#نقصان_در_متراژ_زمین_خریداری_شده

✅پاسخ : به روایت زیر توجه فرمایید :

1⃣رَوَی عُمَرُ بْنُ حَنْظَلَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی رَجُلٍ بَاعَ أَرْضاً عَلَی أَنَّ فِیهَا عَشَرَةَ أَجْرِبَةٍ فَاشْتَرَی الْمُشْتَرِی ذَلِکَ مِنْهُ بِحُدُودِهِ وَ نَقَدَ الثَّمَنَ وَ أَوْقَعَ صَفْقَةَ الْبَیْعِ وَ افْتَرَقَا فَلَمَّا مَسَحَ الْأَرْضَ إِذَا هِیَ خَمْسَةُ أَجْرِبَةٍ قَالَ إِنْ شَاءَ اسْتَرْجَعَ فَضْلَ مَالِهِ وَ أَخَذَ الْأَرْضَ وَ إِنْ شَاءَ رَدَّ الْبَیْعَ وَ أَخَذَ مَالَهُ کُلَّهُ إِلَّا أَنْ تَکُونَ إِلَی حَدِّ تِلْکَ الْأَرْضِ لَهُ أَیْضاً أَرَضُونَ فَیُوَفِّیَهُ وَ یَکُونُ الْبَیْعُ لَازِماً لَهُ وَ الْوَفَاءُ لَهُ بِتَمَامِ الْمَبِیعِ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ فِی ذَلِکَ الْمَکَانِ غَیْرُ الَّذِی بَاعَ فَإِنْ شَاءَ الْمُشْتَرِی أَخَذَ الْأَرْضَ وَ اسْتَرْجَعَ فَضْلَ مَالِهِ وَ إِنْ شَاءَ رَدَّ وَ أَخَذَ الْمَالَ کُلَّهُ

📚 الفقيه ج3 ص239
📚 التهذیب ج ۲ ص ۱۵۷

امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که زمینی را به عنوان 10 جریب بفروشد، پس مشتری آن را با حدود آن بخرد و بهای آن را پرداخت کند و پیمان معامله واقع می گردد و از هم جدا می شوند، سپس وقتی زمين را می پیماید و متراژ می کند متوجه می شود که زمین 5 جریب می باشد، فرمود : اگر خریدار بخواهد، اضافه بهایی که پرداخت نموده است را پس می گیرد و زمین را برمی دارد و اگر خواست بیع را برمی گرداند و همه مالش را می گیرد، مگر اینکه در کنار حدود آن زمین، شخص فروشنده زمین هایی داشته باشد که نقصان آن را تکمیل می کند و بیع و تکمیل کردن کل مورد معامله بر او لازم می باشد، ولی اگر در آن مکان زمینی غیر از آن برای فروشنده نیست، خریدار اگر بخواهد زمین را برمی دارد و زیادی پول خود را پس می گیرد و اگر خواست آن را برمی گرداند و همه مالش را می گیرد!


✅ طبق روایت فوق در صورت رخ دادن مورد سؤال، اگر در يکی از حدود آن زمین، فروشنده زمین دیگری داشته باشد، موظف است مقدار نقصان را تحویل دهد و بیع لازم می باشد ولی اگر زمین دیگری آنجا نداشته باشد، خریدار در فسخ کل معامله و یا پس گرفتن پول زیادتر پرداخت شده مخیر می باشد.

✅ سؤال مهمی که در این میان مطرح می باشد این است که اگر موقع روشن شدن نقصان زمین، ارزش مبلغ آن بر حسب پول‌های مجازی امروزه تغییر کرده باشد، آیا فروشنده همان مبلغ مورد معامله قبلی را باید پس بدهد و یا اینکه به قیمت روز باید محاسبه شود؟

آنچه از ظاهر روایت فوق برمی آید، همان مبلغ داده شده بابت آن مقدار زمین به خریدار مسترد می شود و البته با توجه به حقیقی بودن اموال در زمان های گذشته که طلا و نقره بوده است مشکل خاصی ایجاد نمی شده است، اما ابهامی که امروزه ایجاد می شود بیشتر به خاطر پول‌های مجازی امروزه می باشد که في نفسه هیچ ارزشی ندارند و موجب متضرر شدن خریدار در صورت گرفتن همان مبلغ گذشته می شود و لذا در صورت رخ دادن این مسئله، از جمله راه حلهای آن روایت زیر می باشد :

2⃣عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الصُّلْحُ جَائِزٌ بَيْنَ النَّاسِ.

📚 الكافي ج۵ص۲۵۹

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : #صلح در بین مردم جائز می باشد!

که بر حسب آن، طرفین نسبت به مبلغی که به خریدار برگشت داده می شود، با یکدیگر مصالحه می کنند تا خریدار زيان نبیند.

✅ اما در غیر صورتهای فوق، سزاوار است که شخص فروشنده به روایت زیر توجه نماید :

3⃣عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ فِي حَدِيثٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ عَلَى مُؤْمِنٍ.

📚 الكافي ج۵ص۲۹۴

امام باقر صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللّه صلی اللّه عليه و آله فرمودند : ضرر و زیان دیدن و ضرر و زیان رساندنی بر مؤمن نیست!

✅ توجه به اصل روایی فوق، اقتضا می کند که ما به التفاوت قیمت زمین به گونه ای به خریدار مسترد گردد که زیان و ضرری متوجه خریدار نگردد تا مجموع اصول و روایات اهل بیت علیهم السلام مراعات شده باشد.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