✅پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣ قَالَ أَبُو جَعْفَر وَ إِنْ كُنْتَ قَدْ صَلَّيْتَ الظُّهْرَ وَ قَدْ فَاتَتْكَ الْغَدَاةُ فَذَكَرْتَهَا فَصَلِّ الْغَدَاةَ أَيَّ سَاعَةٍ ذَكَرْتَهَا وَ لَوْ بَعْدَ الْعَصْرِ وَ مَتَى مَا ذَكَرْتَ صَلَاةً فَاتَتْكَ صَلَّيْتَهَا وَ قَالَ إِذَا نَسِيتَ الظُّهْرَ حَتَّى صَلَّيْتَ الْعَصْرَ فَذَكَرْتَهَا وَ أَنْتَ فِي الصَّلَاةِ أَوْ بَعْدَ فَرَاغِكَ فَانْوِهَا الْأُولَى ثُمَّ صَلِّ الْعَصْرَ فَإِنَّمَا هِيَ أَرْبَعٌ مَكَانَ أَرْبَعٍ وَ إِنْ ذَكَرْتَ أَنَّكَ لَمْ تُصَلِّ الْأُولَى وَ أَنْتَ فِي صَلَاةِ الْعَصْرِ وَ قَدْ صَلَّيْتَ مِنْهَا رَكْعَتَيْنِ فَانْوِهَا الْأُولَى ثُمَّ صَلِّ الرَّكْعَتَيْنِ الْبَاقِيَتَيْنِ وَ قُمْ فَصَلِّ الْعَصْرَ وَ إِنْ كُنْتَ قَدْ ذَكَرْتَ أَنَّكَ لَمْ تُصَلِّ الْعَصْرَ حَتَّى دَخَلَ وَقْتُ الْمَغْرِبِ وَ لَمْ تَخَفْ فَوْتَهَا فَصَلِّ الْعَصْرَ ثُمَّ صَلِّ الْمَغْرِبَ فَإِنْ كُنْتَ قَدْ صَلَّيْتَ الْمَغْرِبَ فَقُمْ فَصَلِّ الْعَصْرَ وَ إِنْ كُنْتَ قَدْ صَلَّيْتَ مِنَ الْمَغْرِبِ رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ ذَكَرْتَ الْعَصْرَ فَانْوِهَا الْعَصْرَ ثُمَّ قُمْ فَأَتِمَّهَا رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ تُسَلِّمُ ثُمَّ تُصَلِّي الْمَغْرِبَ فَإِنْ كُنْتَ قَدْ صَلَّيْتَ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ وَ نَسِيتَ الْمَغْرِبَ فَقُمْ فَصَلِّ الْمَغْرِبَ وَ إِنْ كُنْتَ ذَكَرْتَهَا وَ قَدْ صَلَّيْتَ مِنَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ رَكْعَتَيْنِ أَوْ قُمْتَ فِي الثَّالِثَةِ فَانْوِهَا الْمَغْرِبَ ثُمَّ سَلِّمْ ثُمَّ قُمْ فَصَلِّ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ فَإِنْ كُنْتَ قَدْ نَسِيتَ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ حَتَّى صَلَّيْتَ الْفَجْرَ فَصَلِّ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ وَ إِنْ كُنْتَ ذَكَرْتَهَا وَ أَنْتَ فِي الرَّكْعَةِ الْأُولَى أَوْ فِي الثَّانِيَةِ مِنَ الْغَدَاةِ فَانْوِهَا الْعِشَاءَ ثُمَّ قُمْ فَصَلِّ الْغَدَاةَ وَ أَذِّنْ وَ أَقِمْ وَ إِنْ كَانَتِ الْمَغْرِبُ وَ الْعِشَاءُ قَدْ فَاتَتَاكَ جَمِيعاً فَابْدَأْ بِهِمَا قَبْلَ أَنْ تُصَلِّيَ الْغَدَاةَ ابْدَأْ بِالْمَغْرِبِ ثُمَّ الْعِشَاءِ فَإِنْ خَشِيتَ أَنْ تَفُوتَكَ الْغَدَاةُ إِنْ بَدَأْتَ بِهِمَا فَابْدَأْ بِالْمَغْرِبِ ثُمَّ الْغَدَاةِ ثُمَّ صَلِّ الْعِشَاءَ وَ إِنْ خَشِيتَ أَنْ تَفُوتَكَ الْغَدَاةُ إِنْ بَدَأْتَ بِالْمَغْرِبِ فَصَلِّ الْغَدَاةَ ثُمَّ صَلِّ الْمَغْرِبَ وَ الْعِشَاءَ ابْدَأْ بِأَوَّلِهِمَا لِأَنَّهُمَا جَمِيعاً قَضَاءٌ أَيَّهُمَا ذَكَرْتَ فَلَا تُصَلِّهِمَا إِلَّا بَعْدَ شُعَاعِ الشَّمْسِ قَالَ قُلْتُ: وَ لِمَ ذَاكَ قَالَ لِأَنَّكَ لَسْتَ تَخَافُ فَوْتَهَا.

