✅پاسخ : برای سؤال فوق حالات مختلفی متصور است:

١_ کسی که به طور مطلق و کامل فراموش می کند که نذر بر دوش او هست که در این مورد به دو روایت زیر توجه فرمایید :


1⃣حَرِيزِ بْنِ عَبْداللَّه عَنْ أَبِي عَبْداللَّه قال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي تِسْعَةُ أَشْيَاءَ الْخَطَأُ و النِّسْيَانُ وَ مَا أُكْرِهُوا عَلَيْهِ و مَا لَا يَعْلَمُونَ وَ مَا لَا يُطِيقُونَ وَ مَا اضْطُرُّوا إِلَيْهِ وَ الْحَسَدُ وَ الطِّيَرَةُ وَ التَّفَكُّرُ فِي الْوَسْوَسَةِ فِي الْخَلْوَةِ [الخلق] مَا لَمْ يَنْطِقُوا بِشَفَةٍ

📚التوحيد ص۳۵۳ح۲۴

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : نُه چیز از امت برداشته شده است :
خطا و #فراموش_کردن و آنچه بر آن مجبور کرده شوند و آنچه را به آن علم ندارند و آنچه را طاقت ندارند و آنچه به آن ناچار و مضطر شوند و حسد و فال بد زدن و تفکر در وسوسه در خلق تا زمانی که (در این سه مورد) به لب سخنی نیاورند!

2⃣عمرو بن مروان عن أَبِي عبداللَّه قال: قَالَ رَسُولُ اللَّه رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي أَرْبَعُ خِصَالٍ خَطَؤُهَا و نِسْيَانُهَا و مَا أُكْرِهُوا عَلَيْهِ و ما لَمْ يُطِيقُوا وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسِينا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَيْنا إِصْراً كَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَ قَوْلُهُ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ

📚الكافي ج۲ص۴۶۲

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللّه صلی الله علیه و آله فرمودند : چهار خصلت از امت من برداشته شده است : خطای آن و #نسیان و فراموش کردن آن و آنچه بر آن مجبور شوند و آنچه طاقت آن را نداشته باشند
و این گفتار الهی( در سوره بقره آیه ۲۸۶) می باشد که می فرماید :
«پروردگارا! اگر فراموش کردیم یا خطا کردیم ما را مؤاخذه نفرما
پروردگارا! و تنگی شدت بر دوش ما مگذار همانطور که بر دوش کسانیکه قبل از ما بودند حمل نمودی!
پروردگارا! و آنچه طاقت آن را نداریم بر ما حمل نکن!
و گفتار الهی (در سوره نحل آيه ۱۰۶) ‌که می فرماید :
«مگر کسی که مجبور شود در حالیکه قلب او به ایمان اطمینان داشته باشد»

✅ طبق دو روایت فوق و امثال آن، اگر کسی ادای نذری بر دوش او بوده است و به طور کامل نذر خود را فراموش کند، به گونه ای که اصلاً نمی داند که نذر داشته است، پروردگار او را مؤاخذه نمی کند و نسيان و فراموشی از این امت برداشته شده است.

٢_ حالت دوم این است که می داند نذری بر عهده او هست ولی موضوع و متعلَّق آن را دقیق نمی داند:

مثلا نمی داند که آیا 5 زیارت عاشورا نذر کرده بود یا ده تا؟

آیا 100 هزار تومان صدقه نذر کرده بود یا 150 هزار یا 200 هزار و...؟

آیا نماز جعفر نذر کرده بود یا صلوات؟

آیا سه روز روزه نذر کرده بود یا یک ختم قرآن یا ده هزار تومان صدقه یا سه زیارت عاشوراء؟

و....

✅ در امثال حالات فوق اصل روائی زیر و امثال آن را عمل می کند :

3⃣عنوان الْبَصْرِي عن أَبِي عَبْداللَّه جعفر بن محمد يقول فِيهِ سَلِ الْعُلَمَاءَ مَا جَهِلْتَ و إِيَّاكَ أَنْ تَسْأَلَهُمْ تَعَنُّتاً و تَجْرِبَةً و إِيَّاكَ أَنْ تَعْمَلَ بِرَأْيِكَ شَيْئاً و خُذْ بِالاحْتِيَاطِ فِي جَمِيعِ أُمُورِكَ ما تَجِدُ إِلَيْهِ سَبِيلًا

📚وسائل الشیعه ج27 ص 171

امام صادق صلوات اللَّه علیه به عنوان بصری فرمود :... و بپرهیز از اینکه به چیزی از رأي و نظر خود عمل نمائی و در همه امورت که به سوی احتیاط راهی می یابی به #احتیاط عمل کن!

✅لذا طبق اصل #احتیاط، در جائی که در مورد #نوع یا #مقدار نذر خود شک می کنیم، بر حسب احتیاط همه موارد را انجام می‌دهیم تا یقین نمائیم که به وظیفه خود عمل کرده ایم.

٣_ در حالتی که #علم داریم که نذری بر عهده ما هست ولی موضوع آن را کاملا فراموش کرده ایم :

در چنین حالتی طبق روایت 1⃣ و 2⃣ و امثال آنها به این فراموشی مؤاخذه نمی شویم ولی از این جهت که می دانیم نذری به‌ عهده ما هست و مانند حالت دوم بین چند مورد مردد نیستیم که احتياطاً همه را انجام دهیم، طبق روایت 3⃣ یعنی همان اصل احتیاط، کفاره نذر را می دهیم زیرا در چنین موردی از اهل بیت علیهم السلام جایگزینی برای ما نرسیده است و ما راهی به سوی ادای نذر خود نداریم.

در حالتی که موارد محتمل اینقدر زیاد است که طاقت انجام همه آنها را نداریم، چون امور مافوق طاقت طبق روایت 1⃣ و 2⃣ و غیره از ما برداشته شده است، بر حسب #احتیاط به دادن کفاره نذر اکتفا می کنیم.

✅ در حالات فوق به علت عدم وجود نص خاص، به اصول کلی رسیده اهل بیت علیهم السلام عمل می شود.