنی عباس نیز مرسوم بود. همانطور که با توجه به روایت 📚مناقب ج4ص318 ، منصور دوانیقی در روز #نوروز به دنبال امام کاظم علیه السلام فرستاد تا برای مبارک باد نوروز و تحویل گرفتن هدایای نوروزی جلوس نماید و امام با عذر اسلامی نبودن این عید و محو شدن آن توسط اسلام، از این کار امتناع کرد ولی با اصرار و اجبار منصور این کار را انجام داد و نیز در 📚عیون أخبار الرضا ج2ص 233، جعفر بن یحیی برمکی، سر عبدالله بن حسن افطس را که در نزد او زندانی بود جدا کرد و همراه با هدایای نوروزی که بین خلفا و وزرای بنی عباس رسم بود به نزد هارون فرستاد.
همچنین ایرانیانی که به علل مختلف از جمله اسارت در جنگ ها در مناطق عربی وارد شده بودند و به عنوان برده و غلام آزاد شده در آن مناطق مشغول کار برای اعراب بودند، بر طبق رسومات اجدادی و ملی خود در روز نوروز به اطرافیان هديه می دادند در حالیکه اهل بیت علیهم السلام و اصحاب آنها چنین رسوماتي را نداشته اند ولی چون برخی از اصحاب معاشر عجمی ها بوده اند و در روز نوروز به آنها هدیه داده می شد، جهت آگاهی از حکم پذیرش هدیه و عیدی نوروز، از اهل بیت علیهم السلام سؤال می کردند :

1⃣عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ الْكَرْخِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ تَكُونُ لَهُ الضَّيْعَةُ الْكَبِيرَةُ فَإِذَا كَانَ يَوْمُ الْمِهْرَجَانِ أَوِ النَّوْرُوزِ أَهْدَوْا إِلَيْهِ الشَّيْ ءَ لَيْسَ هُوَ عَلَيْهِمْ يَتَقَرَّبُونَ بِذَلِكَ إِلَيْهِ فَقَالَ أَ لَيْسَ هُمْ مُصَلِّينَ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَلْيَقْبَلْ هَدِيَّتَهُمْ وَ لْيُكَافِهِمْ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لَوْ أُهْدِيَ إِلَيَّ كُرَاعٌ لَقَبِلْتُهُ وَ كَانَ ذَلِكَ مِنَ الدِّينِ وَ أَنَّ كَافِراً أَوْ مُنَافِقاً أَهْدَى إِلَيَّ وَسْقاً مَا قَبِلْتُ وَ كَانَ ذَلِكَ مِنَ الدِّينِ أَبَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِي زَبْدَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُنَافِقِينَ وَ طَعَامَهُمْ
📚الكافي ج۵ ص۱۴۱

ترجمه :ابراهیم کرخی گوید :از امام صادق علیه السلام پرسیدم :شخصی صاحب باغ و مزرعه بزرگی است پس وقتی روز #مهرگان یا #نوروز می شود، (کارگران) چیزی به او هدیه می‌دهند، که البته این کار بر آنها لازم نیست اما به این وسیله به صاحب مزرعه تقرب می جویند (آیا می توان هدیه آنها را قبول کرد؟) امام فرمودند :آیا آنها نمازگزار نیستند؟ گفتم :چرا، فرمود :هدیه آنها را قبول کند و نیز هدیه آنها را مکافات نماید (عوضش را به آنها بدهد). همانا رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود :اگر یک پاچه گوسفند به من هدیه داده شود، آن را می پذیرم و این نشانه دین و از دین است، اما اگر یک #کافر یا یک #منافق یک وسق (یعنی شصت صاع) به من هدیه دهد، آن را نمی پذیرم و این هم نشانه دین و از دین است. خداوند #عطا_و_پیشکشی_مشرکین_و_منافقین_و_غذای_آنها را بر من ابا نموده است.

2⃣قَالَ: وَ أُتِيَ عَلِيٌّ بِهَدِيَّةِ النَّيْرُوزِ فَقَالَ مَا هَذَا فَقَالُوا يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ الْيَوْمُ النَّيْرُوزُ فَقَالَ اصْنَعُوا لَنَا كُلَّ يَوْمٍ نَيْرُوزاً
📚 الفقيه ج۳- ص۳۰۰

ترجمه :شیخ صدوق گوید :برای علی علیه السلام #هدیه_نوروز آورده شد؛ امام فرمودند :این چیست؟ گفتند :یا امیرالمؤمنین، امروز روز نوروز است! پس امام علیه السلام فرمود :برای ما هر روز را نوروز کنید.

✅عبارت آخر حدیث فوق، هم می تواند مطایبه و مزاح باشد به این معنا که هر روز را نوروز کنید تا برای ما هدیه بیاورید و هم می تواند سفارش به هدیه همیشگی دادن و عدم اختصاص دادن آن به نوروز باشد که در هر صورت سفارش و امر به هدیه دادن همیشگی به همدیگر و عدم اختصاص آن به یک روز خاص، در آن هویدا است.

✅از دو روایت فوق روشن است که در صورتی که هدیه و #عیدی دهنده نوروز، مشرک و منافق نباشد و نمازگزار باشد، می توان هدیه او را پذیرفت. اگر چه هیچ دستور دینی و اسلامی برای هدیه دادن به عنوان روز نوروز وجود ندارد اما اگر کسی به ما #هدیه_نوروزی ( #عیدی نوروز ) عطا نمود به شرط نمازگزار بودن او می توان هدیه او را پذیرفت و نیز هدیه او را به عنوان مکافات هدیه، جبران نماییم.

✅اینکه بخاری در کتاب 📚التاريخ الكبير، ج ۴، ص ۲۰۱.،روایتی نقل کرده است که علی علیه السلام هدیه نوروز را قبول نمی کرد، هم معارض تاریخی از جمله در 📚شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج11ص248 و نیز 📚دعائم الاسلام ج2ص326 و غیره دارد و نیز با روایات فوق معارض است و اعتباری ندارد و هدیه نوروز را می توان قبول نمود.

نظرات (0)

...
نام۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