✅پاسخ : به جهت طولانی بودن مطلب، در چند قسمت برخی آداب #وصیت ذکر می شود

✅الف_ #اهمیت_و_لزوم_وصیت:

1⃣زَيْدٍ الشَّحام قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْوَصِيَّةِ فَقَالَ هِيَ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِم

📚تهذیب ج9ص172

زيد شحام گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد #وصیت سؤال کردم؛ فرمود: آن حقي بر گردن هر مسلمان است.

2⃣قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ الْوَصِيَّةُ حَقٌّ و قَدْ أَوْصَى رَسُولُ اللَّهِ فَيَنْبَغي لِلْمُسْلِم أَنْ يُوصيَ

📚کافی ج7ص3

امام باقر علیه السلام فرمود : #وصیت حق است و به تحقیق که رسول الله صلی الله علیه و آله وصیت نمودند، پس برای هر مسلمانی سزاوار است که وصیت کند

3⃣قَالَ ما يَنْبَغِي لِامْرِئٍ مُسْلِمٍ أَنْ
يَبِيتَ لَيْلَةً إِلَّا و وَصِيَّتُهُ تَحْتَ رَأْسهِ

📚مقنعة ص101

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: برای شخص مسلمان سزاوار نیست که یک شب را به صبح برساند مگر در حالی که #وصیت او نزد سرش باشد

4⃣قَالَ مَنْ مَاتَ بِغَيْرِ وَصِيَّةٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً

📚المقنعة ص۱۰۱

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود : کسی که بدون #وصیت از دنیا برود به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.


5⃣عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قال: إِنْ أُجِّلْتَ في عُمرِكَ يَوْمَيْنِ فَاجْعَلْ أَحَدَهُمَا لِأَدَبِك لِتَسْتَعِينَ بِهِ عَلى يَوْم مَوْتِك قِيل لَهُ و ما تِلْكَ الِاسْتِعَانَةُ قَال تُحْسِنُ تَدْبِيرَ ما تُخَلِّفُ و تُحْكِمُه

📚کافی ج8ص150

امام صادق علیه السلام فرمود : اگر در عمرت دو روز به تو مهلت داده شد، یکی از این دو روز را برای ادب خویش قرار ده تا به وسیله آن بر روز مرگ خود استعانت و کمک بگیری. گفته شد: این استعانت چیست؟ فرمود : تدبیر و مدیریت آنچه را بعد از خود باقی می گذاری نیکو می گردانی و آن را محکم و استوار می کنی.

✅ب: #دعای_وصیت:

6⃣امام صادق علیه السلام فرمود : رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس در هنگام مرگ خود وصیت نیکو انجام ندهد، در مروت و عقل او نقصان وجود دارد. گفته شد :یا رسول الله، ميت چگونه وصیت نماید؟ فرمود : وقتی مرگ او فرا رسید و مردم دور او جمع شدند بگوید :

اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الرَّحْمَنَ الرَّحِيمَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْهَدُ إِلَيْكَ فِي دَارِ الدُّنْيَا أَنِّي أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ وَ أَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ أَنَّ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْقَدَرَ وَ الْمِيزَانَ حَقٌّ وَ أَنَّ الدِّينَ كَمَا وَصَفْتَ وَ أَنَّ الْإِسْلَامَ كَمَا شَرَعْتَ وَ أَنَّ الْقَوْلَ كَمَا حَدَّثْتَ وَ أَنَّ الْقُرْآنَ كَمَا أَنْزَلْتَ وَ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبِينُ جَزَى اللَّهُ مُحَمَّداً خَيْرَ الْجَزَاءِ وَ حَيَّا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ بِالسَّلَامِ اللَّهُمَّ يَا عُدَّتِي عِنْدَ كُرْبَتِي وَ صَاحِبِي عِنْدَ شِدَّتِي وَ يَا وَلِيَّ نِعْمَتِي إِلَهِي وَ إِلَهَ آبَائِي لَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً فَإِنَّكَ إِنْ تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي أَقْرُبْ مِنَ الشَّرِّ وَ أَبْعُدْ مِنَ الْخَيْرِ فَآنِسْ فِي الْقَبْرِ وَحْشَتِي وَ اجْعَلْ لِي عَهْداً يَوْمَ أَلْقَاكَ مَنْشُوراً

سپس به چیزهایی که احتیاج دارد وصیت می کند.

📚کافی ج7ص2

✅ج: #مذمت_ترک_وصیت_در هنگام_مرگ :

7⃣ قال أبو عبد اللَّهِ ما مِنْ ميِّتٍ تَحضرُهُ الْوَفَاةُ إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَلَيْه مِن بَصرِهِ و سَمْعِهِ و عَقْلِهِ لِلْوَصِيَّةِ آخِذٍ لِلْوصِيَّةِ أَوْ تَارِكٍ و هي الرَّاحَةُ الَّتِي يُقَالُ لَهَا رَاحَةُ الْمَوْتِ فَهِيَ حَقٌّ عَلى كُلِّ مُسْلِم

📚کافی ج7ص3

امام صادق علیه السلام فرمود : هیچ میتی نیست که وفات او فرا برسد مگر اینکه الله بخشی از بینائی و شنوائی و عقل او را برای وصیت کردن به او بر می گرداند چه وصیت کند و چه آن را ترک کند و این همان «راحت»است که به آن «راحة الموت» گفته می شود، پس وصیت بر هر مسلمانی حق است.

8⃣جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: مَنْ لَمْ يُوصِ عِنْدَ مَوْتِهِ لِذَوِي قَرابَتِهِ مِمَّنْ لَا يَرِثُهُ فَقَدْ خَتَمَ عمَلَهُ بِمَعْصِيَتِه

📚تهذیب ج9ص174

ترجمه :امام باقر فرمود : کسی که هنگام مرگ خود برای اقربا و نزدیکانی که از او ارث نمی برند وصیت نکند، عمل او به معصیت ختم شده است.

