✅پاسخ :خوابیدن قبل از خواندن نماز عشاء در برخی روایات مذمت شده است، از جمله :

قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ يَقُولُ مَنْ بَاتَ عَنِ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ إِلَى نِصْفِ اللَّيْلِ فَلَا أَنَامَ اللَّهُ عَيْنَهُ
📚فقیه ج1ص221

ترجمه :امام باقر علیه السلام فرمود :یک ملک موکل گردیده است که می گوید: کسی که از نماز عشاء تا نیمه شب به خواب رود ، خداوند چشم او را به خواب نبرد.

✅دو حالت برای این مطلب متصور است، یکی اینکه #شخصی_آگاهانه_بدون_خواندن_نماز_عشاء_بخوابد_تا_اندکی_بعد_بیدار_شود_و_نمازش_را_بخواند که مذموم بودن این کار در روایت فوق و چند روایت دیگر مشخص است. و اگر تا نیمه شب بیدار نشود و نمازش قضا شود، حکمش در روایات زیر مشخص است :

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي رَجُلٍ نَامَ عَنِ الْعَتَمَةِ فَلَمْ يَقُمْ إِلَى‏ انْتِصَافِ اللَّيْلِ قَالَ يُصَلِّيهَا وَ يُصْبِحُ صَائِماً
📚کافی ج3ص295

ترجمه : امام صادق علیه السلام در مورد شخصی که از نماز عشا می خوابد و تا نیمه شب بلند نمیشود، فرمودند : نمازش را به جا میآورد و وارد صبح میشود در حالیکه روزه است (یعنی باید آن روز را روزه بگیرد)

✅وَ رُوِيَ فِي مَنْ نَامَ عَنِ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ إِلَى نِصْفِ اللَّيْلِ أَنَّهُ يَقْضِي وَ يُصْبِحُ صَائِماً عُقُوبَةً وَ إِنَّمَا وَجَبَ ذَلِكَ عَلَيْهِ لِنَوْمِهِ عَنْهَا إِلَى نِصْفِ اللَّيْلِ
📚فقیه ج1ص219

ترجمه : شيخ صدوق گوید:
و روایت شده است، کسی که از نماز عشا تا نیمه شب خوابش میبرد، باید آن را قضا کند و از روی عقوبت ، صبح کند در حالیکه روزه دار باشد و همانا این کار به خاطر خوابیدن او از نماز عشاء تا نیمه شب بر او واجب است.

✅در دو روایت فوق و بعضی روایات دیگر لفظ " نام عنه" وارد شده و معنای آن غفلت وسستی ورزیدن و اهتمام به خرج ندادن و خواب رفتن آگاهانه از نماز عشاء میباشد که در این صورت که شخص می داند نماز عشاء نخوانده است و قبل از خواندن آن بخوابد و تا قبل از نیمه شب بیدار نشود، علاوه بر قضای نماز خود لازم است طبق روایت📚 التهذيب ج ۲ص ۲۷۶ استغفار نماید و طبق روایات فوق به جهت خواب عمدی از نماز عشاء، در حال روزه صبح کند و آن روز را روزه بگیرد.

✅اما در صورت فراموشی به دو روایت زیر توجه فرمایید :

عَنْ حَرِيزِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي تِسْعَةُ أَشْيَاءَ الْخَطَأُ وَ النِّسْيَانُ...
📚توحيد ص353

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند :نه چیز از امت من برداشته شده است :خطا و نسيان و فراموشی...

✅عن الصادق فی حدیث قال :فَإِنْ كُنْتَ قَدْ نَسِيتَ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ حَتَّى صَلَّيْتَ الْفَجْرَ فَصَلِّ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ وَ إِنْ كُنْتَ ذَكَرْتَهَا وَ أَنْتَ فِي الرَّكْعَةِ الْأُولَى أَوْ فِي الثَّانِيَةِ مِنَ الْغَدَاةِ فَانْوِهَا الْعِشَاءَ ثُمَّ قُمْ فَصَلِّ الْغَدَاةَ وَ أَذِّنْ وَ أَقِمْ...
📚کافی ج3 ص291

ترجمه :امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمودند :
#اگر_نماز_عشاء_را_فراموش_نمودی_تا_اینکه_نماز_صبح_را_خواندی، پس نماز عشاء را (بعد از آن) بخوان و اگر هنگامی به یاد آوردی که در رکعت اول یا دوم از نماز صبح بودی، آن را نیت نماز عشاء کن و سپس برخیز و نماز صبح را بخوان و اذان و اقامه بگو...

✅مشخص است که در صورت فراموشی که از اموری است که خداوند از امت برداشته است تنها قضای نماز بر عهده شخص است و این به خواب رفتن عمدی از نماز عشاء محسوب نمی شود که به عقوبت آن لازم باشد که شخص در حال روزه صبح کند و آن روز را روزه بگیرد.

✅برخی روایات شدید در مذمت خوابیدن قبل از به جا آوردن نماز عشاء در مجامع حدیثی شیعه وارد شده است که لازم است به خواندن نماز عشاء قبل از خوابیدن اهتمام شدید داشته باشیم. إن شاءالله

#نماز_قضاء