✅ پاسخ :یکی از امور مستحدث و جدید که از غرب به ممالک اسلامی وارد شده است بیمه می باشد.

اگر چه بیمه انواع مختلفی دارد ولی به طور کلی بیمه قراردادی است که بر طبق آن شخص بیمه شونده مبالغی را به صورت اقساط یا یک جا به شرکت بیمه پرداخت می کند و بر طبق آن، شرکت بیمه با حدود نسبتا مشخص شده، در صورت بروز موارد مذکور در عقد بیمه مانند بیماری، آتش سوزی، تصادف و... مبالغ معینی به شخص بیمه شده پرداخت می کند.

✅ در ارتباط با بیمه به نکات زیر دقت شود :

✅ ١- قرارداد بیمه با هیچ کدام از عقود شرعی مثل مضاربه، جعاله، هبه، شرکت، اجاره، صلح و... به طور کامل منطبق نیست و به خاطر وجود تفاوت های اساسی نمی توان آن را در زمره این عقود قرار داد و شرعی بودن آن را اثبات نمود. که البته اکثر موافقان بیمه نیز به این امر اقرار دارند و لذا معتقدند جایز بودن بیمه نیاز به قرار گرفتن در زير مجموعه عقود شرعی ندارد!

✅ ٢- همگی اقرار دارند که بیمه از ملل غربی و غیر اسلامی وارد شده است و سال‌های متمادی در بین مسلمین وجود نداشته است و بعد از ورود در بین مسلمین، مورد تایید یا رد فقها قرار گرفته است.

✅ ٣ - رویکرد عمل کنندگان به نصوص روائی با رویکرد اهل اجتهاد در بسیاری از مسائل، خصوصا مسائل مستحدث از جمله بیمه متفاوت است.

✅ بیمه به عنوان یک قرارداد مشتمل بر اخذ و عطا بدون شک محتاج تایید خاص یا عام از روایات اهل بیت علیهم السلام است. به روایات زیر دقت کنید :

عَنِ الرِّضَا قَالَ لَا یَحِلُّ مَالٌ إِلَّا مِنْ وَجْهٍ أَحَلَّهُ اللَّهُ

📚 کافی ج١ص۵۴٨

ترجمه :امام رضا علیه السلام فرمود:هیچ مالی حلال نیست مگر از وجهی که الله آن را حلال نموده باشد.

فُضَیْلٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ یَقُولُ کُلُّ مَا لَمْ یَخْرُجْ مِنْ هَذَا الْبَیْتِ فَهُوَ بَاطِلٌ

📚 بصائر ج١ص۵١١

ترجمه :فضیل گوید :شنیدم امام باقر علیه السلام فرمود :هر چه که از این بیت (اهل بیت علیهم السلام) خارج نشود، باطل است.

✅ روایات متعددی لزوم منطبق بودن امور دینی شیعیان با فرموده های اهل بیت علیهم السلام را می رساند که بیمه هم از موارد آن است و تا زمانی که اصل خاص یا عامی از احادیث آن را به صورت یقینی و روشن تأیید نکند، جایگاه عمل و ورود به ظرف اعتقادات شیعه را ندارد.

✅ علاوه بر نکات مهم فوق، بیمه قراردادی است مبتنی بر اعطای مال به یک شرکت و شرط قطعی دو طرفه بر بازپرداخت مشتمل بر زیاده، و این اگر عین ربا نباشد شبهه شدید ربا در آن هویدا است و مبالغی که شرکت بیمه بیش از پرداختی های بیمه شونده به او تحت عناوین مختلف عطا کند، بیشترین شباهت را به ربا دارد:

عن الصادق فی حدیث قَالَ جَاءَ الرِّبَا مِنْ قِبَلِ الشُّرُوطِ إِنَّمَا یُفْسِدُهُ الشُّرُوطُ

📚 کافی ج۵ ص٢۴۴

ترجمه :امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمودند :ربا در پرتو شروط ایجاد می شود، همانا جز این نیست که شروط باعث فساد آن می شود.

عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ أَعْطَی رَجُلًا مِائَةَ دِرْهَمٍ یَعْمَلُ بِهَا عَلَی أَنْ یُعْطِیَهُ خَمْسَةَ دَرَاهِمَ أَوْ أَقَلَّ أَوْ أَکْثَرَ هَلْ یَحِلُّ ذَلِکَ قَالَ لَا هَذَا الرِّبَا مَحْضاً

📚 مسائل علی بن جعفر ص١٢۵

ترجمه :علی بن جعفر گوید :از موسی بن جعفر علیه السلام پرسیدم :مردی به دیگری صد درهم می دهد که با آن کار کند به این شرط که پنج درهم یا کمتر یا بیشتر به او پرداخت کند، آیا این حلال است؟ امام فرمودند :خیر، این ربای خالص است.

✅ نکته:آنچه به عنوان هدف برای بیمه مطرح می شود تأمین آرامش و اطمینان نسبت به آینده است که در صورت بروز مشکل و مصیبت مالی و بدنی یک پشتوانه برای جبران خسارات وجود داشته باشد مثلا در صورت بروز یک بیماری که محتاج مال زیاد جهت درمان است و ما از ادای آن عاجزیم، شرکت بیمه، درصدی از هزینه ها را به عهده بگیرد یا هنگام ناتوانی ما از انجام کار در سن پیری یک مستمری در قبال مالی که به مرور به حساب شرکت بیمه واریز کرده ایم، به ما پرداخت کند. گرایش به این امر تازه درآمده و شدیدا شبهه ناک هنگام ترک توکل و ترس بیجا از آینده و ترک و ضعیف شدن فرائضی مثل صله رحم، زکات، حق معلوم، ماعون، مواسات، صله با اخوان، قرض دادن به محتاج و... رواج می گیرد چرا که مصائبی که بیمه آن را در برابر مالی که از فقیر و غنی می گیرد و از آن سودهای کلان به جیب می زند، به عهده می گیرد، در اسلام از راه‌های فوق تأمین می شود و سنت ها و فرائض الهی ترک می شود و در عوض مردم سعی می کنند مشکلات خود را از طریق امور تازه ایجاد شده و شبهه ناک برطرف نمایند.

✅ نکته:مواردی که مانند بیمه وسیله نقلیه یا بیمه تشرف به حج یا زیارت کربلا و..اجباری است بر حسب حدیث اضطرار، توجیه می شود. شبهات دیگری نیز غیر از موارد ذکر شده پیرامون بیمه وجود دارد.