✅حدیث فوق اشاره به وصیت اعطای مال به قرابه و نزدیکان دارد که در محدوده همان ثلث مال است و شرح آن می آید.

✅آماده نمودن وصیت قبل از مرگ، باعث حفظ از موانع موقع موت است.




https://t.me/porseshvapasokhe
#آداب_وصیت_در_روایات


✅ د: #نهی_از_ظلم_در_وصیت

جَعْفَرِ بن مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قَالَ عَلِيٌّ مَا أُبَالِي أَضْرَرْتُ بِوُلْدِي أَو سَرَقْتهُمْ ذَلِك الْمال
📚فقیه ج4ص183

ترجمه:علی علیه السلام فرمود:برای من فرقی ندارد که به فرزندانم ضرر وارد کنم یا اینکه آن مال را از آنها سرقت کنم!

جَعْفَرِ بْن مُحَمَّدٍ عن أَبِيهِ قَالَ: قَالَ عَلِيٌّ مَنْ أَوْصَى و لَمْ يَحِفْ و لَمْ يُضَارَّ كَانَ كَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فِي حَيَاتِه
📚فقیه ج4ص182

ترجمه : علی علیه السلام فرمود : کسی که وصیت کند و ستم روا ندارد و ضرر هم نزند، مانند کسی است که آن را در زمان حیات خود صدقه داده باشد

جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: مَنْ عَدَلَ فِي وَصِيَّتِهِ كان كَمَنْ تَصَدَّقَ بِهَا فِي حَيَاتِهِ و مَنْ جَارَ فِي وَصِيَّتِهِ لَقِي اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ هُوَ عَنْهُ مُعْرِض
📚فقیه ج4ص184

ترجمه:امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که در وصیت خود عدالت را مراعات کند مانند کسی است که در زمان حیات آن را صدقه داده است و کسی که در وصیت خود جور و ستم روا دارد، الله را در روز قیامت ملاقات می کند در حالیکه از او إعراض نموده است.

جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قالَ: قال عَلِيٌّ الْحَيْفُ فِي الْوَصِيَّةِ مِنَ الْكَبَائِر
📚فقیه ج4ص184

ترجمه:ستم نمودن در وصیت از #گناهان_کبیره است.

أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: قَضَى أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ فِي رَجُلٍ تُوُفِّيَ وَ أَوْصَى بِمَالِهِ كُلِّهِ أَوْ أَكْثَرِهِ فَقَالَ الْوَصِيَّةُ تُرَدُّ إِلَى الْمَعْرُوفِ غَيْرِ الْمُنْكَرِ فَمَنْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَ أَتَى فِي وَصِيَّتِهِ الْمُنْكَرَ و الْحَيْفَ فَإِنَّهَا تُرَدُّ إِلَى الْمَعْرُوفِ وَ يُتْرَكُ لِأَهْلِ الْمِيرَاث مِيرَاثُهُمْ
📚تهذیب ج9ص192

ترجمه:امام باقر علیه السلام فرمود : امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد شخصی که از دنیا رفته بود و به همه یا اکثر مال خود وصیت نموده بود اینطور قضاوت نمودند که : #وصیت به وجه معروف و صحیح بدون منکر و ناراستی برگردد. پس کسی که به خودش ظلم کند و در وصیت خود منکر و ستم روا دارد، همانا وصیت به معروف و راستی بازگردانده می شود و میراث برای اهل میراث رها می شود.

✅منطوق روایات فوق پیرامون بحث وصیت در مورد مال است که در قسمت های بعد تبیین می شود که شخص حداکثر در یک سوم مال خود برای بعد از مرگ خود می تواند دخالت کند و آن را در راه‌هایی که می خواهد وصیت نماید. حال اگر به بیش از #ثلث_مال خود وصیت نماید علاوه بر اینکه چنین وصیتی اجرا نمی شود و صرفاً در حد یک سوم آن قابل اجراست، در عین حال چنین عملی که ظلم در وصیت می باشد جزو گناهان کبیره معرفی شده است و مذمت های زیادی در مورد آن در روایات رسیده است.

✅ح:#جواز_دخالت_در_ثلث_مال_در_وصیت

أَبِي بَصِير قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ يَمُوتُ ما لَهُ مِنْ ماله فَقَالَ لَهُ ثُلُثُ مَالِهِ و لِلْمَرْأَةِ أَيْضاً
📚فقیه ج4ص185

ترجمه:ابو بصير گويد:از امام صادق علیه السلام در مورد مردی که از دنیا می رود، سؤال کردم که چقدر از مالش برای اوست؟ فرمود : یک سوم مالش برای اوست (و می تواند در آن دخالت نماید) و همچنین زن هم همینطور است.

أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: لِلرَّجُلِ عِنْد مَوْتِهِ ثُلُثُ مَالِهِ و إِنْ لَمْ يُوصِ فَلَيْس عَلَى الْوَرَثَةِ إِمْضَاؤُهُ
📚تهذیب ج9ص242

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود: برای شخص در هنگام مرگش یک سوم مالش می باشد و اگر وصیت نکند بر وارثان نیست که آن را اجرا نمایند.

عَنْ عَلِيٍّ قَالَ: لَأَنْ أُوصِيَ بِالْخُمُسِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُوصِيَ بِالرُّبُعِ و لَأَنْ أُوصِيَ بِالرُّبُعِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُوصِيَ بِالثُّلُثِ و مَنْ أَوْصَى بِالثُّلُثِ فَلَمْ يَتْرُكْ شَيْئاً
📚قرب الإسناد ص31

ترجمه:علی علیه السلام فرمود:اگر من به یک پنجم وصیت کنم نزدم محبوب تر است از اینکه به یک چهارم مال وصیت کنم و اگر به یک چهارم وصیت کنم نزدم محبوب‌تر است از اینکه به یک سوم وصیت کنم و کسی که به یک سوم وصیت کند، چیزی باقی نگذاشته است.

