✅ پاسخ :به روایات زیر توجه فرمایید :

1 عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي رَجُلٍ أَفْطَرَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- مُتَعَمِّداً يَوْماً وَاحِداً مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ قَالَ يُعْتِقُ نَسَمَةً أَوْ يَصُومُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ أَوْ يُطْعِمُ سِتِّينَ مِسْكِيناً فَإِنْ لَمْ يَقْدِرْ تَصَدَّقَ بِمَا يُطِيق

📚 الكافي ج۴ص۱۰۱

امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که یک روز از ماه رمضان را عمداً افطار کرده است، فرمود : یا یک برده آزاد می کند یا دو ماه پی در پی روزه می گیرد یا شصت مسکین را اطعام می کند، پس اگر قدرت بر انجام این کارها نداشت، آن مقداری که طاقت دارد صدقه می دهد.

2 عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي رَجُلٍ وَقَعَ عَلَى أَهْلِهِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ- فَلَمْ يَجِدْ مَا يَتَصَدَّقُ بِهِ عَلَى سِتِّينَ مِسْكِيناً قَالَ يَتَصَدَّقُ بِقَدْرِ مَا يُطِيقُ

📚 الكافي ج۴ص۱۰۲

امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که در ماه رمضان با زوجه خود مقاربت می کند ولی چیزی که بر 60 مسکین (برای کفاره) صدقه دهد نمی یابد، فرمود : آن مقدار که طاقت و توانایی دارد، صدقه می دهد.

3 عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ كَانَ عَلَيْهِ صِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ فَلَمْ يَقْدِرْ عَلَى الصِّيَامِ وَ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى الْعِتْقِ وَ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى الصَّدَقَةِ قَالَ فَلْيَصُمْ ثَمَانِيَةَ عَشَرَ يَوْماً عَنْ كُلِّ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ [أَیَّامَ] ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ

📚 التهذيب ج۴ص۳۱۲

ابا بصير گوید :از امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که روزه دو ماه پی در پی بر عهده اوست، ولی بر روزه گرفتن قدرت ندارد و بر بنده آزاد کردن هم قدرت ندارد و بر صدقه دادن (به 60 فقیر) هم قدرت ندارد، سؤال کردم؛ امام فرمودند : باید 18 روز روزه بگیرد، به ازای هر 10 مسکین (یا به ازای هر 10 روز) سه روز

✅ طبق روایت اول و سائر روایات، اگر کسی در ماه رمضان، عمدا روزه خود را افطار نماید، برای کفاره باید یکی از این سه کار را انجام دهد : یا برده ای آزاد کند و یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد و یا 60 مسکین را اطعام نماید.

امروزه به خاطر عدم وجود برده، امکان آزاد کردن برده برای کفاره وجود ندارد و دو کفاره دیگر باقی می ماند که اگر شخصی از انجام هر دو مورد عاجز و ناتوان باشد و نتواند هیچ کدام را انجام دهد، اهل بیت علیهم السلام، دو راه برای او قرار داده اند، یا طبق روایت اول و دوم هر مقدار که توانایی داشت صدقه می دهد و یا طبق روایت سوم به جای 60 روز روزه، 18 روز روزه می گیرد و اگر این دو کار نیز برایش مقدور نبود، به دو روایت زیر عمل می کند :👇

4 عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: كُلُّ مَنْ عَجَزَ عَنِ الْكَفَّارَةِ الَّتِي تَجِبُ عَلَيْهِ مِنْ صَوْمٍ أَوْ عِتْقٍ أَوْ صَدَقَةٍ فِي يَمِينٍ أَوْ نَذْرٍ أَوْ قَتْلٍ أَوْ غَيْرِ ذَلِكَ مِمَّا يَجِبُ عَلَى صَاحِبِهِ فِيهِ الْكَفَّارَةُ فَالاسْتِغْفَارُ لَهُ كَفَّارَةٌ مَا خَلَا يَمِينَ الظِّهَارِ......

📚 التهذيب ج۸- ص۱۶

امام صادق علیه السلام فرمود :هر کسی که از کفاره ای که بر او واجب شده است، از روزه و بنده آزاد کردن و صدقه در کفاره قسم و کفاره نذر و کفاره قتل (غیر عمد) یا غیر آن، از چیزهایی که بر صاحب آن در آن مورد کفاره واجب است، عاجز و ناتوان گردد، پس استغفار برای او کفاره می باشد به غیر از (کفاره) قسم ظهار.....

5 عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي حَدِيثٍ قَالَ: إِنَّ الِاسْتِغْفَارَ تَوْبَةٌ وَ كَفَّارَةٌ لِكُلِّ مَنْ لَمْ يَجِدِ السَّبِيلَ إِلَى شَيْ ءٍ مِنَ الْكَفَّارَةِ.

📚 التهذيب ج۸ص۳۲۰

امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمودند : همانا استغفار،برای کسی که هیچ راهی به سوی هیچ کدام از کفاره ها ندارد، توبه و کفاره می باشد.

✅ از دو روایت فوق روشن است که اگر کسی قادر به انجام هیچ کدام از اقسام سه گانه کفاره افطار روزه ماه رمضان نبود و از انجام وجه تخفیف یافته آن در صورت عدم توانایی یعنی 18 روز روزه به جای 60 روزه پی در پی یا صدقه دادن در حد توان نیز عاجز بود، کفاره و توبه او، استغفار نمودن است.

✅ روایت 3 و 4 دو اصل کلی است که اگر کسی هیچ کدام از وجوه کفارات در امور مختلف را نتوانست انجام دهد و بر هیچ وجه آن قدرت نداشت، وظیفه او استغفار نمودن می باشد که همین توبه و کفاره او محسوب می شود.

✅ همانطور که در روایت سوم آمده است، در مورد شخص عاجز از کفاره ظهار، احکام خاصی وجود دارد و مشمول این اصل کلی نیست و روایات آن در مجامع حدیثی شیعه مضبوط می باشد.