📚 الكافي ج۳ص۲۹۱

امام باقر صلوات اللَّهِ علیه فرمود : اگر نماز ظهر را خواندی در حالیکه نماز صبح از تو فوت شده است، پس آن را به یاد آوردی، هر ساعتی که آن را به یاد آوردی آن را بخوان هر چند بعد از عصر باشد و هر موقع نمازی که از تو فوت شده است را به یاد آوردی آن را می خوانی.

و فرمود : اگر نماز ظهر را فراموش کردی تا اینکه نماز عصر را خواندی و سپس آن را به یاد آوردی در حالیکه در نماز (عصر) بودی یا از نماز عصر فارغ شده بودی،آن را نیت ظهر کن(نیت خود را به نماز ظهر تغییر ده) و سپس نماز عصر را بخوان، زیرا این چهار رکعت است که به جای آن چهار رکعت می باشد.
پس اگر به یاد آوردی که نماز ظهر را نخوانده ای و در نماز عصر بودی و دو رکعت از آن را خوانده بودی، آن را نیت ظهر کن و سپس دو رکعت باقیمانده را بخوان و برخیز و نماز عصر را بخوان.

و اگر به یاد آوردی که نماز عصر را نخوانده ای تا اینکه وقت نماز مغرب داخل شد و ترس فوت وقت نماز مغرب را نداری، پس نماز عصر را بخوان و بعد از آن نماز مغرب را بخوان و اگر نماز مغرب را خوانده بودی، برخیز و نماز عصر را بخوان و اگر دو رکعت از نماز مغرب را خوانده بودی و سپس نماز عصر را به یاد آوردی، آن را نیت عصر کن و سپس برخیز و با دو رکعت آن را کامل کن و سپس سلام بده و سپس نماز مغرب را بخوان.

و اگر نماز عشاء را خواندی و نماز مغرب را فراموش کردی،پس برخیز و نماز مغرب را بخوان و اگر در حالی که دو رکعت از نماز عشاء را خوانده بودی یا برای رکعت سوم برخاسته بودی به یاد آوردی که مغرب را نخوانده ای، آن را نیت مغرب کن و سپس سلام بده و سپس برخیز و نماز عشاء را بخوان.

و اگر نماز عشاء را فراموش کردی تا اینکه نماز صبح را خواندی، پس نماز عشاء را بخوان و اگر در حالیکه در رکعت اول یا دوم از نماز صبح بودی، آن را نیت عشاء کن و سپس برخیز و نماز صبح را بخوان و (برای آن) اذان و اقامه بگو...







2⃣عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ رَجُلٍ نَسِيَ صَلَاةً حَتَّى دَخَلَ وَقْتُ صَلَاةٍ أُخْرَى فَقَالَ إِذَا نَسِيَ الصَّلَاةَ أَوْ نَامَ عَنْهَا صَلَّى حِينَ يَذْكُرُهَا فَإِذَا ذَكَرَهَا وَ هُوَ فِي صَلَاةٍ بَدَأَ بِالَّتِي نَسِيَ وَ إِنْ ذَكَرَهَا مَعَ إِمَامٍ فِي صَلَاةِ الْمَغْرِبِ أَتَمَّهَا بِرَكْعَةٍ ثُمَّ صَلَّى الْمَغْرِبَ ثُمَّ صَلَّى الْعَتَمَةَ بَعْدَهَا وَ إِنْ كَانَ صَلَّى الْعَتَمَةَ وَحْدَهُ فَصَلَّى مِنْهَا رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ ذَكَرَ أَنَّهُ نَسِيَ الْمَغْرِبَ أَتَمَّهَا بِرَكْعَةٍ فَتَكُونُ صَلَاتُهُ لِلْمَغْرِبِ ثَلَاثَ رَكَعَاتٍ ثُمَّ يُصَلِّي الْعَتَمَةَ بَعْدَ ذَلِكَ.

