✅پاسخ : به روایت زیر توجه فرمایید :


1⃣ وقتی امام حسین علیه السلام به حاجز بطن الرمة رسید، قَیْسَ بْنَ مُسْهِرٍ الصَّیْدَاوِیَّ يا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ یَقْطُرَ را به همراه این نامه به کوفه فرستاد :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مِنَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ إِلَی إِخْوَانِهِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ 👈سَلَامٌ عَلَیْکُمْ 👉فَإِنِّی أَحْمَدُ إِلَیْکُمُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ کِتَابَ مُسْلِمِ بْنِ عَقِیلٍ جَاءَنِی یُخْبِرُنِی فِیهِ بِحُسْنِ رَأْیِکُمْ وَ اجْتِمَاعِ مَلَئِکُمْ عَلَی نَصْرِنَا وَ الطَّلَبِ بِحَقِّنَا فَسَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ یُحْسِنَ لَنَا الصَّنِیعَ وَ أَنْ یُثِیبَکُمْ عَلَی ذَلِکَ أَعْظَمَ الْأَجْرِ وَ قَدْ شَخَصْتُ إِلَیْکُمْ مِنْ مَکَّةَ یَوْمَ الثَّلَاثَاءِ لِثَمَانٍ مَضَیْنَ مِنْ ذِی الْحِجَّةِ یَوْمَ التَّرْوِیَةِ فَإِذَا قَدِمَ عَلَیْکُمْ رَسُولِی فَانْکَمِشُوا فِی أَمْرِکُمْ وَ جِدُّوا فَإِنِّی قَادِمٌ عَلَیْکُمْ فِی أَیَّامِی هَذِهِ👈 وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.👉

📚 البحار ج44 ص368

✅در برخی از نامه هایی که از اهل بیت علیهم السلام به دست ما رسیده است، ائمه علیهم السلام در ابتدای نامه یا در انتهای آن و یا در هر دو مکان به مخاطبین نامه سلام می کرده اند که با وجود این سنت، سزاوار است که ما نیز به آن عمل نماییم.


✅ اما اینکه آیا سلام در نامه، چه نامه کاغذی و چه نامه فضای مجازی واجب است پاسخ داده شود یا خیر، روایت خاصی نرسیده است.


✅اما به دو روایت زیر نیز توجه فرمایید :


2⃣ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ السَّلَامُ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدُّ فَرِيضَةٌ.

📚 الكافي ج۲ص۶۴۴

امام صادق علیه السلام فرمود :رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند : سلام کردن تطوع (یعنی عمل خير غير واجب) است و پاسخ دادن #فریضه است!


3⃣عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: رَدُّ جَوَابِ الْكِتَابِ وَاجِبٌ كَوُجُوبِ رَدِّ السَّلَامِ وَ الْبَادِئُ بِالسَّلَامِ أَوْلَى بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ.

📚 الكافي ج۲ص۶۷۰

امام صادق علیه السلام فرمود : بازگرداندن جواب نامه مانند وجوب بازگرداندن سلام واجب است و آغاز کننده به سلام به اللَّه و رسول او سزاوارتر است!


✅ در دو روایت فوق و روایات دیگر، پاسخ دادن به #سلام و پاسخ دادن به #نامه واجب و فریضه قرار داده شده است، اما آیا سلام و نامه فضای مجازی و موبایل نیز جزو مصادیق آن است؟
جواب یقینی این سؤال را باید از امام معصوم سؤال کرد ولی همین روایات موجود در وجوب رد سلام، زمینه ای است که ما در این مورد #احتیاط کنیم و در موارد ممکن، پاسخ سلام هایی که در فضای مجازی مخاطب آن قرار می گیریم را به همراه جواب نامه که در حدیث 3 واجب شمرده شده است بدهیم و نیز سلامی که به صورت صوتی، مخاطب آن قرار می گیریم پاسخ دهیم و برای رسیدن به علوم کامل این حکم و سائر احکام، فراوان و مداوم و با تضرع بگوئیم :

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ

#وجوب_جواب_سلام