✅ همانطور که از روایات فوق مشخص است شخصی که وصیت می کند اجازه دارد که حداکثر در یک سوم مال خود دخالت کند و آن را در هر جایی که خواست قرار دهد که البته طبق روایات، این یک موقعیت الهی است که شخص از مال خود در راستای آخرت خود استفاده کند و از مال خویش بهره ای ببرد ولی در چندین روایت که یک مورد آن ذکر شد، وصیت به یک پنجم را بهتر از یک چهارم و وصیت به یک چهارم را بهتر از یک سوم دانسته اند و کسی که به یک سوم مال خود وصیت می کند و در راههای مختلفی قرار می دهد از نهایت رخصت خود استفاده نموده است که البته وصیت به یک پنجم بهتر است.



#آداب_وصیت_در_روایات

✅ ه: #محل_قرار_دادن_ثلث

عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي حَدِيثِ قَالَ قُلْتُ: لَهُ أَ لَيْسَ لِلرَّجُلِ ثُلُثُهُ يَصْنَعُ بِهِ مَا شَاءَ قَالَ بَلَى

ترجمه:در حدیثی عبدالرحمن گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: آیا یک سوم مال شخص، برایش نیست که هر کار خواست با آن انجام دهد؟ فرمود:چرا

بَعْضِ الْأَئِمَّةِ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَقُولُ ابْنَ آدَمَ تَطَوَّلْتُ عَلَيْكَ بِثَلَاثَةٍ سَتَرْتُ عَلَيْكَ مَا لَوْ يَعْلَمُ بِهِ أَهْلُكَ ما وَارَوْكَ و أَوْسَعْتُ عَلَيْكَ فَاسْتَقْرَضْتُ مِنْكَ فَلَمْ تُقَدِّمْ خَيْراً و جَعَلْتُ لَكَ نَظِرَةً عِنْد مَوْتِك في ثُلُثِكَ فَلَمْ تُقَدِّمْ خَيْراً
📚فقیه ج4ص181

ترجمه:یکی از ائمه فرمود:همانا الله تبارک و تعالی به پسر آدم می فرماید : با سه چیز بر تو منت گذاشتم: بر تو پوشاندم آن چیزهایی را که اگر اهل تو آنها را می دانستند تو را دفن نمی کردند و بر تو وسعت (مالی) دادم و سپس از تو طلب قرض نمودم ولی تو خیری پیش نفرستادی و در هنگام مرگ برای تو در ثلث مالت مهلتی قرار دادم ولی خیری پیش نفرستادی

✅از دو حديث فوق مشخص است که اگر چه شخص ثلث مالش را در هر جایی که خواست می تواند قرار دهد ولی اصل این موقعیت برای پیش فرستادن خیر و صرف این مال در خیرات و صلات و مبرات است که برخی از آنها ذکر خواهد شد.

عَنْ سَالِمَةَ مَوْلَاةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَتْ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ حِين حَضرَتْهُ الْوَفَاةُ فَأُغْمِيَ عَلَيْهِ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ أَعْطُوا الْحَسَنَ بْن عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ هُوَ الْأَفْطَسُ سَبْعِينَ دِينَاراً و أَعْطُوا فُلَاناً كَذَا و كَذَا وَ فُلَاناً كَذَا وَ كَذَا فَقُلْتُ أَ تُعْطِي رَجُلًا حَمَلَ عَلَيْكَ بِالشَّفْرَةِ فَقَالَ وَيْحَكِ أَ ما تَقْرَءِينَ الْقُرْآنَ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ ما سَمِعْتِ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ و يَخافُونَ سُوءَ الْحِساب
📚کافی ج7ص55

ترجمه: سالمه کنیز امام صادق علیه السلام گوید: هنگامی که وفات حضرت فرا رسید من نزد ایشان بودم، امام بی هوش شدند و وقتی به هوش آمد فرمود :به حسن بن علی بن الحسین که همان أفطس بود، هفتاد دینار بدهید و به فلانی و فلانی هم فلان مقدار و فلان مقدار بدهید. من گفتم :آیا به کسی که با کارد به شما حمله کرد، عطا می کنی؟! امام فرمودند :وای بر تو! مگر تو قرآن نمی خوانی؟! گفتم:چرا، فرمود:مگر این گفتار الهی را نشنیده ای که می فرماید: «و کسانی که با آنکه الله دستور داده صله شود، صله می کنند و از پروردگارشان خشیت دارند و از حساب بد خوف دارند.

✅در روایت فوق قرار دادن بخشی از ثلت جهت #صله_با_ارحام سفارش شده است

✅در وصیت های اهل بیت علیهم السلام موارد زیادی از وقوف و صدقات و قرار دادن اموالی جهت فقرا و مساکین مشاهده می شود که ما هم با انجام چنین کارهایی می توانیم طبق روایت زیر نقصان زکات خود را جبران نمائيم:

قَالَ عَلِيٌّ الْوَصِيَّةُ تَمَامُ ما نَقَصَ مِنَ الزَّكَاةِ.
📚فقیه ج4ص182

ترجمه:علی علیه السلام فرمود : #وصیت کامل کننده آن چیزی از زکات است که ناقص شده است (جبران نقصان های زکات است)

✅و: #وصیت_به_زکات_فریضه

در صورتی که شخص زکات فریضه بدهکار باشد طبق روایت زیر در وصیت خود ذکر می کند تا پرداخت شود:

عن أَبِي عَبْدِ اللَّه فِي رَجلٍ فَرَّطَ فِي إِخْرَاجِ زَكَاتِهِ فِي حَيَاتِهِ فَلَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ حَسَبَ جَمِيعَ مَا كَانَ فَرَّطَ فِيهِ مِمَّا لَزِمَهُ مِنَ الزَّكَاةِ ثُمّ أَوْصَى بِه أَنْ يُخْرَجَ ذَلِكَ فَيُدْفَعَ إِلَى مَنْ يَجِبُ لَهُ قَالَ جَائِزٌ يُخْرَج ذَلِك مِنْ جَمِيع الْمَال إِنَّمَا هُو بِمَنْزِلَةِ دَيْن لَو كَان عَلَيْه لَيْسَ لِلْوَرَثَةِ شَيْ ءٌ حَتَّى يُؤَدُّوا ما أَوْصَى بِهِ مِنَ الزَّكَاة
📚کافی ج3ص547

