✅ پاسخ : وجه التزام از نظر اصطلاحات حقوقی روز، عبارت است از شرط پرداخت خسارت مشخص، در صورت تأخیر انجام تعهد یا تخلف از تعهد در قراردادهای مختلف.


✅ با توجه به تعریف فوق، لازم است ابتدا به روایات مربوطه زیر توجه گردد :



1⃣ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الْمُسْلِمُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ إِلَّا کُلَّ شَرْطٍ خَالَفَ کِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا یَجُوزُ.

📚 التهذیب ج۷ص۲۲

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : مسلمانان در نزد شرطهای خود هستند، مگر هر شرطی که مخالف قرآن باشد که جائز نیست!



2⃣ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الشَّرْطِ فِی الْإِمَاءِ لَا تُبَاعُ وَ لَا تُوهَبُ قَالَ یَجُوزُ ذَلِکَ غَیْرَ الْمِیرَاثِ فَإِنَّهَا تُورَثُ لِأَنَّ کُلَّ شَرْطٍ خَالَفَ الْکِتَابَ بَاطِلٌ.

📚 التهذیب ج۷ص۶۷

ابن سنان گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد (بیع) کنیزان به این شرط که فروخته نشود و هبه هم نشود سؤال کردم؛ امام فرمودند : جائز است، مگر میراث، چرا که آن به ارث می رسد، زیرا هر شرطی که با قرآن مخالف باشد باطل است!



3⃣عَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَی الْخَشَّابِ عَنْ غِیَاثِ بْنِ کَلُّوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام کَانَ یَقُولُ مَنْ شَرَطَ لِامْرَأَتِهِ شَرْطاً فَلْیَفِ لَهَا بِهِ فَإِنَّ الْمُسْلِمِینَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ إِلَّا شَرْطاً حَرَّمَ حَلَالًا أَوْ أَحَلَّ حَرَاماً

📚تهذیب ج٧ص۴۶٧

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند : کسی که با همسر خود شرطی قرار می دهد باید برای همسرش به آن شرط وفا کند چرا که مسلمین در نزد شروط خود هستند(به شروط وفا می کنند) مگر شرطی که حرامی را حلال یا حلالی را حرام کند!


4⃣عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ مَنِ اشْتَرَطَ شَرْطاً مُخَالِفاً لِکِتَابِ اللَّهِ فَلَا یَجُوزُ لَهُ وَ لَا یَجُوزُ عَلَی الَّذِی اشْتُرِطَ عَلَیْهِ وَ الْمُسْلِمُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ مِمَّا وَافَقَ کِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ

📚کافی جلد ۵ص١۶٩

عبد الله بن سنان گوید : شنیدم امام صادق صلوات الله علیه می فرمود : کسی که شرطی بگذارد که با قرآن کتاب خداوند مخالف باشد، آن شرط برای او و برای آنکه بر او شرط شده جایز نیست و مسلمانان در نزد شروط خود هستند (شروطشان جایز و قابل عمل است) در مواردی که با کتاب خدا موافق باشد.



✅ با توجه به روایات فوق و غیره، اگر فردی در ضمن قراردادها شرطي قرار دهد که مخالف قرآن نباشد و حلال را حرام و حرام را حلال نکند، آن شرط جائز است و لازم است به آن عمل شود.

فردی که در قرارداد شرط می کند که در صورت تأخیر در انجام تعهد یا خلل در انجام تعهدات، فرد مقابل موظف به پرداخت فلان مبلغ خسارت معین یا خسارت کارشناسی شده باشد، از این جهت که شرط او مخالف قرآن و حلال کننده حرام و حرام کننده حلال نیست، شرطش جائز است و لازم است اجرا گردد.

لذا گرفتن و دادن وجه التزام به معانی فوق، تضادی با روایات ندارد، مگر اینکه شرط دادن خسارت و نوع تعهد جبران خسارت به گونه ای تنظیم و قرار داده شود که مخالف قرآن و حلال کننده حرام یا حرام کننده حلال باشد.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْر

https://t.me/porseshvapasokhe