✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْداللَّه قَالَ: لَا تُقَبِّلُ الْأَرْضَ بِحِنْطَةٍ مُسَمَّاةٍ وَ لَکِنْ بِالنِّصْفِ وَ الثُّلُثِ وَ الرُّبُعِ وَ الْخُمُسِ لَا بَأْسَ بِهِ وَ قَالَ لَا بَأْسَ بِالْمُزَارَعَةِ بِالثُّلُثِ وَ الرُّبُعِ وَ الْخُمُس

📚کافی ج۵ص۲۶۷

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : زمین را با مقدار گندم معین نگیر ولی با نصف یا یک سوم یا یک چهارم یا یک پنجم اشکالی ندارد و فرمود : قرارداد #مزارعه با یک سوم و یک چهارم و یک پنجم اشکالی ندارد!



2⃣عَنْ عَبْداللَّه بْنِ سِنَانٍ أَنَّهُ قَالَ: فِی الرَّجُلِ یُزَارِعُ فَیَزْرَعُ أَرْضَ غَیْرِهِ فَیَقُولُ ثُلُثٌ لِلْبَقَرِ وَ ثُلُثٌ لِلْبَذْرِ وَ ثُلُثٌ لِلْأَرْضِ قَالَ لَا یُسَمِّی شَیْئاً مِنَ الْحَبِّ وَ الْبَقَرِ وَ لَکِنْ یَقُولُ ازْرَعْ فِیهَا کَذَا وَ کَذَا إِنْ شِئْتَ نِصْفاً وَ إِنْ شِئْتَ ثُلُثاً

📚کافی ج۵ص۲۶۷

عبدالله بن سنان در مورد فردی که قرارداد مزارعه می بندد و زمین فرد دیگری را کشت می کند و می گوید : یک سوم برای گاو (یعنی هزینه شخم زدن) و یک سوم برای بذر و یک سوم هم برای زمین! امام فرمود : نامی از دانه و گاو نبرد، بلکه بگوید : این زمین را بکار به فلان، مثلا اگر خواست به صورت نصفه و اگر خواست به صورت یک سوم!


3⃣عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْداللَّه عَنِ الرَّجُلِ یَزْرَعُ أَرْضَ آخَرَ فَیَشْتَرِطُ لِلْبَذْرِ ثُلُثاً وَ لِلْبَقَرِ ثُلُثاً قَالَ لَا یَنْبَغِی أَنْ یُسَمِّیَ بَذْراً وَ لَا بَقَراً فَإِنَّمَا یُحَرِّمُ الْکَلَام

📚کافی ج۵ص۲۶۷

سلیمان بن خالد گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد فردی که زمین فرد دیگری را کشت می کند و یک سوم برای بذر و یک سوم برای گاو (یعنی هزینه شخم زدن) شرط می کند سؤال کردم؛ امام فرمود : سزاوار نیست که بذر و گاوی را نام ببرد، همانا نوع کلام #حرام می کند!


4⃣عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِیِّ عن أَبِی عَبْداللَّه أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ یَزْرَعُ أَرْضَ رَجُلٍ آخَرَ فَیَشْتَرِطُ عَلَیْهِ ثُلُثاً لِلْبَذْرِ وَ ثُلُثاً لِلْبَقَرِ فَقَالَ لَا یَنْبَغِی أَنْ یُسَمِّیَ بَذْراً وَ لَا بَقَراً وَ لَکِنْ یَقُولُ لِصَاحِبِ الْأَرْضِ أَزْرَعُ فِی أَرْضِکَ وَ لَکَ مِنْهَا کَذَا وَ کَذَا نِصْفٌ أَوْ ثُلُثٌ أَوْ مَا کَانَ مِنْ شَرْطٍ وَ لَا یُسَمِّی بَذْراً وَ لَا بَقَراً فَإِنَّمَا یُحَرِّمُ الْکَلَام

📚تهذیب ج۷ص۱۹۴

از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که زمین دیگری را کشت می کند و یک سوم برای بذر و یک سوم برای گاو (شخم) شرط می کند سؤال شد؛ امام فرمود : سزاوار نیست که بذر و گاوی را نام ببرد ولی به صاحب زمین می گوید : من در زمین تو کشت می کنم و فلان مقدار از آن برای تو باشد : مثلا نصف یا یک سوم یا هر شرط دیگری، و نام هیچ بذر و گاوی را نام نبرد، همانا کلام #حرام می کند!


5⃣یعقوب بن شعیب عن أَبِی عَبْداللَّه قال:سَأَلْتُهُ عَنِ الْمُزَارَعَةِ فَقَالَ النَّفَقَةُ مِنْکَ وَ الْأَرْضُ لِصَاحِبِهَا فَمَا أَخْرَجَ اللَّهُ منها مِنْ شَیْءٍ قُسِمَ عَلَی الشَّطْر

📚کافی ج۵ص۲۶۸

یعقوب بن شعیب گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد قرارداد #مزارعه سؤال کردم؛ امام فرمود : هزینه ها از توست و زمین برای صاحب آن است، سپس آنچه اللَّه از آن بیرون آورد به صورت نصف (یا غیره) تقسیم می شود!



✅ با توجه به روایات فوق و غیره، در قرارداد مزارعه هزینه ها بر عهده عامل و کشاورز است. البته شرط دادن آن توسط صاحب زمين نیز نهیی ندارد ولی در قرارداد نباید سهمی برای هزینه بذر و شخم و غیره نام برده شود، بلکه می توانند با توجه به هزینه ها، درصد تقسیم محصول را برآورد کنند و نحوه تقسیم محصول را شرط نمایند.
به عنوان مثال، صحیح نیست که عامل بگوید : این زمین را من یکسال کشت می کنم و هر مقدار که محصول داد، یک سوم (و امثال آن) را جهت هزینه بذر و شخم و غیره بر می دارم و بقیه را مثلا با هم نصف می کنیم.
بلکه صحیح این است که عامل مثلا بگوید : این زمین را من کشت می کنم و آنچه محصول به دست آمد، مثلا دو سوم برای من باشد و یک سوم برای شما که صاحب زمین هستید.

✅در صورت از بین رفتن محصول، خسارتی بر عهده‌ی فردی که متکفل هزینه ها نبوده است گذاشته نشده است.

✅ طبق روایت 1⃣ و غیره، معین کردن مقدار معینی از محصول صحیح نیست و به صورت نصفه و یک سوم و یک چهارم و یک پنجم و امثال آن قرارداد می کنند.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ

https://t.me/porseshvapasokhe