ترجمه :امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که در زمان حیات خود در مورد اخراج زکات کوتاهی نموده است و وقتی وفات او فرا رسید جمیع آنچه از زکات را در آن کوتاهی نموده بود حساب می کند و وصیت می کند که از مالش خارج شود و به جایگاه آن داده شود، فرمود : این امر جائز است و این از جميع مال (یعنی از اصل مال) خارج می شود، همانا این به منزله بدهی می باشد که اگر بر عهده او باشد، برای وارثان چیزی نخواهد بود تا اینکه آنچه از #زکات را به آن #وصیت نموده است پرداخت نمایند

✅ روشن است که اگر کسی زکات فریضه خود را پرداخت نکرده است باید در اسرع وقت ادا کند و در صورت وجود مانع در وصیت خود ذکر کند و این از اصل مال خارج می‌شود و نقصان زکات نیز با وصیت به ثلث مال جبران می شود.


✅ #آداب_وصیت_در_روایات

✅ز: #وصیت_به_حج

سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَنْ رَجُلٍ أَوْصَى بِحَجَّةٍ فَقَالَ: إِنْ كَان صَرُورَةً فَهِيَ مِنْ صُلْبِ مَالِه إِنَّمَا هِي دَيْنٌ عَلَيْهِ و إِنْ كَانَ قَدْ حَجَّ فَهِي مِن الثُّلُث
📚فقیه ج2ص441

ترجمه:از امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که به انجام یک حج #وصیت می کند، سؤال شد؛ امام فرمود: اگر هرگز حج به جا نیاورده است، این حج از اصل مال انجام می شود چرا که این یک بدهی بر دوش اوست و اگر قبلا حج انجام داده است، (این وصیت) از ثلث مال او انجام می شود.

سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الرَّجُل يَمُوتُ و لَمْ يَحُجَّ حَجَّةَ الْإِسْلَامِ وَ لَمْ يُوصِ بِهَا وَ هُوَ مُوسِرٌ فَقَالَ يُحَجُّ عَنْهُ مِنْ صُلْب مَالِه لَا يَجُوزُ غَيْرُ ذَلِك
📚تهذیب ج5ص15

ترجمه:سماعه گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که از دنیا می رود و حَجَةُ الاسلام خود (یعنی حج فریضه اش) را انجام نداده است و به آن هم وصیت نکرده است و توانگر و مالدار هم می باشد، سؤال کردم؛ امام فرمود: از اصل مالش از جانب او حج انجام داده می شود و غیر این جایز نیست.

✅ روایات فراوانی در این ارتباط وجود دارد که از جمله در دو روایت فوق روشن شد که اگر شخصی توانگر و مستطیع بوده است و حج به جا نیاورده است، #وصیت می کند که برایش حج به جا آورند و این از اصل مال او انجام می شود البته اگر هم وصیت نکند لازم است از اصل مال او برایش حج به جا آورده شود ولی از آن جهت که امکان زیاد دارد که توسط وارثان در این کار کوتاهی شود، باید انسان خودش در زمان حیات در هنگام استطاعت اقدام به انجام فریضه حج نماید و در صورت کوتاهی، حداقل در وصیت خود ذکر کند تا برایش انجام شود.

✅ح: وصیت به #لقطه و گمشده ای که صدقه داده نشده و صاحب آن هم پیدا نشده است :

مُحَمَّدِ بْنِ مُسلِم عَن أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَن اللُّقَطَةِ قَال لَا تَرْفَعْهَا فَإِنِ ابْتُلِيتَ بِهَا فَعَرِّفْهَا سَنَةً فَإِنْ جَاء طَالِبُهَا وَ إِلَّا فَاجْعَلْهَا فِي عَرْض مَالِك يَجْرِي عَلَيْهَا مَا يَجْرِي عَلَى مَالِكَ حَتَّى يَجِي ءَ لَهَا طَالِبٌ فَإِنْ لَمْ يَجِئْ لَها طَالِبٌ فَأَوْصِ بِهَا فِي وَصِيَّتِك
📚کافی ج5ص139

ترجمه:محمد بن مسلم گوید:از امام باقر علیه السلام در مورد لُقطه (گمشده) سؤال کردم؛ امام فرمود: آن را برندار و اگر به آن مبتلا شدی و آن را برداشتی، یک سال آن را معرفی کن، اگر طالب آن آمد که آمد و در غیر این صورت آن را در زمره و بین مال خود قرار ده و هر چه بر مال خودت جاری است بر آن هم جاری می شود تا اینکه طلب کننده ای برای آن بیاید، پس اگر طالبی برای آن نیامد، در #وصیت خود به آن وصیت کن.
(یعنی در وصیت ذکر کن فلان مال لُقطه است و اگر صاحبش آمد به او بدهید)

سَأَلَ رَجُلٌ أَمِير الْمُؤْمِنِينَ عَن اللُّقَطَةِ فَقَالَ يُعَرِّفُهَا فَإِنْ جَاءَ صَاحِبُهَا دَفَعَهَا إِلَيْهِ وَ إِلَّا حَبَسَهَا حَوْلًا فَإِنْ لَمْ يَجِئْ صَاحِبُهَا أَوْ مَنْ يَطْلُبُهَا تَصَدَّقَ بِهَا فَإِنْ جَاءَ صَاحِبُهَا بَعْدَ ما تَصَدَّقَ بِهَا إِنْ شَاءَ اغْتَرَمَهَا الَّذِي كَانَت عِنْدَه و كَان الْأَجْرُ لَهُ و إِنْ كَرِه ذَلِك احْتَسَبَهَا وَ الْأَجْرُ لَهُ
📚تهذیب ج6ص389

مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد لُقطه سؤال کرد؛فرمود: آن را معرفی و اعلام می کند پس اگر صاحب آن آمد که به او تحویل می دهد و در غیر این صورت یک سال آن را نگه می دارد پس اگر صاحب آن یا طلب کننده آن نیامد آن را #صدقه می دهد و اگر بعد از اینکه آن را صدقه داد صاحب آن آمد، اگر خواست، آنکه گمشده نزدش بوده است تاوان آن را می دهد و أجر (صدقه) برای او خواهد بود و اگر خوش نداشت آن را به حساب (الهی) می گذارد و أجر(صدقه) برای او خواهد بود

✅تأکید شدید در روایات وارد شده است که انسان به گمشده دست نزند و آن را برندارد و از جمله طبق أحاديث فوق کسی که مبتلا شد و آن را برداشت، لازم است یک سال آن را معرفی کند و بعد از آن، یا آن را صدقه دهد و یا در زمره مال خود قرار دهد تا صاحب یا طالب آن بیاید اگر صدقه داد بعد از آمدن صاحب آن، او را بین اجر صدقه مخیر می کند و در صورتی که راضی نشد، أجر صدقه را خود برمی دارد و غرامت آن را به صاحبش پرداخت می کند و اگر صاحب آن نیاید، باید در وصیت خود آن را ذکر کند و طبق روایت 📚قرب الإسناد ص115 از امام کاظم، اگر در این بین بلایی سر آن مال بیاید، ضامن آن است

✅به جهت اهمیت امر گمشده و سختی هایی پیش روی آن سعی کنیم به روایت زیر عمل نمائیم :

راوی گوید:نزد امام صادق علیه السلام سخن گمشده به میان آمد، امام فرمود:متعرض آن نشو چرا که اگر مردم آن را رها کنند صاحب آن می آید و آن را بر می دارد
📚تهذیب ج6ص390


#آداب_وصیت_در_روایات


✅ط: #وصیت_به_امور_متفرقه_عمومی

أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: كَانَ فِيمَا أَوْصَى بِهِ رَسُولُ اللَّهِ أَنْ يُدْفَنَ فِي بَيْتِهِ وَ يُكَفَّنَ بِثَلَاثَةِ أَثْوَابٍ أَحَدُهَا يَمَانٍ و لَا يَدْخُلَ قبره غَيْرُ عَلِيٍّ
📚الطرف ص45

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود : در بین آنچه رسول الله صلی الله علیه و آله #وصیت نمودند، این بود که، در خانه خودش دفن شود و در سه پارچه کفن شود که یکی از آنها یمانی است و اینکه غیر از علی علیه السلام کسی در قبر او وارد نشود

مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَال سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ يَقُولُ لَمَّا احْتُضِرَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ قَالَ لِلْحُسَيْنِ يا أَخِي إِنِّي أُوصِيكَ بِوَصِيَّةٍ فَاحْفَظْهَا فَإِذَا أَنَا مِتُّ فَهَيِّئْنِي ثُمَّ وَجِّهْنِي إِلَى رَسُولِ اللَّهِ لِأُحْدِثَ بِهِ عَهْداً ثُمَّ اصْرِفْنِي إِلَى أُمِّي فَاطِمَةَ ثُمَّ رُدَّنِي فَادْفِنِّي بِالْبَقِيعِ و اعْلَمْ أَنَّهُ سَيُصِيبُنِي مِنَ الْحُمَيْرَاءِ ما يَعْلَمُ النَّاسُ مِنْ صَنِيعِهَا الْحَدِيثَ.
📚کافی ج1ص302

ترجمه:محمد بن مسلم گوید:شنیدم امام باقر علیه السلام می فرمود : وقتی امام حسن علیه السلام در احتضار قرار گرفت، به امام حسین فرمود : ای برادر، وقتی من از دنیا رفتم مرا آماده کن و سپس مرا به طرف رسول الله صلی الله علیه و آله ببر تا عهدی (دیداری) با او تازه کنم و سپس مرا به طرف مادرم فاطمه علیهاالسلام ببر و سپس مرا بازگردان و در بقیع دفن کن و بدان که به زودی از جانب حُمَیراء(یعنی عائشة) چیزی که مردم از رفتار او می دانند به من می رسد.

أَبِي عَبْداللَّه قَال: إِنَّ أَبِي اسْتَوْدَعَنِي ما هُنَاك فَلَمَّا حَضرَتْهُ الْوَفَاةُ قال ادْعُ لِي شُهُوداً فَدَعَوْتُ لَهُ أَرْبَعةً مِنْ قُريْشٍ- فَقَالَ اكْتُبْ هذا ما أَوْصَى بِهِ يَعْقُوبُ بَنِيهِ إِلَى أَنْ قَالَ و أَوْصَى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ إِلَى جعفر بن مُحمَّدٍ و أَمَرَهُ أَنْ يُكَفِّنَهُ فِي بُرْدِهِ الّذي كان يُصَلِّي فِيهِ الْجُمُعَةَ و أَنْ يُعممهُ بِعمَامتِهِ وَ أَنْ يُرَبِّعَ قَبْرَهُ وَ يَرْفَعَهُ أَرْبَعَةَ أَصَابِعَ وَ أَنْ يَحُلَّ عَنْهُ أَطْمَارَهُ عِنْد دفْنِهِ
📚ارشاد ص271

ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمود :همانا پدرم هر چه بود (از میراث امامت) به ودیعت نزد من نهاد پس وقتی زمان وفات او فرا رسید به من فرمود :شهودی را فراخوان و من چهار نفر از قریش را دعوت کردم. سپس فرمود: بنویس :این، آن چیزی است که یعقوب علی نبينا و آله و عليه السلام به فرزندان خود وصیت نمود.... تا آنجا که فرمود : محمد بن علی به جعفر بن محمد وصیت می کند و به او امر می کند که او را در بُردی که در آن نماز جمعه می خواند کفن کند و عمامه او را به سرش ببندد و قبر او را چهارگوش نماید و به اندازه چهار انگشت از زمین بالا آورد و در هنگام دفن لباس‌های کهنه را از او باز کند.

