✅ به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣زُرارة عَنْ أَبِي جَعْفَر قَالَ: الْبَعِيرُ بِالْبَعِيرَيْنِ و الدَّابَّةُ بِالدَّابَّتَيْنِ يَداً بِيَدٍ لَيْسَ بِهِ بَأْسٌ و قَالَ لَا بَأْسَ بِالثَّوْبِ بِالثَّوْبَيْنِ يَداً بِيَدٍ و نَسِيئَةً إِذَا وَصَفْتَهُمَا

📚فقيه ج۳ص۲۷۹

امام باقر صلوات اللَّه علیه فرمود : معاوضه یک شتر با دو شتر و یک حیوان با دو حیوان به صورت دست به دست(نقدی) مشکلی ندارد و فرمود : معاوضه یک لباس با دو لباس به صورت دست به دست (یعنی نقدی) و به صورت نسیه مشکلی ندارد در صورتی که مشخصات آن دو را بیان کنی!


2⃣عَبد الرحمن بْنِ أَبِي عَبْداللَّه قال: سَأَلْتُ أَبَا عَبْداللَّه عَنِ الْعَبْدِ بِالْعَبْدَيْنِ و الْعَبْدِ بِالْعَبْدِ وَ الدَّرَاهِمِ قَالَ لَا بَأْسَ بِالْحَيَوَانِ كُلِّهِ يَداً بِيَدٍ

📚كافي ج۵ص۱۹۱

عبدالرحمن گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد معامله یک برده با دو برده و معامله یک برده با یک برده و چند درهم سؤال کردم؛ امام فرمودند : معامله کلیه حیوانات (یعنی موجودات زنده) به صورت نقد، اشکالی ندارد!


3⃣عَلِيِّ بْنِ جَعْفَر عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قَال: سَأَلْتُهُ عَنِ الْحَيَوَانِ بِالْحَيَوَانِ بِنَسِيئَةٍ وَ زِيَادَةِ دَرَاهِمَ يَنْقُدُ الدَّرَاهِمَ وَ يُؤَخِّرُ الْحَيَوَانَ قَالَ إِذَا تَرَاضَيَا فَلَا بَأْسَ

📚قرب الإسناد ۱۱۳

علی بن جعفر گوید : از موسی بن جعفر صلوات اللَّه علیه در مورد حيوان با حيوان به صورت نسیه و چند درهم زیادتر که آن چند درهم را نقد پرداخت کند و دادن حیوان را به تاخیر بیاندازد سؤال کردم؛ امام فرمودند : اگر طرفین با هم توافق نمایند و راضی باشند اشکال ندارد!


4⃣داود بْنِ الْحُصَین أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّه عَنِ الشَّاةِ بِالشَّاتَيْنِ وَ الْبَيْضَةِ بِالْبَيْضَتَيْنِ فَقَالَ لَا بَأْسَ مَا لَمْ يَكُنْ مَكِيلًا أَوْ مَوْزُوناً

📚فقيه ج۳ص۲۸۱

داوود بن حصين از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد معاوضه و معامله یک گوسفند با دو گوسفند و یک تخم مرغ با دو تخم مرغ سؤال کرد؛ امام فرمودند : تا زمانی که #پیمانه و #وزنی نباشد اشکال‌ ندارد!


5⃣الحلبیّ عَنْ أَبِي عَبْداللَّه قَالَ: لَا بَأْسَ بِمُعَاوَضَةِ الْمَتَاعِ مَا لَمْ يَكُنْ كَيْلًا وَ لَا وَزْناً

📚فقيه ج۳ص۲۸۲

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : معاوضه کالا (با کالای دیگر با تفاضل)، تا زمانی که آن کالاها پیمانه ای و وزنی نباشد اشکالی ندارد!


6⃣عن زرارة عَنْ أَبِي عَبْداللَّه قَالَ: لَا يَكُونُ الرِّبَا إِلَّا فِيمَا يُكَالُ أَوْ يُوزَنُ

📚تهذيب ج۷ص۱۹

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : #ربا جز در آنچه پیمانه می شود یا وزن می شود نیست!


7⃣عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ رِجَالِهِ ذَكَرَهُ فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ قَالَ: وَ لَا يُنْظَرُ فِيمَا يُكَالُ أو يُوزَنُ إِلَّا إِلَى الْعَامَّةِ وَ لَا يُؤْخَذُ فِيهِ بِالْخَاصَّة

📚كافي ج۵ص۱۹۲

علي بن ابراهیم از رجال خود روایت نموده است که (امام علیه السلام) فرمود : برای تشخیص آنچه پیمانه می شود یا وزن می شود جز به عموم و اکثر نظر نمی شود و در این مورد به عمل عدّه ای خاص گرفته نمی شود...

✅ از روایات فوق و غیره روشن است که اگر دو کالا یا دو موجود زنده، مثل ماهی تزئینی و کبوتر و لباس و امثال آن، از چیزهایی باشد که در اکثریت مردم به صورت وزنی یا پیمانه ای معامله نمی شود، معاوضه و معامله آن با وجود تفاضل اشکالی ندارد.
مثلا کبوتر که به صورت وزنی معامله‌ نمی شود، اشکالی ندارد که آن را با دو یا چند کبوتر معاوضه و معامله نماید یا یک کبوتر را با یک کبوتر ديگر و مبلغی پول معاوضه نماید.
امروزه با توجه به اینکه برخی حیوانات مثل گاو و گوسفند و شتر و غیره به صورتی وزنی معامله می شود، نمی توان آن را با تفاضل معاوضه نمود هر چند به خاطر عدم فروش آن به صورت وزنی در زمان امام صادق علیه السلام، رخصت معاوضه آن با تفاضل در برخی روایات آمده است.
به عنوان مثال، امروزه نمی توان یک گوسفند بزرگ را با دو گوسفند کوچک معاوضه کرد ولی یک کبوتر قیمتی را می توان با چند کبوتر کم ارزش معاوضه کرد یا ماهی های تزئینی را می توان با تفاضل معاوضه نمود ولی ماهی خوراکی به علت وزنی بودن آن، قابل معاوضه با تفاضل نیست و در اینگونه موارد که معاوضه دو کالا با هم با وجود تفاضل ربا محسوب می شود، باید هر کالا با قیمت خاص خود به طرف مقابل فروخته شود، مثلا اگر قصد معاوضه یک گوسفند بزرگ با دو گوسفند کوچک را داشته باشند، باید آن یک گوسفند را به قیمت به او بفروشد و آن دو گوسفند را جداگانه از او بخرد تا ربا نباشد.

#معاوضه_حیوانات