ضمنا اگر ماهی را بعد از صید و قبل از مردن سرش را ببریم یا با چکش بر سرش ضربه بزنیم تا بمیرد اشکالی دارد؟

✅پاسخ: علاوه بر لزوم فلس دار بودن ماهی که باید به آن یقین نمود و در احادیث مختلفی وارد شده است،در دو صورت ماهی هایی را که غیر مسلمان صید می کند می توان استفاده کرد:

✅ 1- یا صید ماهی در حضور مسلمان انجام شود:
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مَجُوسِیٍّ یَصِیدُ السَّمَکَ أَ یُؤْکَلُ مِنْهُ فَقَالَ مَا کُنْتُ لآِکُلَهُ حَتَّی أَنْظُرَ إِلَیْهِ
📚تهذیب ج9ص9

ترجمه: محمد بن مسلم گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد شخص مجوسی که #ماهی #صید می کند،پرسیدم که آیا از آن صید خورده می شود؟ امام فرمودند: من آن را نمی خورم تا اینکه به او نگاه کنم.
✅یعنی در صورتی که شاهد صید کردن او باشم و ببینم که آن را به صورت زنده از آب صید نمود، از آن می خورم و گر نه خیر

✅2- یا باید ماهی به صورت زنده به ما داده شود:

عَنْ عِیسَی بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ صَیْدِ الْمَجُوسِ فَقَالَ لَا بَأْسَ إِذَا أَعْطَوْکَهُ أَحْیَاءً وَ السَّمَکَ أَیْضاً وَ إِلَّا فَلَا تَجُوزُ شَهَادَتُهُمْ إِلَّا أَنْ تَشْهَدَهُ
📚تهذیب ج9ص10

عیسی بن عبد الله گوید از امام صادق علیه السلام در مورد صید شخص مجوسی سؤال کردم؛ امام فرمودند: اگر آن صید را به صورت زنده به تو دادند،اشکالی ندارد و ماهی نیز همین گونه است و در غیر این صورت شهادت آنها جایز نیست مگر اینکه خودت (موقع صید ماهی )شاهد و حاضر باشی.
✅یعنی اگر شخص غیر مسلمان ماهی را صید کند و به صورت زنده به ما تحویل دهد مشکلی ندارد و ما آن را از آب خارج می کنیم و به حال خود رها می کنیم تا بمیرد و سپس استفاده می کنیم.

✅با توجه به روایات فوق،ماهی های صید غیر مسلمان، علاوه بر لزوم یقین به فلس دار بودن آنها،لازم است یا در حضور مسلمان صید شده باشد یا به صورت زنده به مسلمان داده شود و در غیر اینصورت برای مؤمن قابل استفاده نیست و دقت شود که در مورد ماهی های بسته بندی شده خارجی،مانند تیلاپیا، شرایط لازم مراعات شود.

✅در جواب قسمت دوم سوال یعنی کشتن ماهی بعد از صید و قبل از مردن، با سر بریدن یا ضربه زدن، به حدیث زیر توجه فرمائید:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ فِی حَدِیثٍ أَنَّ زِنْدِیقاً قَالَ لَهُ السَّمَکُ مَیْتَةٌ قَالَ إِنَّ السَّمَکَ ذَکَاتُهُ إِخْرَاجُهُ مِنَ الْمَاءِ ثُمَّ یُتْرَکُ حَتَّی یَمُوتَ مِنْ ذَاتِ نَفْسِهِ وَ ذَلِکَ أَنَّهُ لَیْسَ لَهُ دَمٌ
📚احتجاج ج2ص347

زندیقی به امام صادق علیه السلام گفت: آیا ماهی میته و مردار است؟ امام فرمودند:همانا تذکیه و پاک شدن ماهی این است که از آب بیرون آورده شود و سپس رها شود تا به حال خود (و به طور طبیعی) بمیرد و علت آن این است که ماهی خون(جهنده) ندارد.

✅با توجه به حدیث فوق، ماهی بعد از بیرون آمدن از آب، باید به حال خود از دنیا برود و مردن ماهی به خاطر سر بریدن یا ضربه زدن به او با دستوری که در روایت آمده است مخالف است و حلال بودن آن را شدیدا مورد تردید قرار می دهد.
✅متأسفانه امروزه برخی به بهانه خوشمزه و لذیذ تر شدن گوشت ماهی،بعد از صید، به سر او ضربه می زنند یا سرش را جدا می کنند و ماهی توسط ضربه و یا جدا شدن سر می میرد و این کار با تعریفی که حجت الهی امام صادق علیه السلام در حدیث فوق از تذکیه ماهی نموده است مغایرت دارد.
✅نکته: به مورد رخصت زیر هم توجه شود:
عَنْ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ السَّمَکِ یُشْوَی وَ هُوَ حَیٌّ قَالَ نَعَمْ لَا بَأْسَ بِهِ
📚تهذیب ج9ص80

ترجمه: عمار گوید:از از امام صادق علیه السلام در مورد ماهی که به صورت زنده با آتش بریان شود سؤال کردم؛ امام فرمودند: بله،اشکالی ندارد.

✅به حدیث زیر نیز دقت کنید:

عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ صَیْدِ الْحِیتَانِ وَ إِنْ لَمْ یُسَمَّ قَالَ لَا بَأْسَ بِهِ
📚کافی ج6ص216

ترجمه: حلبی گوید: از امام صادق علیه السلام در مورد صید ماهیها در صورتی که بسم الله گفته نشود،سؤال کردم؛ امام فرمودند:اشکالی ندارد.
✅اگر چه گفتن بسم الله در آغاز هر کاری شدیدا تاکید شده است ولی با توجه به روایت فوق، گفتن بسم الله و بردن نام الله از شروط حلال بودن ماهی صید شده نیست.