✅پاسخ : صفات و خصوصیات فراوانی برای عالم حقیقی در روایات بیان شده است، اما جهت بی پاسخ نماندن این سؤال، چند مورد بیان می شود :

1⃣عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ فِي رَجُلَيْنِ مِنْ أَصْحَابِنَا بَيْنَهُمَا مُنَازَعَةٌ فِي دَيْنٍ أَوْ مِيرَاثٍ قَالَ يَنْظُرَانِ إِلَى مَنْ كَانَ مِنْكُمْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا وَ نَظَرَ فِي حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْكَامَنَا فَلْيَرْضَوْا بِهِ حَكَماً فَإِنِّي قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ حَاكِماً..
📚کافی ج1ص67

ترجمه : در حدیثی امام صادق علیه السلام در مورد دو نفر که در مورد طلب یا میراث بین آنها اختلاف و کشمکشی هست، فرمود :این دو باید بنگرند که هر کدام از شما که حدیث ما را روایت نموده و در حلال و حرام نظر و دقت کرده است و احکام ما را می شناسد، به حاکم بودن او راضی گردند که همانا من او را بر شما حکم کننده قرار دادم...

2⃣عن الصادق فی حدیث قال... وَ مَنْ أَفْتَی النَّاسَ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ النَّاسِخَ مِنَ الْمَنْسُوخِ وَ الْمُحْکَمَ مِنَ الْمُتَشَابِهِ فَقَدْ هَلَکَ وَ أَهْلَکَ
📚کافی ج1ص43

ترجمه :امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمود: هر کس به مردم #فتوا دهد در حالی که #ناسخ را از #منسوخ و #محکم را از #متشابه، باز نمی شناسد ، محققا که خود هلاک شده و (دیگران را نیز) هلاک کرده است.


3⃣عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِالْفَقِیهِ حَقّاً قَالُوا بَلَی یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ مَنْ لَمْ یُقَنِّطِ النَّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَ لَمْ یُؤْمِنْهُمْ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ وَ لَمْ یُرَخِّصْ لَهُمْ فِی مَعَاصِی اللَّهِ وَ لَمْ یَتْرُکِ الْقُرْآنَ رَغْبَةً عَنْهُ إِلَی غَیْرِهِ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِلْمٍ لَیْسَ فِیهِ تَفَهُّمٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِبَادَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَفَقُّهٌ
📚معانی الأخبار ص226

ترجمه :امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود : آیا شما را به #فقیه حقیقی خبر ندهم؟ گفتند :چرا ای امیرالمؤمنین ؛ فرمود:کسی که مردم را از رحمت الهی ناامید نکند و از عذاب الهی امان ندهد و در نافرمانی الله به آنها رخصت و اجازه ندهد و #قرآن را از روی بی رغبتی به‌ آن‌، به‌ سوی چیز دیگری ترک نکند. آگاه باشید که در علمی که تفهم نباشد هیچ خيري نیست، آگاه باشید در قرائتی که تدبر نباشد، هیچ خیری نیست، آگاه باشید در عبادتی که #تفقه نباشد هیچ خیری نیست.

4⃣عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: إِنَّ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام سُئِلَ عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَ فِیهَا فَقَالَ الرَّجُلُ إِنَّ الْفُقَهَاءَ لَا یَقُولُونَ هَذَا فَقَالَ لَهُ أَبِی وَیْحَکَ إِنَّ الْفَقِیهَ الزَّاهِدُ فِی الدُّنْیَا الرَّاغِبُ فِی الْآخِرَةِ الْمُتَمَسِّکُ بِسُنَّةِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله
📚کافی ج1ص70

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :از امام باقر علیه السلام سؤالی پرسیده شد و امام جواب دادند. آن شخص گفت :فقهاء این را نمی گویند! پدرم فرمود :وای بر تو، همانا #فقیه (واقعی) زاهد در دنیا و راغب در آخرت و چنگ زننده به سنت پیامبر صلی الله علیه و آله می باشد.

5⃣قَالَ النَّبِیُّ إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ أَوْ فَرِیضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ
📚کافی ج1ص32

ترجمه :رسول الله صلی الله علیه و آله در حدیثی فرمود :همانا علم سه چیز است :آیه محکم و فریضه عادله و سنة قائمه، و غیر اینها فضیلت است.

6⃣امام صادق علیه السلام فرمود :لقمان به فرزندش فرمود:برای #عالم سه نشانه است :علم نسبت به الله و (علم) نسبت به آنچه الله دوست دارد و علم نسبت به آنچه الله ناپسند می دارد
📚بحار ج1ص210

7⃣عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ یَقُولُ یَا طَالِبَ الْعِلْمِ إِنَّ لِلْعَالِمِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ الصَّمْتَ
📚کافی ج1ص37

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمود : ای طالب علم، همانا #عالم سه نشانه دارد :علم و حلم و سکوت

✅اگر چه زهد و عمل و حلم و بسیاری از صفات دیگر در روایات برای #عالم حقیقی بر شمرده شده است اما علم به حلال و حرام و احکام و شریعت اهل بیت علیهم السلام و شناخت ناسخ از منسوخ و محکم از متشابه و سائر امور مانند این نیز، برای عالم و فقیه محسوب شدن شخص، لازم و ضروری است و هر دوی آنها، یعنی آگاهی کافی از قرآن و علوم اهل بیت علیهم السلام و در کنار آن صفات حسنه زهد به دنیا و رغبت به آخرت و صفات فراوان دیگر، برای عالم و فقیه حقیقی به حساب آمدن شخص لازم است.

#نشانه_عالم
#نشانه_فقیه