✅پاسخ :عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَتَی وَقْتُ الصَّلَاةِ فَأَقْبَلَ یَلْتَفِتُ یَمِیناً وَ شِمَالًا کَأَنَّهُ یَطْلُبُ شَیْئاً فَلَمَّا رَأَیْتُ ذَلِکَ تَنَاوَلْتُ عُوداً فَقُلْتُ هَذَا تَطْلُبُ قَالَ نَعَمْ فَأَخَذَ الْعُودَ فَنَصَبَ بِحِیَالِ الشَّمْسِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ کَانَ الْفَیْ ءُ طَوِیلًا ثُمَّ لَا یَزَالُ یَنْقُصُ حَتَّی تَزُولَ فَإِذَا زَالَتْ زَادَتْ فَإِذَا اسْتَبَنْتَ الزِّیَادَةَ فَصَلِّ الظُّهْرَ ثُمَّ تَمَهَّلْ قَدْرَ ذِرَاعٍ وَ صَلِّ الْعَصْرَ
📚تهذیب ج٢ ص٢٧

ترجمه :سماعه گوید:به امام صادق علیه السلام گفتم:#وقت_نماز_ظهر چه زمانی است؟ امام شروع کرد به طرف راست و چپ نگاه کردن گویی که دنبال چیزی می گشت. من وقتی این را دیدم چوبی برداشتم و گفتم :آیا به دنبال این می گردید؟ فرمود :بله، پس چوب را از من گرفت و در برابر خورشید آن را به طور عمودی نصب نمود سپس فرمود:همانا خورشید وقتی طلوع می کند، سایه طولانی می باشد سپس همواره کوتاه و ناقص می شود تا اینکه زوال شود پس وقتی زوال (ظهر) شد (شروع) به زیاد شدن می کند، پس وقتی زیاد شدن آن برایت روشن شد نماز ظهر را بخوان

عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ ذُکِرَ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ زَوَالُ الشَّمْسِ قَالَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ تَأْخُذُونَ عُوداً طَوْلُهُ ثَلَاثَةُ أَشْبَارٍ وَ إِنْ زَادَ فَهُوَ أَبْیَنُ فَیُقَامُ فَمَا دَامَ تَرَی الظِّلَّ یَتَقَصَّرُ فَلَمْ تَزُلْ فَإِذَا زَادَ الظِّلُّ بَعْدَ النُّقْصَانِ فَقَدْ زَالَتْ
📚تهذیب ج٢ ص٢٧

ترجمه :در نزد امام صادق علیه السلام از زوال خورشید (موقع ظهر) یاد شد؛ امام صادق علیه السلام فرمود :چوبی که طول آن سه وجب باشد بردارید و اگر بزرگتر باشد بهتر روشن می کند، و آن را به صورت عمودی نصب کنید پس تا وقتی که می بینی که سایه آن در حال کوتاه شدن است، هنوز زوال (موقع ظهر) نشده است، پس وقتی سایه بعد از کوتاه شدن شروع به زیاد شدن کرد به تحقیق که موقع زوال(ظهر) شده است.
✅طبق این روایات برای تشخیص وقت زوال(ظهر)، نزدیک ظهر شاخصی در برابر خورشید قرار می دهیم و وقتی که سایه آن بعد از کوتاه شدن به حالت رکود رسید و سپس شروع به زیاد شدن نمود موقع زوال یا همان ظهر شرعی که نیمه روز می باشد فرا رسیده است و وقت اصلی نوافل ظهر رسیده است و کسی که قصد نافله ندارد می تواند همان موقع نماز ظهر را بخواند.

✅کسی که به هر دلیلی از شاخص استفاده نمی کند، برای خواندن نماز باید به دخول وقت یقین داشته باشد به سه روایت زیر دقت کنید :

عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ إِیَّاکَ أَنْ تُصَلِّیَ قَبْلَ أَنْ تَزُولَ فَإِنَّکَ تُصَلِّی فِی وَقْتِ الْعَصْرِ خَیْرٌ لَکَ مِنْ أَنْ تُصَلِّیَ قَبْلَ أَنْ تَزُولَ
📚تهذیب ج٢ ص١۴١

ترجمه :سماعه گوید :امام صادق علیه السلام به من فرمود :بپرهیز از اینکه قبل از زوال نماز بخوانی زیرا اگر تو در وقت نماز عصر نماز (ظهر) را بخوانی برای تو بهتر است از اینکه قبل از زوال خورشید نماز بخوانی.

عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ صَلَّی فِی غَیْرِ وَقْتٍ فَلَا صَلَاةَ لَهُ
📚کافی ج ٣ص٢٨۵

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :کسی که در غیر وقت نماز بخواند، نمازی برای او نیست.

قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ لَأَنْ أُصَلِّیَ بَعْدَ مَا مَضَی الْوَقْتُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُصَلِّیَ وَ أَنَا فِی شَکٍّ مِنَ الْوَقْتِ وَ قَبْلَ الْوَقْتِ
📚من لا یحضره الفقيه ج ١ص٢٢٣

ترجمه :امام باقر علیه السلام فرمود :اگر من بعد از گذشتن وقت نماز بخوانم در نزد من محبوب‌تر از این است که قبل از دخول وقت نماز بخوانم یا نماز بخوانم در حالیکه از دخول وقت در شک باشم.


✅وقتی شک به دخول وقت داشتیم به حدیث زیر عمل می کنیم :

عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَجْلَانَ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ إِذَا کُنْتَ شَاکّاً فِی الزَّوَالِ فَصَلِّ رَّکْعَتَیْنِ فإِذَا اسْتَیْقَنْتَ الزَّوَالَ فَابْدَأْ بالْفَرِیضَةَ
📚تهذیب ج٣ص١٢

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :وقتی در زوال شک داشتی پس دو رکعت نماز بخوان و وقتی به زوال یقین پیدا کردی نماز فریضه را بخوان.

✅لازم به ذکر است که زوال خورشید طبق برخی شواهد روائی، موقع به نیمه رسیدن روز است یعنی طلوع آفتاب تا زوال خورشید برابر است با زوال خورشید تا مغرب و کسی که شاخص در اختیار ندارد وقتی یقین نمود که روز از نیمه گذشته است می تواند نماز ظهر خود را بخواند.
✅طبق روایات، اعلام شخص مورد اطمینان و نیز اذان مؤذن مورد اطمینان و هر راه صحیح دیگری که انسان را به یقین برساند، برای دخول وقت کفایت می کند.