📚 الكافي ج۳ص۲۹۳

عبدالرحمن بن ابی عبدالله گوید : از امام صادق صلوات اللَّهِ علیه در مورد شخصی که نمازی را فراموش می کند تا اینکه وقت نماز دیگری فرا می رسد سؤال کردم؛ امام فرمودند : وقتی نمازی را فراموش کرد یا از آن خوابش برد، هر موقع آن را به یاد آورد می خواند، پس وقتی آن را به یاد آورد در حالیکه در نماز بود، به آنچه فراموش کرده بود آغاز می کند و اگر همراه امام جماعت در نماز مغرب به یاد آورد با يک رکعت آن را تکمیل می کند (تا چهار رکعت شود) و سپس مغرب را می خواند و سپس عشاء را بعد از آن می خواند.
و اگر تنها نماز عشاء را خواند و دو رکعت آن را خواند و سپس به یاد آورد که نماز مغرب را فراموش کرده است، با یک رکعت آن را تکمیل می کند تا سه رکعت نماز مغرب باشد و سپس بعد از آن نماز عشاء را می خواند.


3⃣ عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ نَسِيَ أَنْ يُصَلِّيَ الْأُولَى حَتَّى صَلَّى الْعَصْرَ قَالَ فَلْيَجْعَلْ صَلَاتَهُ الَّتِي صَلَّى الْأُولَى ثُمَّ لْيَسْتَأْنِفِ الْعَصْرَ الْحَدِيثَ.

📚 التهذيب ج۲ص۲۶۹

حلبی گوید : از (امام صادق صلوات الله علیه) در مورد شخصی که نماز ظهر را فراموش می کند تا اینکه نماز عصر را می‌خواند سؤال کردم؛ فرمود : نمازی که خوانده است را نماز ظهر قرار دهد و سپس نماز عصر را از اول آغاز کند!


4⃣عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: إِذَا غَرَبَتِ الشَّمْسُ فَقَدْ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاتَيْنِ إِلَى نِصْفِ اللَّيْلِ إِلَّا أَنَّ هَذِهِ قَبْلَ هَذِهِ وَ إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ فَقَدْ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاتَيْنِ إِلَّا أَنَّ هَذِهِ قَبْلَ هَذِهِ.

📚 التهذيب ج۲ص۲۷

امام صادق صلوات اللَّهِ علیه فرمود : وقتی خورشید غروب کرد، وقت دو نماز (مغرب و عشاء) تا نیمه شب داخل شده است مگر اینکه این (یعنی نماز مغرب) قبل از این (یعنی نماز عشاء) می باشد و وقتی زوال خورشید شد، وقت دو نماز ظهر و عصر داخل شده است، مگر اینکه این (یعنی نماز ظهر) قبل از این (یعنی نماز عصر) می باشد!



✅از روایات فوق و غیره روشن است که شخص موظف است که ابتدا نماز مغرب را بخواند و سپس نماز عشاء و ابتدا نماز ظهر را بخواند و سپس نماز عصر

اما اگر کسی نماز مغرب را فراموش کند بخواند و نماز عشاء را بخواند، اگر دو رکعت از نماز عشاء را خوانده باشد یا به رکعت سوم برخاسته باشد و به یاد آورد که مغرب را فراموش کرده است، آن را نیت نماز مغرب می کند و سپس نماز عشاء را می خواند.
اما اگر بعد از نماز عشاء به یاد آورد که نماز مغرب را فراموش کرده است، نماز مغرب را می خواند.

همچنین اگر در حال نماز عصر به یاد آورد که فراموش کرده است‌ نماز ظهر را بخواند ، نیت خود را به نماز ظهر تغییر می دهد و بعد از آن نماز عصر را می خواند و اگر بعد از نماز عصر به یاد آورد که نماز ظهر را فراموش کرده است بخواند ، آن نمازی را که خوانده است نماز ظهر قرار می دهد و نماز عصر را از ابتدا آغاز می کند.

سایر اقسام آن نیز با دقت در روایات فوق روشن می گردد.