✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :



1⃣عبدالرحمن بن الحجاج قال: سَأَلْتُ أَبَا عَبْداللَّه عَنِ الرَّجُلِ يُدْرِكُ الرَّكْعَةَ الثَّانِيَةَ مِنَ الصَّلَاةِ مَعَ الْإِمَامِ و هِيَ لَهُ الْأُولَى كَيْفَ يَصْنَعُ إِذَا جَلَسَ الْإِمَامُ قَالَ يَتَجَافَى وَ لَا يَتَمَكَّنُ مِنَ الْقُعُودِ فَإِذَا كَانَتِ الثَّالِثَةُ لِلْإِمَامِ و هِيَ الثَّانِيَةُ لَهُ فَلْيَلْبَثْ قَلِيلًا إِذَا قَامَ الْإِمَامُ بِقَدْرِ مَا يَتَشَهَّدُ ثُمَّ لْيَلْحَقِ الْإِمَام

📚كافي ج۳ص۳۸۱

عبدالرحمن بن حجاج گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که به رکعت دوم امام جماعت می رسد و رکعت اول او می باشد سؤال کردم که وقتی امام جماعت (برای تشهد) می نشیند او چه کند؟ امام فرمود : تجافی می کند (خود را از زمین بالا می آورد) و در نشستن جاگیر نشود و هنگامی که رکعت سوم امام و رکعت دوم او بود، وقتی امام برخاست اندکی به اندازه ای که تشهد بخواند درنگ کند و سپس به امام جماعت ملحق شود.


2⃣الحلبي عن أَبِي عبداللَّه فِي حَدِيثٍ قال: وَ مَنْ أَجْلَسَهُ الْإِمَامُ فِي مَوْضِعٍ يَجِبُ أَنْ يَقُومَ فِيهِ تَجَافَى وَ أَقْعَى إِقْعَاءً و لَمْ يَجْلِسْ مُتَمَكِّناً

📚فقيه ج۱ص۴۰۴

امام صادق صلوات اللَّه علیه در حدیثی فرمود : کسی که امام جماعت او را در جایی که واجب است قیام کند بنشاند (یعنی مثلا رکعت اول او و رکعت دوم يا چهارم امام است)، تجافی می کند (یعنی خود را از زمین بالا می آورد) و به صورت اقعاء می نشیند (یعنی بر سینه کف پا می نشیند که ساق پایش از زمین جدا شود) و به صورت جاگیر شده نمی نشیند!


3⃣داود بن الحصين قال سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ فَاتَتْهُ رَكْعَةٌ مِنَ الْمَغْرِبِ مَعَ الْإِمَامِ فَأَدْرَكَ الثِّنْتَيْنِ فَهِيَ الْأُولَى لَهُ و الثَّانِيَةُ لِلْقَوْمِ يَتَشَهَّدُ فِيهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ وَ الثَّانِيَةَ أَيْضاً قَالَ نَعَمْ قُلْتُ كُلَّهُنَّ قَالَ نَعَمْ وَ إِنَّمَا هِيَ بَرَكَةٌ

📚تهذيب ج۳ص۵۶

داوود بن حصين گوید : از امام صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که یک رکعت از نماز جماعت مغرب از او فوت می شود و به دو رکعت آن می رسد، پس رکعت اول او و رکعت دوم مأمومین است، سؤال شد آیا در آن تشهد می خواند؟ امام فرمود : بله! گفتم : در رکعت دوم خود نیز تشهد بخواند؟ فرمود : بله! گفتم : در همه آنها؟! فرمود : بله! همانا آن برکت است!


4⃣إِسحاق بن يزید قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْداللَّه جُعِلْتُ فِدَاكَ يَسْبِقُنِي الْإِمَامُ
بِالرَّكْعَةِ فَتَكُونُ لِي وَاحِدَةٌ و لَهُ ثِنْتَانِ فَأَتَشَهَّدُ كُلَّمَا قَعَدْتُ قَالَ نَعَمْ فَإِنَّمَا التَّشَهُّدُ بَرَكَةٌ

📚كافي ج۳ص۳۸۱

اسحاق بن یزید گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : فدایت شوم! امام جماعت یک رکعت از من جلوتر است و رکعت اول من و رکعت دوم اوست، آیا هر چه که نشستم تشهد بخوانم؟ فرمود : بله! همانا تشهد برکت است!


5⃣عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قال: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يُدْرِكُ الرَّكْعَةَ مِنَ الْمَغْرِبِ كَيْفَ يَصْنَعُ حِينَ يَقُومُ يَقْضِي أَيَقْعُدُ فِي الثَّانِيَةِ و الثَّالِثَة قال يَقْعُدُ فِيهِنَّ جَمِيعاً

📚قرب الإسناد ص۹۰

علی بن جعفر گوید : از موسی بن جعفر صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که یک رکعت از نماز جماعت مغرب را درک می کند سؤال کردم که وقتی برخاست تا نماز خود را تمام کند چه کند : آیا در رکعت دوم و سوم هم (برای تشهد) بنشیند؟ فرمود : در همه رکعات می نشیند!


✅ اگر کسی در نماز جماعت یک یا دو یا سه رکعت عقب باشد، به مکان‌هایی می رسد که محل تشهد امام جماعت است ولی محل تشهد او نیست.
طبق روایات فوق، در چنين حالتی که محل تشهد امام جماعت است ولی مکان تشهد مأموم نیست، توصیه شده است که مأموم به همراه امام جماعت تشهد بخواند ولی نباید به صورت کامل و جاگیر شده بر روی زمین بنشیند، بلکه به حالت تجافی و اقعاء می نشیند و لذا در چنین حالتی بر سینه کف پای خود تکیه می کند و دو باسن خود را بر روی پاشنه پا قرار می دهد و ساقهای پای خود را از زمین جدا می کند و در چنین حالتی به همراه امام جماعت تشهد می خواند.
اما در جایی مثل رکعت دوم خودش، کاملا به دستوری که در روایات آمده است بر روی زمین می نشیند و تشهد خود را می خواند و سپس به امام ملحق می شود.

✅ با این وصف اگر کسی در نماز جماعت مغرب به رکعت دوم امام جماعت برسد، در هر سه رکعت نمازش تشهد می خواند با این تفاوت که در رکعت اول خود به حال تجافی و اقعاء می نشیند و در رکعت دوم و سوم خود کاملا بر روی زمین می نشیند و تشهد می خواند.