ابي عبداللَّه، عن آبائه قال: ان فاطمه عليهاالسلام لما احتضرت اوصت عليا عليه السلام، فقالت: اذا انا مت فتول انت غسلي و جهزني و صل علي و انزلتي قبري و الحدني وسو التراب علي و اجلس عند راسي قباله وجهي فاكثر من تلاوه القرآن و الدعاء، فانها ساعه يحتاج الميت فيها الي انس الاحياء و انا استودعك اللَّه تعالي و اوصيك في ولدي خيرا
📚بحار ج81

ترجمه:امام صادق علیه السلام از اجدادشان که فرمودند :وقتی وفات فاطمه علیها السلام فرا رسید، به علی علیه السلام وصیت نمود و فرمود : وقتی من از دنیا رفتم، خودت غسل مرا به عهده بگیر و مرا آماده کن و بر من نماز بخوان و مرا داخل قبر کن و لحد بر من بگذار و خاک بر روی قبر من بریز و بالای سرم در روبروی صورتم بنشین و زیاد قرآن قرائت کن و زیاد دعا کن زیرا آن موقع ساعتی است که میت به انس زندگان احتیاج دارد و من تو را به الله تعالی می سپارم و در مورد فرزندانم به تو وصیت خیر می کنم

از امام صادق علیه السلام سؤال شد به چه علت فاطمه شبانه دفن شد و در روز دفن نشد؟ فرمود زیرا او وصیت نمود که دو مرد اعرابی! (یعنی اولی و دومی) بر او نماز نخوانند
📚علل الشرائع صدوق

✅ از این نمونه وصیت ها موارد متعددی هست که ما هم با تأسی به اهل بیت علیهم السلام می توانیم موارد لازم را به وصی خود وصیت نماییم. مثلا برای اینکه ما را در قبرهای بدعت چند طبقه دفن نکنند، به دفن در قبرستان خاصی وصیت کنیم یا کفن مورد نظر خود را برای تکفین قرار دهیم یا به جهت انجام درست و مطابق با سنت غسل و کفن و دفن و تلقین، شخص خاصی را معرفی کنیم یا به جهت جلوگیری از مجالس هفته و سال که مبنای شرعی ندارد، وصیت به عدم انجام آنها نماییم و موارد متعدد دیگر که شخص با توجه به شرایط و نیاز خود، وصیت های لازم را در وصیت خود انجام می دهد


#آداب_وصیت_در_روایات


✅ی: #وصیت_به_تقوی_و_عمل_صالح

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: لَمَّا حَضَرَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ علیه السلام الْوَفَاةُ ضَمَّنِی إِلَی صَدْرِهِ وَ قَالَ یَا بُنَیَّ أُوصِیکَ بِمَا أَوْصَانِی بِهِ أَبِی حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ وَ مِمَّا ذَکَرَ أَنَّ أَبَاهُ أَوْصَاهُ بِهِ قَالَ یَا بُنَیَّ إِیَّاکَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یَجِدُ عَلَیْکَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ
📚 الکافی ج ۲ ص ۳۳۱

ترجمه :امام باقر علیه السلام فرمود :وقتی وفات امام سجاد علیه السلام فرا رسید مرا به سینه خود چسباند و فرمود : پسرم تو را وصیت می کنم به آنچه پدرم موقع وفات به من وصیت نمود و ذکر کرد که پدرش این وصیت را به او نموده است : که فرمود : پسرم، از #ظلم_کردن به کسی که هیچ یاوری جز الله بر تو نمی یابد، پرهیز کن

عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ حَمِيدَةَ أُعَزِّيهَا بِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَبَكَتْ وَ بَكَيْتُ لِبُكَائِهَا ثُمَّ قَالَتْ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَوْ رَأَيْتَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عِنْدَ الْمَوْتِ لَرَأَيْتَ عَجَباً فَتَحَ عَيْنَيْهِ ثُمَّ قَالَ اجْمَعُوا كُلَّ مَنْ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ قَرَابَةٌ قَالَتْ فَمَا تَرَكْنَا أَحَداً إِلَّا جَمَعْنَاهُ فَنَظَرَ إِلَيْهِمْ ثُمَّ قَالَ إِنَّ شَفَاعَتَنَا لَا تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلَاةِ
📚محاسن ص 80

ترجمه : ابي بصير گوید:من بر اُم حمیده همسر امام صادق علیه السلام وارد شدم تا او را در مورد امام صادق علیه السلام تسلیت بگویم، او گریست و من هم از گریه او گریستم، سپس گفت: ای ابا محمد! اگر امام صادق را در هنگام مرگ می دیدی، چیز شگفتی مشاهده می کردی، او چشمانش را باز کرد و فرمود : هر کس بین من و او قرابتی هست را جمع کنید و ما احدی را ترک نکردیم مگر اینکه جمع کردیم و امام به آنها نظر کرد و فرمود : همانا شفاعت ما به سبک شمرنده #نماز نمی رسد.

