Loading...

سؤال ٢۴۵- اگر زیور طلا در نزد کسی #عاریه باشد و از بین برود، آیا باید خسارت آن را پرداخت کند؟


✅پاسخ : طبق روایات، #عاریه یکی از مصادیق #ماعون است که در سوره ماعون ذکر شده است که بر حسب آن اشیاء و کالاهایی را به طور موقت در اختیار دیگران قرار می دهیم تا از آن استفاده کنند و دوباره آن را به ما برگردانند.
عاریه دارای احکامی است که به برخی اشاره می شود :

أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي حَدِيثٍ قَالَ: إِذَا هَلَكَتِ الْعَارِيَّةُ عِنْد الْمُسْتَعِيرِ لَمْ يَضْمَنْهُ إِلَّا أَنْ يَكُونَ اشْتُرِطَ عَلَيْه
📚کافی ج۵ص٢٣٨

امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمود:اگر عاریه در نزد عاریه گیرنده از بین برود، ضامن آن نیست مگر اینکه با او شرط شده باشد.

عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْعَارِيَّةِ فَقَالَ لَا غُرْمَ عَلَى مُسْتَعِيرِ عَارِيَّةٍ إِذَا هَلَكَتْ إِذَا كَانَ مَأْمُوناً
📚کافی ج۵ص٢٣٩

عبدالله بن سنان گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد #عاریه سؤال کردم؛ امام فرمود:اگر عاریه در نزد عاریه گیرنده نابود شود، در صورتی که امین و مورد اطمینان باشد، بر او غرامت و تاوانی نیست.

محمد بن مسلم عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْعَارِيَّةِ يَسْتَعِيرُهَا الْإِنْسَانُ فَتَهْلِكُ أَوْ تُسْرَقُ فَقَالَ إِنْ كَانَ أَمِيناً فَلَا غُرْمَ عَلَيْهِ
📚تهذيب ج ۷ص۱۸۲

محمد بن مسلم گوید: از امام باقر علیه السلام در مورد عاریه ای که انسان می گیرد و از بین می رود یا به سرقت می رود، سؤال کردم؛ امام فرمود:اگر آن شخص امین و مورد اطمینان است، غرامت و تاوانی بر او نیست.

✅با توجه به روایات فوق، اگر عاریه در نزد عاریه گیرنده نابود شود یا آسیب ببیند، شخص عاریه گیرنده ضامن و غارم نیست به شرط اینکه امین باشد مگر اینکه هنگام دادن عاریه با او شرط کنیم که این #عاریه_مضمونه باشد که در این صورت هر مشکلی برای آن کالا ایجاد شود ضامن آن است.

✅اما چیزی که از طلا و نقره باشد حکم آن متفاوت است که در روایات زیر مشاهده می شود :

أَبِي عَبْدِ اللَّهِ أَوْ أَبِي إِبْرَاهِيمَ قَالَ: الْعَارِيَّةُ لَيْسَ عَلَى مُسْتَعِيرِهَا ضَمَانٌ إِلَّا مَا كَانَ مِنْ ذَهَبٍ أَوْ فِضَّةٍ فَإِنَّهُمَا مَضْمُونَانِ اشْتُرِطَا أَوْ لَمْ يُشْتَرَطَا
📚فقیه ج٣ص٣٠٢

امام صادق یا امام کاظم علیهما السلام فرمود : عاریه بر عاریه گیرنده ضمانتی ندارد مگر آنچه از طلا یا نقره باشد، که همانا این دو مورد ضمانت شده هستند، چه شرط بشوند و چه شرط نشوند.

زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْعَارِيَّةُ مَضْمُونَةٌ فَقَالَ جَمِيعُ مَا اسْتَعَرْتَهُ فَتَوِيَ فَلَا يَلْزَمُكَ تَوَاهُ إِلَّا الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ فَإِنَّهُمَا يَلْزَمَانِ إِلَّا أَنْ تَشْتَرِطَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَتَى تَوِيَ لَمْ يَلْزَمْكَ تَوَاهُ وَ كَذَلِكَ جَمِيعُ مَا اسْتَعَرْتَ فَاشْتُرِطَ عَلَيْكَ لَزِمَكَ وَ الذَّهَب وَ الْفِضَّةُ لَازِمٌ لَكَ وَ إِنْ لَمْ يُشْتَرَطْ عَلَيْك

زراره گوید:به امام صادق علیه السلام گفتم :آیا عاریه ضمانت شده است؟ امام فرمود :همه آن چیزهایی را که تو به عاریت بگیری و از بین برود، (جبران) خسارت آن بر تو لازم نیست مگر طلا و نقره که همانا این دو مورد خسارت آن لازم هستند مگر اینکه با او شرط کنی که هر موقع از بین رفت، خسارت و تاوان آن بر من لازم نباشد و همچنین کلیه چیزهایی که به عاریت بگیری و بر تو شرط شود، بر تو لازم است و طلا و نقره بر تو لازم هستند اگر چه بر تو شرط نشود.

✅با توجه به روایات فوق، آنچه از طلا و نقره باشد اگر عاریه بدهیم ، چه شرط ضمانت کرده باشیم و چه نکرده باشیم، بر گیرنده ضمانت دارد و اگر نابود شد یا خسارت دید باید تاوان آن را به ما پرداخت نماید مگر اینکه شخص عاریه گیرنده هنگام گرفتن شرط کند که اگر ضایع شد من ضامن نیستم که در این صورت اگر مثلا گردن بند طلا گم شد یا پاره شد، عاریه گیرنده ضامن نیست ولی اگر با صاحب آن شرط نکرده باشیم باید تاوان و خسارت آن را پرداخت کنیم. در فرض سؤال، در صورت عدم شرط سقوط ضمان، عاریه گیرنده ضامن زیور طلاست.

✅ امام صادق علیه السلام در حدیثی عاریه دادن متاع را از مصادیق ماعون که در قرآن ذکر شده است دانستند و راوی گفت:
إِنَّ لَنَا جِيرَاناً إِذَا أَعَرْنَاهُمْ مَتَاعاً كَسَرُوهُ وَ أَفْسَدُوهُ فَعَلَيْنَا جُنَاحٌ أَنْ نَمْنَعَهُمْ فَقَالَ لَا لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَمْنَعُوهُمْ إِذَا كَانُوا كَذَلِكَ
یعنی ما همسایگانی داریم که وقتی کالایی به آنها عاریت می دهیم آن را می شکنند و خراب می کنند، آیا در این صورت گناهی بر ما هست که از آنها منع کنیم (و به آنها عاریت ندهیم)؟ امام فرمود :اگر اینطور باشند گناهی بر شما نیست که از آنها منع کنید (و به آنها عاریت ندهید)
📚کافی ج٣ص۴٩٩

نظرات (0)

...
نام۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