اگر کسی قصد قرائت آیاتی از بین سوره توبه داشته باشد، آیا می تواند ابتدای آن بسم اللَّه الرحمان الرحیم بگوید؟



✅ پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ علیه السلام: مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ کِتَاباً إِلَّا وَ فَاتِحَتُهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ إِنَّمَا کَانَ یُعْرَفُ انْقِضَاءُ السُّورَةِ بِنُزُولِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ابْتِدَاءً لِلْأُخْرَی

📚 تفسیر العیّاشیّ ج ۱ ص ۱۹.

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : اللَّه هیچ کتابی از آسمان نازل نکرد، مگر اینکه آغاز و افتتاح آن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بود و انقضاء و پایان یافتن هر سوره، با نازل شدن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ برای ابتدای سوره بعدی شناخته می شد!



2⃣عَنْ عِیسَی بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ: بَلَغَهُ أَنَّ أُنَاساً یَنْزِعُونَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ هِیَ آیَةٌ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ أَنْسَاهُمْ إِیَّاهَا الشَّیْطَان

📚 تفسیر العیّاشیّ ج ۱ ص ۲۱.

به امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه خبر رسید که گروهی از مردم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را از قرآن درآورده اند!
پس امام فرمود : آن آیه ای از قرآن است که شیطان آن را از یاد آنها برده است!



3⃣عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: سَرَقُوا أَکْرَمَ آیَةٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

📚 تفسیر العیّاشیّ ج ۱ ص ۱۹.

امام باقر صلوات اللَّه علیه فرمود : (عُمري ها) گرامی ترین آیه در قرآن که بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ است را دزدیدند!




4⃣أنه لم ینزل بسم الله الرحمن الرحیم علی رأس سورة براءة لأن بسم الله للأمان و الرحمة و نزلت براءة لرفع الأمان بالسیف عن علی (علیه السلام)

📚 مجمع البیان ج5ص5

از امام علی صلوات اللَّه علیه روایت شده است که فرمودند : بر سر سوره برائت (سوره توبه)، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ نازل نشد، زیرا بِسْمِ اللَّهِ برای أمان و رحمت است و سوره برائت (توبه) برای رفع أمان با شمشیر است!



5⃣عَنْ أَبِی الْعَبَّاسِ عَنْ أَحَدِهِمَا علیه السلام قَالَ: الْأَنْفَالُ وَ سُورَةُ بَرَاءَةَ وَاحِدَةٌ

📚 تفسیر العیّاشیّ ج ۲ ص ۷۳.

از امام باقر يا امام صادق صلوات اللَّه عليهما روایت شده است که فرمودند : سوره انفال و سوره برائت (توبه) یکی است!


✅ با توجه به روایات فوق و غیره، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم یکی از مهمترین آیات قرآن است که در ابتدای همه سوره ها به غیر از سوره توبه نازل شده است.


✅ با توجه به روایات فوق، دو علت برای عدم وجود آیهٔ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ در ابتدای سوره توبه ذکر شده است :

1_ اینکه بِسْمِ اللَّهِ برای أمان و رحمت است و سوره برائت (توبه) برای رفع أمان با شمشیر است. و لذا بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم در اول سوره نازل نشده است.

2_ اینکه سوره انفال و توبه یک سوره محسوب می شوند و لذا آمدن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم در اول سوره انفال کافی است و سوره توبه ادامه سوره انفال محسوب می شود.

✅ البته تصحیح و تبیین این علل منوط به پرسش از امام زمان صلوات اللَّه علیه است که امیدواریم به زودی فرج او را در عافیت درک کنیم.

✅ اما هر چند در ابتدای سوره توبه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم نمی گوئیم، اما کسی که قصد قرائت از بین سوره توبه یا از هر کجای قرآن داشته باشد، گفتن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم قبل از قرائت قسمت مورد نظر هیچ منعی در روایات ندارد.
در حدیثی در بحارالانوار ج48ص121 امام کاظم صلوات اللَّه علیه در احتجاج با هارون الرشید در ضمن احتجاج و برای ذکر یکی از آیات قرآن اینگونه فرمودند :
أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلًّا هَدَیْنا وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْر

https://t.me/porseshvapasokhe