✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ سَوْرَةَ بْنِ کُلَیْبٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عَنْ أَدْنَی مَا یُجْزِئُ مِنَ التَّشَهُّدِ قَالَ الشَّهَادَتَانِ

📚کافی ج ۳ ص ٣٣٧

سورة بن کلیب گوید : از امام باقر صلوات اللَّه علیه در مورد کمترین مقدار از تشهد سوال کردم؛ امام فرمودند : دو شهادت!

بیان : طبق روایات، این دو شهادت که کمترین حد از تشهد است این است :


أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ و رسوله


2⃣وَ رَوَی حَمَّادُ بْنُ عِیسَی عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ وَ زُرَارَةَ قَالا قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام إِنَّ مِنْ تَمَامِ الصَّوْمِ إِعْطَاءُ الزَّکَاةِ یَعْنِی الْفِطْرَةَ کَمَا أَنَّ الصَّلَاةَ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله و سلّم مِنْ تَمَامِ الصَّلَاةِ لِأَنَّهُ مَنْ صَامَ وَ لَمْ یُؤَدِّ الزَّکَاةَ فَلَا صَوْمَ لَهُ إِذَا تَرَکَهَا مُتَعَمِّداً وَ لَا صَلَاةَ لَهُ إِذَا تَرَکَ الصَّلَاةَ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله...

📚الفقیه ج2ص183

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : همانا از کامل کننده های روزه، دادن زکات فطره است، همانطور که صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم از کامل کردن نماز است، زیرا کسی که روزه بگیرد ولی زکات فطره را ندهد، روزه‌ای برایش نیست، در صورتی که عمداً آن را ترک کند.
و در صورتی که صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم را ترک کند، نمازی برایش نیست...


✅بیان : طبق دو روایت فوق و احادیث دیگر ، شهادتین و صلوات از موارد واجب تشهد نمازها می باشد.
البته‌ تشهدهای طولانی تری نیز در روایات آمده است که فرد می تواند از آنها استفاده نماید.

✅ اما علاوه بر شهادتین و صلوات، روایت زیر، رخصت گفتن اذکار نیکوی دیگر را صادر می کند که از جمله گفتن : «وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم» بعد از صلوات تشهد را جائز می کند :

3⃣ عن بکر بن حبیب قال قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ أَیَّ شَیْءٍ أَقُولُ فی التَّشَهُّدِ وَ الْقُنُوتِ قال قُلْ بِأَحْسَنِ ما عَلِمْتَ فَإِنَّهُ لَوْ کَانَ مُوَقَّتاً لَهَلَکَ النَّاسُ

📚کافی ج ٣ ص ٣٣٧

بکر بن حبیب گوید : به امام باقر صلوات الله علیه گفتم : در #تشهد و #قنوت چه بگویم؟ فرمود : بهترین چیزی که می دانی در تشهد و قنوت بگو چرا که اگر در تشهد و قنوت چیز مشخص و محدود بود، مردم هلاک می شدند!


✅ بنابراین بعد از انجام واجبات تشهد که در دو حدیث اول ذکر شد، چون اهل بیت علیهم السلام اذکار نیکوی دیگر را نیز رخصت داده اند، می توان بعد از صلوات عبارت «وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم» و امثال آن را گفت.
مؤیدات کلی دیگری برای رخصت این کار در روایات موجود است که یک نمونه آن را ذکر می کنیم :

4⃣قَالَ الصَّادِقُ کُلُّ مَا نَاجَیْتَ بِهِ رَبَّکَ فِی الصَّلَاةِ فَلَیْسَ بِکَلَامٍ

📚الفقيه ج١ص٣١٧

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : هر چه که با پروردگارت در نماز با آن مناجات کنی، «کلام» (یعنی سخن ضرر زننده به نماز) نمی باشد!

✅ گفتن «وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم» بعد از صلوات در برخی موارد به طور خاص در روایات توصیه شده است :


5⃣امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : هنگامی که روز قیامت شد، اللَّه روزها را مبعوث می کند و روز جمعه را مانند عروس صاحب کمال و جمالی که به سوی فرد صاحب دین و مال فرستاده می شود در جلوی آنها مبعوث می کند. پس بر درب بهشت می ایستد و سایر روزها پشت سر او هستند و برای هر کسی که زیاد در او بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده است شفاعت می کند!
ابن سنان گوید : به امام گفتم : کثیر و زیاد در این مورد چقدر است و در کدام موقع از اوقات روز جمعه افضل است؟ امام فرمودند : صد بار و موقع آن بعد از عصر باشد. او گفت : آن را چگونه بگویم؟ فرمود : صد بار بگو :
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ

📚جمال الأسبوع ص۴۵۱



6⃣عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام: مَنْ قَالَ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ وَ صَلَاةِ الْفَجْرِ فِی الْجُمُعَةِ وَ غَیْرِهَا- اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ الْمَهْدِیَّ علیه السلام

📚مصباح المتهجد ص۱۹۷

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : کسی که بعد از نماز ظهر و بعد از نماز صبح در روز جمعه و در غیر جمعه بگوید :
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
نمی میرد تا اینکه قائم علیه السلام را درک نماید!



اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