علی علیه السلام در بخشی از وصیت خود به امام حسن و امام حسین فرمودند:
شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و كساني را كه اين وصيّت به آنها مي‌رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگي، و ايجاد اصلاح و آشتي در ميانتان سفارش مي‌كنم، زيرا من از جدّ شما پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم شنيدم كه مي‌فرمود:
«اصلاح دادن بين مردم از نماز و روزه يك سال برتر است».
📚بحار

✅یکی از بخش‌های مهم وصیت های اهل بیت علیهم السلام برای بعد از مرگ، #وصیت_به_تقوی_و_عمل_صالح و بیان نصائح مختلف بوده است که هم به صورت مکتوب و هم به صورت شفاهی بیان کرده اند.
متأسفانه در وصیت های امروزه این امر کمتر به چشم می خورد در حالی که از امور بسیار مهم است که شخص بازماندگان خود را به تقوی و سایر امور وصیت نماید.
شخص وصیت کننده می تواند از عین عبارت اهل بیت علیهم السلام که در این مورد نقل شده است استفاده کند و فرزندان و بازماندگان خود را به تقوی دعوت کند و از معصیت برحذر دارد و نیز می تواند از سایر نصایح اهل بیت علیهم السلام برای وصیت استفاده کند و از جمله آنها را به تمسک به آیات و روایات اهل بیت علیهم السلام سفارش نماید و سائر توصیه های لازمی که در این زمینه مناسب است را مکتوب نماید و یا شفاهاً برایشان بیان نماید. که البته مکتوب و نوشته ماندگار تر و اثر بخش تر است.
✅وصیت های بسیار زیبایی از علی علیه السلام و سایر اهل بیت علیهم السلام به دست ما رسیده است که می توان در این باب مورد استفاده قرار داد.

✅إن شاءالله کلیه مؤمنين بخش قابل توجهی از وصیت خود را به این امور اختصاص دهند تا وارثان آنها از آن بهره مند گردند.


#آداب_وصیت_در_روایات


#شاهد_گرفتن_بر_وصیت


«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصابَتْكُمْ مُصيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُما مِنْ بَعْدِ الصَّلاةِ فَيُقْسِمانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لا نَشْتَري بِهِ ثَمَناً وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبي وَ لا نَكْتُمُ شَهادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذاً لَمِنَ الْآثِمينَ»
📖سوره مائده آیه 106

ترجمه : اي كساني كه ايمان آورده ايد! هنگامي كه مرگ يكي از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد؛ يا اگر مسافرت كرديد، و مصيبت مرگ شما فرا رسيد، (و در آن جا مسلماني نيافتيد) دو نفر از غير خودتان را به گواهي بطلبيد، و اگر به هنگام اداي شهادت، در صدق آنها شك كرديد، آنها را بعد از نماز نگاه مي‌داريد تا سوگند ياد كنند كه ما حاضر نيستيم حق را به چيزي بفروشيم، هر چند در مورد خويشاوندان ما باشد! و شهادت الهي را كتمان نمي كنيم، كه در این صورت از گناهكاران خواهيم بود!

عَنْ أَبِي الصَّبَّاحِ الْكِنَانِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ قُلْتُ مَا آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ قَالَ هُمَا كَافِرَانِ قُلْتُ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ قَالَ مُسْلِمَانِ
📚کافی ج7ص3

ترجمه : اباصباح کنانی گوید: از امام صادق علیه السلام در مورد آیه «اي كساني كه ايمان آورده ايد! هنگامي كه مرگ يكي از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد؛ يا دو نفر از غير خودتان (را به گواهي بطلبيد)»، سؤال کردم : این دو نفر از غیر خودتان چه کسانی هستند؟ فرمود : اینها دو کافر(غیر مسلمان) هستند و «دو نفر عادل از خودتان»، دو مسلمان هستند.

✅ یکی از ملزومات #وصیت شهادت دو نفر مسلمان عادل بر آن است که در آیه قرآن و روایات متعددی آمده است و قاعده اولیه این امر آن است که دو نفر مسلمان مرد بر وصیت شاهد باشند که در مورد فقدان مسلمان در موقع مرگ یا فقدان مرد، دو غیر مسلمان و در شرایطی و با احکام خاصی شهادت زنان نیز به نحوه خاصی قابل اجراست که تفصیل احکام آن در کتب روائی شیعه آمده است.

✅با توجه به روایات این موضوع، لازم است بر اموری که در وصیت عنوان می کنیم دو شاهد عادل اقامه کنیم و بعد از آگاهی از متن و موارد وصیت، بر آن شاهد باشند تا در صورت نیاز به آن شهادت دهند.

✅نکته شایسته توجه این است که با توجه به آیه قرآن، تحقق عدالت در مورد این دو شاهد لازم است و باید هنگام انتخاب شهود، شرایطی که در روایات برای عدالت ذکر شده است مراعات شود.


#آداب_وصیت_در_روایات


#انتخاب_وصی

✅ #وصی به کسی گفته می شود که از جانب شخص موصی، مأمور اجرای وصیت می شود.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: إِنْ أَوْصَى رَجُلٌ إِلَى رَجُلٍ وَ هُوَ غَائِبٌ فَلَيْسَ لَهُ أَنْ يَرُدَّ وَصِيَّتَهُ وَ إِنْ أَوْصَى إِلَيْهِ وَ هُوَ بِالْبَلَدِ فَهُوَ بِالْخِيَارِ إِنْ شَاءَ قَبِلَ وَ إِنْ شَاءَ لَمْ يَقْبَلْ.
📚فقیه ج4ص195

ترجمه : امام صادق علیه السلام فرمود : اگر شخصی به مردی وصیت کند در حالی که آن شخص غائب است، حق ندارد که وصیت او را رد کند و اگر در حالی که در شهر حاضر بود به او وصیت نمود (و او را به عنوان وصی انتخاب نمود)، او اختیار دارد که اگر خواست قبول کند و اگر خواست قبول نکند.

عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي الرَّجُلِ يُوصِي إِلَى رَجُلٍ بِوَصِيَّةٍ فَيَكْرَهُ أَنْ يَقْبَلَهَا فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ لَا يَخْذُلْهُ عَلَى هَذِهِ الْحَالِ
📚فقیه ج4ص196

ترجمه :امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که به مردی وصیت می کند و او کراهت دارد که قبول کند، فرمود : در چنین حالتی او را ترک نصرت نکند و به خود وانگذارد(یعنی قبول کند)

عَنْ عَلِيِّ بْنِ الرَّيَّانِ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ رَجُلٌ دَعَاهُ وَالِدُهُ إِلَى قَبُولِ وَصِيَّتِهِ هَلْ لَهُ أَنْ يَمْتَنِعَ مِنْ قَبُولِ وَصِيَّتِهِ فَوَقَّعَ ع لَيْسَ لَهُ أَنْ يَمْتَنِعَ
📚کافی ج7ص7

ترجمه : علی بن ریّان گوید :به ابوالحسن عليه السلام نوشتم : مردی پدرش او را به #قبول_وصیت او دعوت می کند، آیا حق دارد که از قبول وصیت او امتناع کند؟ امام (در پاسخ) نوشتند: برای او نیست(و حق ندارد) که امتناع کند.

عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ قَالَ: الْمَرْأَةُ لَا يُوصَى إِلَيْهَا لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ
📚فقیه ج4ص226

ترجمه : علی علیه السلام فرمود : به زن وصیت کرده نمی شود (یعنی زن به عنوان وصی قرار داده نمی شود) زیرا الله عزوجل می فرماید : اموال خود را به سفیهان ندهید (سوره نساء آیه 5)

✅از روایات مختلفی مشخص است که وصیت کننده مردی را به عنوان وصی خود انتخاب می کند تا متولی اجرای وصیت او شود که واضح است باید شخص مناسب و کارآمد و لایق و مورد وثوق برای این کار انتخاب کنیم.

از آن جهت که هر کاری محتاج به علم است حتی الامکان به شخص عالمي که بتواند وصیت را اجرا نماید محول می شود ولی باید در نظر گرفت که با توجه به حدود اختیارات وصی، باید کسی انتخاب شود که ورثه به او اجازه دخالت و صرف اموال در جاهای مورد نظر را بدهند و با تدبیر، کسی را انتخاب کنیم که دچار اختلاف و در نتیجه ضایع شدن وصیت نشوند.


#آداب_وصیت_در_روایات
قسمت پایانی : چند نکته پیرامون #وصیت

عَنْ عَنْبَسَةَ الْعَابِدِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ أَوْصِنِي فَقَالَ أَعِدَّ جَهَازَكَ وَ قَدِّمْ زَادَكَ وَ كُنْ وَصِيَّ نَفْسِكَ وَ لَا تَقُلْ لِغَيْرِكَ يَبْعَثْ إِلَيْكَ بِمَا يُصْلِحُك
📚تهذیب ج9ص237
📚کافی ج7ص65

ترجمه : عنبسه گوید :به امام صادق علیه السلام گفتم :مرا وصیت نما؛ امام فرمود:مایحتاج خود را آماده کن و توشه خود را پیش فرست و خودت وصی خودت باش و به غیر خود مگو که آنچه به صلاح توست و به کارت می آید را برایت بفرستد!

قَالَ علیه السلام: یَا ابْنَ آدَمَ کُنْ وَصِیَّ نَفْسِکَ وَ اعْمَلْ فِی مَالِکَ مَا تُؤْثِرُ أَنْ یُعْمَلَ فِیهِ مِنْ بَعْدِک
📚نهج البلاغه

ترجمه :امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود : ای پسر آدم! وصی خودت باش و در مالت کاری انجام ده که ترجیح می دهی بعد از تو در آن انجام شود.

✅بر حسب روایات فوق و امثال آنها، بسیار نیکو و بجاست که ما بسیاری از اموری که می خواهیم در وصیت خود قرار دهیم که وصی ما بعد از ما انجام دهد، خود وصی خودمان شویم و آنها را انجام دهیم، مانند : رد مظالم، پرداخت بدهی خمس، پرداخت بدهی زکات و غیره ، صله با ارحام، انفاق به فقراء، انجام نمازها و روزه های قضاء، ادای حج، وقف نمودن ، صدقه جاريه، صله با اخوان و سائر کارهایی که ترجیح می دهیم و دوست داریم وصی ما بعد از مرگ ما برایمان انجام دهد.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: مَنْ رَكِبَ رَاحِلَةً فَلْيُوصِ
📚کافی ج4ص542

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :کسی که بر مرکبی سوار می شود، باید #وصیت کند.
✅یعنی شخصی که عازم سفر می شود، قبل از رفتن باید وصیت نماید.

✅مطالبی که در آداب وصیت ذکر شد به طور مجمل بیان گردید که هر کدام آنها احکام مختلفی دارد و در صورت درخواست، جزئیات آن نیز بیان می شود.
✅غير از مواردی که ذکر شد، شخص می تواند کلیه مطالبی که نیاز است را در وصیت خود بیان کند به گونه ای که در مورد مال و اهل خود تدبیر کامل و تحکیم شایسته ای انجام دهد تا به بهترین نحو ممکن اموال و اهل او سامان داده شوند.

✅در مورد وصیت، به سوالات 69 و 239 و 273 کانال نیز حتما رجوع شود:


t.me/porseshvapasokhe/97

t.me/porseshvapasokhe/327

t.me/porseshvapasokhe/370

✅در روایات، تلویحاً اجازه انتخاب دو وصی آمده است و احکامی دارد. لذا در صورت صلاحدید شخص وصیت کننده، می تواند دو وصی برای اجرای وصیت انتخاب نماید.

✅حتی الامکان باید از عبارات مبهم در وصیت اجتناب کنیم تا وصی به روشنی وصیت را متوجه شود و آن را اجرا نماید.

✅طبق روایت 📚تهذیب ج9ص236 و غیره، شخص وصیت کننده می تواند اختیارات را به وصی واگذار کند و بگوید : هر چه این وصی من انجام دهد جائز است. که در این صورت شخص وصی، کارهای لازم را بر حسب حدود آن در مورد ثلث مال و غیره انجام می دهد که البته این کار باید با تدبیر و دقت انجام شود تا مشکلی رخ ندهد.

✅نکات جامانده از آداب وصیت، در صورت درخواست کاربران محترم، عرضه می شود. ان شاءالله

✅نشر روایات آداب وصیت و سایر روایات موجود در این کانال و معرفی این کانال به اشخاص اهل و علاقه مند، ما را به اجر بیشتری می رساند. إن شاءالله


اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