سوال 2069 نيسان با بار سنگین از روی چاه فاضلاب ما در جلوی خانه رد شد و موجب شکستگی درب چاه و فروریختگی لبه آن شد و البته چرخ و زیروبند نسيان آسیب دید. کدامیک ضامن پرداخت خسارت هستند؟
پاسخ
✅ پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :
1 عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ مَنْ أَخْرَجَ مِیزَاباً أَوْ کَنِیفاً أَوْ أَوْتَدَ وَتِداً أَوْ أَوْثَقَ دَابَّةً أَوْ حَفَرَ بِئْرَاً فِی طَرِیقِ الْمُسْلِمِینَ فَأَصَابَ شَیْئاً فَعَطِبَ فَهُوَ لَهُ ضَامِنٌ.
📚 الکافی ج۷ص۳۵۰
امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : کسی که ناودان یا مستراحی را بیرون کند یا میخی را در جایی بکوبد یا مرکبی را جایی ببندد یا در طریق و مسیر مسلمانان چاهی حفر کند و با چیزی برخورد کند و تباه شود و بشکند، پس او ضامن آن است!
2 عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ یَحْفِرُ الْبِئْرَ فِی دَارِهِ أَوْ فِی مِلْکِهِ فَقَالَ مَا کَانَ حَفَرَ فِی دَارِهِ أَوْ فِی مِلْکِهِ فَلَیْسَ عَلَیْهِ ضَمَانٌ وَ مَا حَفَرَ فِی الطَّرِیقِ أَوْ فِی غَیْرِ مِلْکِهِ فَهُوَ ضَامِنٌ لِمَا یَسْقُطُ فِیهَا.
📚 الکافی ج٧ص٣۵٠
سماعه گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد فردی که چاهی در خانه اش یا در ملکش حفر می کند سؤال کردم؛ امام فرمودند : آنچه در خانه یا ملکش حفر کند، ضماني بر عهده او نیست و آنچه در راه یا در غیر ملک خود حفر کند، در مورد آنچه در آن سقوط کند ضامن است!
3 عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ رَجُلٌ حَفَرَ بِئْراً فِی غَیْرِ مِلْکِهِ فَمَرَّ عَلَیْهَا رَجُلٌ فَوَقَعَ فِیهَا قَالَ فَقَالَ عَلَیْهِ الضَّمَانُ لِأَنَّ کُلَّ مَنْ حَفَرَ فِی غَیْرِ مِلْکِهِ کَانَ عَلَیْهِ الضَّمَانُ.
📚 الکافی ج٧ص٣۵٠
زراره گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : فردی چاهی در غیر ملک خودش حفر می کند و فردی به آن مرور می کند و در آن می افتد. امام فرمودند : ضامن است! زیرا هر کس در غیر ملک خود حفر کند، ضامن است!
✅ با توجه به روایات فوق و غیره، کسی که در مسیر و راه مسلمین یا در غیر ملک خود چاهی حفر نماید، نسبت به آنچه در آن سقوط کند و آسیبی که برساند ضامن می باشد.
لذا در مورد سوال فوق، خسارت وارده به ماشینی که چرخ آن در چاه افتاده است بر عهده مردی است که در طریق مسلمان چاه حفر نموده است و راننده نيسان هیچ ضماني ندارد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْر