✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عن أَبِی بَصِیر قال: قُلْتُ لِأَبِی عَبْداللَّه قَوْلُ اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ قَالَ هُوَ الرَّجُلُ یَسْمَعُ الْحَدِیثَ فَیُحَدِّثُ بِهِ کَمَا سَمِعَهُ لَا یَزِیدُ فِیهِ و لَا یَنْقُصُ مِنْهُ

📚الکافی ج۱ص۵۱

ابوبصیر گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : گفتار اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ (در سوره زمر آیه 18) که می فرماید : «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»، منظور چیست؟ امام فرمود : این شخصی است که حدیث را می شنود و آن را همانگونه که شنیده است نقل می کند، نه در آن اضافه می کند و نه از آن کم می کند!


2⃣عن داود بن فرقد قال: قُلْتُ لِأَبِی عَبْداللَّه إِنِّی أَسْمَعُ الْکَلَامَ مِنْکَ فَأُرِیدُ أَنْ أَرْوِیَهُ کَمَا سَمِعْتُهُ مِنْکَ فَلَا یَجِیءُ قال فَتَعَمَّدُ ذَلِکَ قُلْتُ لَا قال تُرِیدُ الْمَعَانِیَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَلَا بَأْس

📚الکافی ج۱ص۵۱

داوود بن فرقد گوید : من کلام را از شما می شنوم و می خواهم آنگونه که آن را شنیده ام روایت کنم ولی (عین الفاظ آن به ذهنم) نمی آید! امام فرمود : این از روی عمد است؟! گفتم : خیر! فرمود : معانی و منظور آن را اراده داری؟ گفتم : بله! فرمود : اشکالی ندارد!



3⃣عن ابن المختار أَو غیره رَفَعَهُ قال: قُلْتُ لِأَبِی عَبْداللَّه أَسْمَعُ الْحَدِیثَ مِنْکَ فَلَعَلِّی لَا أَرْوِیهِ کَمَا سَمِعْتُهُ فَقَالَ إِذَا أَصَبْتَ الصُّلْبَ مِنْهُ فَلَا بَأْسَ إِنَّمَا هُوَ بِمَنْزِلَةِ تَعَالَ و هَلُمَّ و اقْعُدْ و اجْلِسْ

📚وسائل الشیعه ج27ص105

ابن مختار یا غیر او به صورت مرفوع روایت نموده است که به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : من از شما حدیث می شنوم ولی شاید آنگونه که شنیده ام آن را روایت نکنم. امام فرمود : در صورتی که به مغز مطلب و منظور دقیق از آن رسیدی اشکالی ندارد! همانا این مانند واژه‌های «تَعَالَ وَ هَلُمَّ» (که معنای کلی هر دو «بیا» است) وَ «اُقْعُدْ وَ اجْلِسْ» (که معنای کلی هر دو «بنشین» است می باشد!



4⃣عن محمد بن مسلم قال: قُلْتُ لِأَبِی عَبْداللَّه أَسْمَعُ الْحَدِیثَ مِنْکَ فَأَزِیدُ و أَنْقُصُ قال إِنْ کُنْتَ تُرِیدُ مَعَانِیَهُ فَلَا بَأْس

📚کافی ج۱ص۵۱

محمد بن مسلم گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : من از شما حدیث می شنوم و (گاهی) آن را کم و زیاد می کنم! امام فرمود : اگر قصد تو رساندن معانی و مفهوم آن است اشکالی ندارد!



5⃣عن بعض أَصحابنا یَرْفَعُهُ إِلَی أَبِی عَبْداللَّه قال: إِذَا أَصَبْتَ مَعْنَی حَدِیثِنَا فَأَعْرِبْ عَنْهُ بِمَا شِئْتَ...

📚السرائر ص۴۷۶

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : در صورتی که به معنا و منظور حدیث ما رسیدی، پس هر طوری که خواستی آن را نیکو و صحیح شرح و توضيح بده و بیان کن!


6⃣كتاب حسين بْنِ عُثْمَان عن بَعْضِ أَصْحَابِنَا عن أَبي عبداللَّه قال: إِذَا أَصَبْتَ الْحَدِيثَ فَأَعْرِبْ عَنْهُ بِمَا شِئْتَ

📚مستدرک الوسائل ج17ص288

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : در صورتیکه به (منظور دقیق) حدیث رسیدی، پس هر گونه که خواستی آن را نیکو و صحیح و بدون غلط شرح و توضیح بده و بیان کن!


✅ با توجه به روایات فوق و غیره، وظیفه ما در مورد نقل حدیث این است که #عین الفاظ آن را بیان کنیم و از کم کردن و زیاد کردن و تغییر و تبدیل الفاظ آن پرهیز کنیم.

✅ اما در مورد اجازه نقل به معنا کردن حدیث چندین شرط وجود دارد :

1_ الفاظ آن به ذهن نیاید.

2_ عمدی نباشد.

3_ معنا و منظور حدیث را به صورت دقیق و درست و با #یقین به آن رسیده باشیم.

4_ آنچه از الفاظ می خواهیم جایگزین عبارات حدیث کنیم، نیکو، صحیح و منطبق و بدون غلط و در واقع بیان و شرح همان کلام امام باشد.

✅ روشن است که شروط وارده برای جواز نقل به معنا کردن حدیث، به گونه ای است که این امر برای افراد و موارد بسیار بسیار اندکی فراهم می شود!

✅استفاده بی رویه و ناقص الشرایط از این جواز_حتی توسط علما_ موجب ضربه به مفاهیم برخی از احادیث موجود شده است و امروزه نیز خصوصا برخی از اهل منبر که از حفظ خواندن روایات را مایه فخر می شمارند، در موارد متعددی با نقل به معنا کردن روایات، مفاهیم غلطی را به مستمعین انتقال می دهند و اینکار موجب برداشت غلط از برخی روایات در بین عوام شده است.

لذا سزاوار است که اگر شرایط لازم برای جواز نقل به معنا را نداریم _که معمولا و اکثراً نداریم _ از نقل به معنا کردن روایت صرفنظر کنیم و عین آن را از روی کتاب ارائه دهیم تا موجب تغییر منظور معصوم نشویم.

✅ حسب مراعات امانت، در صورت نقل به معنا، شنونده را از آن مطلع نمائيم.


https://t.me/porseshvapasokhe