سوال 1701 تراشیدن سر در حج چه موقعی است و آیا به جای تراشیدن می توان به تقصیر (کوتاه کردن قسمتی از مو) اکتفا کرد؟
پاسخ
✅ پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :
1 عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْداللَّه قَالَ: إِذَا ذَبَحْتَ أُضْحِیَّتَکَ فَاحْلِقْ رَأْسَکَ وَ اغْتَسِلْ وَ قَلِّمْ أَظْفَارَکَ وَ خُذْ مِنْ شَارِبِکَ.
📚 التهذیب ج۵ص۲۴۰
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : هنگامی که قربانی خود را ذبح کردی، سرت را بتراش و ناخنت را بگیر و شارب خود را کوتاه کن!
2 عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْداللَّهِ قَالَ: یَنْبَغِی لِلصَّرُورَةِ أَنْ یَحْلِقَ وَ إِنْ کَانَ قَدْ حَجَّ فَإِنْ شَاءَ قَصَّرَ وَ إِنْ شَاءَ حَلَقَ قَالَ وَ إِذَا لَبَّدَ شَعْرَهُ أَوْ عَقَصَهُ فَإِنَّ عَلَیْهِ الْحَلْقَ وَ لَیْسَ لَهُ التَّقْصِیرُ
📚 الکافی ج۴ص۵۰۲
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : برای کسی که حج اول اوست، سزاوار است سرش را بتراشد و اگر قبلا حج به جا آورده است، اگر خواست کوتاه می کند و اگر خواست می تراشد و در صورتی که مویش را به هم چسبانده است یا مویش را بافته یا گره زده و بسته است، بر عهده اوست که بتراشد و حق کوتاه کردن ندارد!
3 عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْداللَّه إِذَا عَقَصَ الرَّجُلُ رَأْسَهُ أَوْ لَبَّدَهُ فِی الْحَجِّ أَوِ الْعُمْرَةِ فَقَدْ وَجَبَ عَلَیْهِ الْحَلْقُ.
📚 التهذیب ج۵ص۴۸۴
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : در صورتی که مرد در حج یا عمره مویش را بافته است یا به هم چسبانده است، تراشیدن بر او واجب است!
4 عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْداللَّه قَالَ: عَلَی الصَّرُورَةِ أَنْ یَحْلِقَ رَأْسَهُ وَ لَا یُقَصِّرَ وَ إِنَّمَا التَّقْصِیرُ لِمَنْ حَجَّ حَجَّةَ الْإِسْلَامِ.
📚 الکافی ج۴ص۵۰۳
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : بر عهده شخصی که حج اول اوست این است که سرش را بتراشد و کوتاه نکند و همانا کوتاه کردن برای کسی است که حج فريضه خود را انجام داده است!
5 عَنْ بَکْرِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْداللَّه قَالَ: لَیْسَ لِلصَّرُورَةِ أَنْ یُقَصِّرَ وَ عَلَیْهِ أَنْ یَحْلِقَ.
📚 التهذیب ج۵ص۲۴۳
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : کسی که حج اول اوست نمی تواند مویش را کوتاه کند و بر عهده اوست که سرش را بتراشد!
6 عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَحَدِهِمَا فِی حَدِیثٍ قَالَ: وَ تُقَصِّرُ الْمَرْأَةُ وَ یَحْلِقُ الرَّجُلُ وَ إِنْ شَاءَ قَصَّرَ إِنْ کَانَ قَدْ حَجَّ قَبْلَ ذَلِکَ.
📚 الکافی ج۴ص۴۷۴
امام باقر يا امام صادق صلوات اللَّه علیهما در حدیثی فرمودند : زن تقصیر می کند و مرد سرش را می تراشد و مرد در صورتی که قبلا حج به جا آورده است، اگر خواست تقصیر می کند!
8 عَنِ اَلْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: لَيْسَ عَلَى اَلنِّسَاءِ حَلْقٌ وَ عَلَيْهِنَّ اَلتَّقْصِيرُ
📚 التهذیب ج۵ص۳۹۰
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : تراشیدن سر بر عهده زنان نیست و تقصیر (یعنی چیدن مقداری از مو) بر عهده آنهاست!
9 عَنْ عَبْداللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْداللَّه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ طَوَافُ الْمُتَمَتِّعِ أَنْ یَطُوفَ بِالْکَعْبَةِ وَ یَسْعَی بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ یُقَصِّرَ مِنْ شَعْرِهِ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ أَحَلَّ
📚 التهذیب ج۵ص۱۵۷
عبدالله بن سنان گوید : شنیدم امام صادق صلوات اللَّه علیه می فرمود : طواف متمتع این است که به کعبه طواف کند و بین صفا و مروه سعی کند و موی خود را تقصیر نماید. پس هنگامی که اینکار را انجام داد، از إحرام خارج شده است!
✅ با توجه به روایت 9 و غيره، زنان و مردان در عمره تمتع، بعد از طواف فریضه و نماز طواف و سعی بین صفا و مروه، موظف به تقصیر یعنی کوتاه کردن قسمتی از موی خود هستند و نباید موی خود را بتراشند.
✅ همچنین با توجه به روایات فوق و غیره، تراشیدن يا کوتاه کردن قسمتی از مو در حج بعد از ذبح قربانی در روز عید قربان انجام می شود.
✅ مرد اگر حج اول او باشد و تاکنون حج به جا نیاورده باشد، بر عهده اوست که سر خود را بتراشد و تقصیر و کوتاه کردن مو برای او نیست.
✅ همچنین مردی که موهایش را بسته و گره زده است یا به خاطر استعمال ماده ای موهایش به هم چسبیده است، موظف است سرش را بتراشد و تقصیر و کوتاه کردن مو برای او نیست.
✅ زنان فقط باید تقصیر کنند و اجازه تراشیدن مو را در هیچ حالتی ندارند.
✅ مردی که اجازه تقصیر در حج يا عمره مفرده را دارد، در روایات آمده است که تراشیدن سر برایش از تقصیر أفضل است.(📚الفقیه ج۲ص۴۵۳ح۲۹۴۸ و 📚التهذیب ج۵ص۲۴۳ح۸۲۲ و... )
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْر