✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الصَّلَاةِ تَجْتَمِعُ عَلَيَّ قَالَ تَحَرَّ وَ اقْضِهَا.

📚 التهذيب ج۲ص۲۷۵

اسماعیل بن جابر گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد نماز که بر من جمع می شود سؤال کردم؛ فرمود : مقدار درست تر و سزاوارتر را طلب و جستجو و قصد کن و آنها را #قضا کن !


2⃣ عَنْ مُرَازِمٍ قَالَ سَأَلَ إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَابِرٍ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ أَصْلَحَكَ اللَّهُ إِنَّ عَلَيَّ نَوَافِلَ كَثِيرَةً فَكَيْفَ أَصْنَعُ فَقَالَ اقْضِهَا فَقَالَ لَهُ إِنَّهَا أَكْثَرُ مِنْ ذَلِكَ قَالَ اقْضِهَا قُلْتُ لَا أُحْصِيهَا قَالَ تَوَخَّ الْحَدِيثَ.

📚 الكافي ج۳ص۴۵۱

مزارم گوید : اسماعیل بن جابر از امام صادق صلوات اللَّه علیه سؤال کرد و گفت : اللَّه امور شما را اصلاح فرماید، همانا #نوافل زیادی بر عهده من هست، پس چه کنم؟ فرمود : آنها را قضا کن! گفتم : همانا آنها بیش از اینهاست! فرمود : آنها را قضا کن! گفتم : شمارش آنها را ندارم! فرمود : مقدار درست تر آن را طلب و جستجو کن!


3⃣عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَنْسَى مَا عَلَيْهِ مِنَ النَّافِلَةِ وَ هُوَ يُرِيدُ أَنْ يَقْضِيَ (كَيْفَ يَقْضِي) قَالَ يَقْضِي حَتَّى يَرَى أَنَّهُ قَدْ زَادَ عَلَى مَا عَلَيْهِ وَ أَتَمَّ.

📚 قرب الإسناد ص۸۹.

علي بن جعفر گوید : از موسی بن جعفر صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که نوافلی که بر عهده اوست را فراموش می کند و او قصد دارد که آنها را قضا کند سؤال کردم که چگونه قضا کند؟ فرمود : #آنقدر_قضا_کند تا اینکه ببیند بر آنچه بر عهده او بوده است افزوده است و کامل تر کرده است!


4⃣عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ أَخْبِرْنِي عَنْ رَجُلٍ عَلَيْهِ مِنْ صَلَاةِ النَّوَافِلِ مَا لَا يَدْرِي مَا هُوَ مِنْ كَثْرَتِهَا كَيْفَ يَصْنَعُ قَالَ فَلْيُصَلِّ حَتَّى لَا يَدْرِيَ كَمْ صَلَّى مِنْ كَثْرَتِهَا فَيَكُونَ قَدْ قَضَى بِقَدْرِ عِلْمِهِ مِنْ ذَلِكَ.

📚 الفقيه ج1 ص568

عبدالله بن سنان گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : به من خبر دهید در مورد شخصی که آنقدر #نماز_نافله بر عهده اوست که از زیادی نمی داند چقدر است، چه کند؟ فرمود : باید آنقدر نماز بخواند تا اینکه از زیادی نداند چقدر خوانده است تا اینکه به مقداری که از آن علم دارد قضا کرده باشد!


5⃣ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ الْأَوَّلُ إِذَا شَكَكْتَ فَابْنِ عَلَى الْيَقِينِ قَالَ قُلْتُ: هَذَا أَصْلٌ قَالَ نَعَمْ.

📚 الفقيه ج۱ص۳۵۱

اسحاق بن عمار گوید : امام کاظم صلوات اللَّه علیه به من فرمود : هنگامی که شک کردی بنا را بر یقین بگذار! گفتم : آیا این یک #اصل است؟ فرمود : بله!


6⃣ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: لَا يَنْقُضُ الْيَقِينَ أَبَداً بِالشَّكِّ وَ لَكِنْ يَنْقُضُهُ بِيَقِينٍ آخَرَ

📚 التهذيب ج1ص8

امام باقر صلوات اللَّه علیه فرمود : هیچگاه شخص یقین را با شک نمی شکند ولی با یقین دیگری آن را می شکند!


✅ با توجه به روایات فوق اگر کسی تعداد نوافل قضای خود را نمی داند و قصد دارد که آنها را قضا کند، در کنار (تَوَخی) و (تَحَری) يعني (طلب و جستجو کردن و تلاش برای یافتن مقدار دقیق تر و درست تر آن) ، با توجه به روایت 3⃣ آنقدر نافله قضا می کند تا اینکه اینطور ببیند که بر آنچه نافله ی قضا داشته است افزوده است و کاملتر و بیشتر خوانده است و با توجه به روایت 4⃣، اگر آنقدر زیاد است که از زیادی نمی داند چقدر است، آنقدر قضا می کند که از زیادی نداند چقدر قضا کرده است.

در مورد نمازهای فريضه نیز با توجه به روایت 1⃣ که ظاهر آن کلی و در برگیرنده فرائض و نوافل است، اگر مقدار نمازهای قضای فریضه خود را نمی داند، ضمن طلب و جستجو و قصد و تلاش برای یافتن مقدار درست تر نمازهای قضای خود، با توجه به برخی از اصول کلی ذکر شده و اصل احتیاط، آنقدر نماز قضای فریضه می خواند که #یقین به قضا شدن همه نمازهای قضای خود نماید و یقین کند که دیگر چیزی از نماز فريضه بر عهده او نیست.

#خواندن_نمازهای_قضاء

#حکم_ندانستن_تعداد_نمازهای_قضا_شده

#خواندن_قضای_نمازهای_نافله