✅پاسخ: #مزایده این است که شخص فروشنده کالا ندا دهد و اعلام کند که من این کالای خود را به کسی که بیشتر بخرد، می فروشم و هنگامی که قیمت مورد نظرش از جانب خریداری اعلام شد با او وارد معامله شود.

✅نهی خاصی برای چنین معامله ای در روایات وارد نشده است و در ضمن برخی از احادیث،این گونه معامله تأیید شده است.از جمله:

جَعْفَرِ بْنِ عِیسَی قَالَ کَتَبْتُ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ جُعِلْتُ فِدَاکَ الْمَتَاعُ یُبَاعُ فِیمَنْ یَزِیدُ فَیُنَادِی عَلَیْهِ الْمُنَادِی فَإِذَا نَادَی عَلَیْهِ بَرِئَ مِنْ کُلِّ عَیْبٍ فِیهِ فَإِذَا اشْتَرَاهُ الْمُشْتَرِی و رَضِیَهُ وَ لَمْ یَبْقَ إِلَّا نَقْدُ الثَّمَنِ فَرُبَّمَا زَهِدَ فَإِذَا زَهِدَ فِیهِ ادَّعَی فِیهِ عُیُوباً وَ أَنَّهُ لَمْ یَعْلَمْ بِهَا فَیَقُولُ الْمُنَادِی قَدْ بَرِئْتُ مِنْهَا فَیَقُولُ الْمُشْتَرِی لَمْ أَسْمَعِ الْبَرَاءَةَ مِنْهَا أَ یُصَدَّقُ فَلَا یَجِبَ عَلَیْهِ الثَّمَنُ أَمْ لَا یُصَدَّقُ فَیَجِبَ عَلَیْهِ الثَّمَنُ فَکَتَبَ عَلَیْهِ الثَّمَنُ

📚تهذیب ج7ص66

جعفر بن عیسی گوید: به امام کاظم علیه السلام نامه نوشتم: فدایت شوم؛ کالایی به صورت مزایده فروخته می شود پس منادی بر خرید آن ندا می دهد، پس وقتی بر آن ندا می دهد از وجود هر عیبی در آن کالا خود را سلب مسئولیت می کند(یعنی می گوید اگر در این کالا عیبی بود من مسئولیت آن را به عهده نمی گیرم).وقتی خریداری آن را می خرد و آن را می پسندد و فقط پرداخت بهای آن باقی مانده است،چه بسا خریدار به آن کالا بی رغبت می شود و وقتی بی رغبت شد ادعا می کند که در این کالا عیوبی وجود دارد و من آنها را نمی دانستم.پس ندا دهنده(یعنی فروشنده) می گوید: من از عیوب آن سلب مسئولیت نمودم ،خریدار می گوید: من سلب مسئولیت شما را نشنیدم .آیا خریدار تصدیق می شود و پرداخت بهای جنس بر او لازم نیست یا اینکه تصدیق نمی شود و پرداخت بهای کالا بر او لازم است(و معامله صحیح است)؟ امام در جواب نوشتند: بر عهده خریدار است که بهای کالا را پرداخت کند(معامله صحیح است)

عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ الْهَمَذَانِیِّ قَالَ کَتَبْتُ مَعَ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی هَلْ لِلْوَصِیِّ أَنْ یَشْتَرِیَ مِنْ مَالِ الْمَیِّتِ إِذَا بِیعَ فِیمَنْ زَادَ یَزِیدُ وَ یَأْخُذُ لِنَفْسِهِ فَقَالَ یَجُوزُ إِذَا اشْتَرَی صَحِیحاً

📚کافی ج7ص59

حسین گوید: طی نامه ای توسط محمد بن یحیی به امام علیه السلام نوشتم: که آیا برای وصی میت جائز است که چیزی از مال میت که به صورت #مزایده فروخته می شود را بر قیمتش بیفزاید و آن را برای خودش بردارد؟امام فرمودند: در صورتی که به‌صورت صحیح آن را بخرد جائز است.

عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ رَجُلٍ أَخْرَجَ زَكَاةَ مَالِهِ أَلْفَ دِرْهَمٍ فَلَمْ يَجِدْ لَهَا مَوْضِعاً يَدْفَعُ ذَلِكَ إِلَيْهِ فَنَظَرَ إِلَى مَمْلُوكٍ يُبَاعُ فِيمَنْ يَزِيدُ فَاشْتَرَاهُ بِتِلْكَ الْأَلْفِ الدِّرْهَمِ الَّتِي أَخْرَجَهَا مِنْ زَكَاتِهِ فَأَعْتَقَهُ هَلْ يَجُوزُ ذَلِكَ قَالَ نَعَمْ لَا بَأْسَ

📚تهذیب ج4ص100

زراره گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم: شخصی زکات مال خود را که هزار درهم است را خارج می کند ولی کسی که موضع آن باشد را پیدا نمی کند که به او پرداخت کند،پس می نگرد که یک برده به صورت مزایده به فروش گذاشته شده است ،او با این هزار درهم که به عنوان زکات جدا کرده بود آن برده را می خرد و او را آزاد می کند؛ آیا این کار جائز است؟فرمود:بله،اشکالی ندارد.

✅مشاهده می شود که در چند روایت فوق معامله مزایده تلویحا تأیید شده است.البته در این نوع معامله دو کار مورد نهی است که در دو روایت زیر بیان می شود:

قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ يَقُول إِذَا نَادَى الْمُنَادِي فَلَيْس لَك أَنْ تَزِيدَ فَإِذَا سَكَتَ فَلَكَ أَنْ تَزِيدَ وَ إِنَّمَا تَحْرُمُ الزِّيَادَةُ و النِّدَاءُ يُسْمَع وَ يُحِلُّهَا السُّكُوت

📚من لا یحضره الفقیه ج3ص271

امام صادق علیه السلام فرمود:امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود : هر گاه منادیِ(مزایده) صدایش(به اعلام قیمت) بلند است حق نداری بر قیمت بیفزایی و چون سکوت کرد می توانی بر قیمت بیفزائی و همانا حرمت زیاد نمودن قیمت تا زمانی است که صدای منادی شنیده می شود و هر موقع ساکت شد(افزودن قیمت)حلال می گردد.

امام صادق علیه السلام فرمود:رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خال کوب کننده و خال کوب شونده و ناجش و منجوش بر زبان محمد صلی الله علیه و آله ملعون هستند.

✅ ناجش به کسی گفته می شود که قصد خرید کالا را ندارد ولی بر قیمت کالا می افزاید تا دیگری بشنود و بر این قیمت اضافه کند که طبق روایت فوق، چنین کسی و آنکه برایش چنین کاری انجام شود،ملعون هستند.