Loading...

سوال 9⃣- آیا بالا بردن دستها هنگام تکبیر در نماز مخصوص امام جماعت است یا مأموم و شخصی هم که فرادا نماز میخواند دستها را موقع تکبیر بالا می آورند؟

✅پاسخ: در روایات فراوانی از جمله در 📚 کتاب جامع الاحادیث جلد۵ صفحه ٣١۴ باب ۴، بالا بردن دستها هنگام تکبیر به عنوان زینت نماز و نوعی از ابتهال و تبتل و تضرع در روایات زیادی مطرح شده است از جمله :
فِي الْعِلَلِ وَ عُيُونِ الْأَخْبَارِ بِأَسَانِيدَ تَأْتِي عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: إِنَّمَا تُرْفَعُ الْيَدَانِ بِالتَّكْبِيرِ لِأَنَّ رَفْعَ الْيَدَيْنِ ضَرْبٌ مِنَ الِابْتِهَالِ وَ التَّبَتُّلِ وَ التَّضَرُّعِ فَأَحَبَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَكُونَ الْعَبْدُ فِي وَقْتِ ذِكْرِهِ لَهُ مُتَبَتِّلًا مُتَضَرِّعاً مُبْتَهِلًا وَ لِأَنَّ فِي رَفْعِ الْيَدَيْنِ إِحْضَارَ النِّيَّةِ وَ إِقْبَالَ الْقَلْبِ عَلَى مَا قَالَ.
و عموم این روایات مطلق است و شامل امام جماعت و مأموم و نماز گذار فرادا میشود که شواهد خاص هم در روایات دارد. در این بین حدیث زیر در کتاب تهذیب و قرب الاسناد روایت شده :
عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ يَعْنِي أَحْمَدَ بْنَ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ وَ أَبِي قَتَادَةَ جَمِيعاً عَنْ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ: عَلَى الْإِمَامِ أَنْ يَرْفَعَ يَدَهُ فِي الصَّلَاةِ لَيْسَ عَلَى غَيْرِهِ أَنْ يَرْفَعَ يَدَهُ فِي الصَّلَاةِ.
📚تهذیب جلد۲ صفحه ٢٨٧
که برخی از آن استفاده کرده اند که مأموم در نماز نباید موقع تکبیر دستها را بلند کند در حالیکه به چند مطلب زیر باید توجه شود:
١- این روایت در حقیقت یک حدیث است که در جاهای مختلف نقل شده است.
٢-این روایت در دو کتاب تهذیب و قرب الاسناد متفاوت و با احتمال تفاوت معنی آمده است.
٣-این روایت به معنای عمومی خود که شامل نماز فرادا هم میشود با احادیث متعدد مطلق که بالا بردن دست را در مطلق نمازها چه جماعت و چه فرادا سفارش میکند در تعارض است.
۴-این روایت موافق با عامه است و شواهد روائی نیز، موافق با عامه بودن آن را تأیید میکند از جمله روایت نامه امام صادق علیه السلام در 📚کتاب روضه کافی صفحه ٧ :
عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي رِسَالَةٍ طَوِيلَةٍ كَتَبَهَا إِلَى أَصْحَابِهِ إِلَى أَنْ قَالَ: دَعُوا رَفْعَ أَيْدِيكُمْ فِي الصَّلَاةِ إِلَّا مَرَّةً وَاحِدَةً حِينَ يُفْتَتَحُ الصَّلَاةُ فَإِنَّ النَّاسَ قَدْ شَهَرُوكُمْ بِذَلِكَ وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ.
۵-شواهدی در باب نماز عیدین و نماز میت که دو نماز جماعت هستند میباشد که بالا بردن دستها را برای مأموم را نشان میدهد:

📚تهذیب جلد ٣ صفحه ٢٨٨ :
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ أَشْيَمَ عَنْ يُونُسَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ تَكْبِيرِ الْعِيدَيْنِ أَ يَرْفَعُ يَدَهُ مَعَ كُلِّ تَكْبِيرَةٍ أَمْ يُجْزِيهِ أَنْ يَرْفَعَ يَدَيْهِ فِي أَوَّلِ التَّكْبِيرِ فَقَالَ يَرْفَعُ مَعَ كُلِّ تَكْبِيرَةٍ.
📚فروع کافی جلد٣ صفحه١٨۴ :
مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ قَالَ: سَأَلْتُ الرِّضَا ع قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ النَّاسَ- يَرْفَعُونَ أَيْدِيَهُمْ فِي التَّكْبِيرِ عَلَى الْمَيِّتِ فِي التَّكْبِيرَةِ الْأُولَى وَ لَا يَرْفَعُونَ فِيمَا بَعْدَ ذَلِكَ فَأَقْتَصِرُ عَلَى التَّكْبِيرَةِ الْأُولَى كَمَا يَفْعَلُونَ أَوْ أَرْفَعُ يَدَيَّ فِي كُلِّ تَكْبِيرَةٍ فَقَالَ ارْفَعْ يَدَكَ فِي كُلِّ تَكْبِيرَةٍ.
با توجه به شواهد ذکر شده و برخی شواهد دیگر از جمله شاذ بودن این روایت در شیعه و موافقت آن با عامه و تعارض نسبی آن با احادیث فراوان مبنای عمل قریب به اتفاق شیعه عمل به روایات مطلق سفارش شده در بالا بردن دست با هر تکبیر در کلیه نمازها می باشد و امثال این روایت در موضع تقیه به آن عمل میشود. إن شاءالله
لازم به ذکر است این حدیث را شیخ صدوق و شیخ کلینی در کتب خود روایت نکرده اند و شیخ طوسی هم بعد از نقل آن در کتاب تهذیب آنرا تأویل نموده است.

نظرات (0)

...
نام۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