مَا الْمُرُوءَةُ؟




✅ پاسخ : مروّت‌ یا مُرُوءَة، دارای معنای عمومی جوانمردي، مردانگي، انسانیت و شخصیت و مانند آن است. اما صفات و خصوصیاتی که موجب استحقاق چنین صفتی برای شخص می شود در روایات آمده است که برخی از موارد آن عرضه می شود تا از روی صفات و نشانه ها بتوانیم افراد صاحب مروت را بشناسیم و مبادا این صفت را به افراد جبّار و مغرور و کسانی که از حدود إلهی تجاوز می کنند بدهیم.



1⃣عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ سِتَّةٌ مِنَ الْمُرُوءَةِ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا فِی الْحَضَرِ وَ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا فِی السَّفَرِ فَأَمَّا الَّتِی فِی الْحَضَرِ فَتِلَاوَةُ کِتَابِ اللَّهِ وَ عِمَارَةُ مَسَاجِدِ اللَّهِ وَ اتِّخَاذُ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ وَ أَمَّا الَّتِی فِی السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الْمِزَاحُ فِی غَیْرِ الْمَعَاصِی.

📚 عیون أخبار الرضا ج۲ص۲۷

امام رضا صلوات اللَّه علیه از اجدادش روایت نموده است که رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : شش چیز از #مروت است که سه مورد آنها در وطن و سه مورد آنها در سفر است. اما آنهایی که در #وطن هستند :
تلاوت قرآن
و آباد کردن مساجد إلهی (با حضور در مساجد)
و به دست آوردن برادران دینی در راه اللَّه می باشد!
اما آنهایی که در #سفر هستند:
بذل و بخشش توشه
و اخلاق نیکو
و مزاح و شوخی در غیر معصیت می باشد!



2⃣عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَفْصٍ عَنْ رَجُلٍ من الکوفیین من أصحابنا یقال له إبراهیم قَالَ: سُئِلَ الْحَسَنُ عَنِ الْمُرُوءَةِ فَقَالَ الْعَفَافُ فِی الدِّینِ وَ حُسْنُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَةِ وَ الصَّبْرُ عَلَی النَّائِبَةِ.

📚 معانی الأخبار ص۲۵۸ح۵

از امام حسن مجتبی صلوات اللَّه علیه در مورد مروت سوال شد؛ امام فرمودند : خودداری از کار زشت و ناروا در دین
و تقدیر و اندازه نگه داشتن نیکو در معیشت (و درآمد و وسائل زندگی)
و صبر نمودن بر مصیبت!


3⃣عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ الْمُرُوءَةُ اسْتِصْلَاحُ الْمَالِ.

📚 معانی الأخبار ص ۲۵۸ح۶.

امام باقر صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : مروت، اصلاح و درست کردن مال است!



4⃣عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بْنِ حَمَّادٍ الْأَنْصَارِیِّ رَفَعَهُ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ تَعَاهُدُ الرَّجُلِ ضَیْعَتَهُ مِنَ الْمُرُوءَةِ.

📚 معانی الأخبار ص۲۵۸ح۷

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسیدگی شخص به امور مِلک و زمینش از مروت است!



5⃣عَنِ الْهَیْثَمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ النَّهْدِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الْمُرُوءَةُ مُرُوءَتَانِ مُرُوءَةٌ فِی السَّفَرِ وَ مُرُوءَةٌ فِی الْحَضَرِ فَأَمَّا مُرُوءَةُ الْحَضَرِ فَتِلَاوَةُ الْقُرْآنِ وَ حُضُورُ الْمَسَاجِدِ وَ صُحْبَةُ أَهْلِ الْخَیْرِ وَ النَّظَرُ فِی الْفِقْهِ وَ أَمَّا مُرُوءَةُ السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَ الْمِزَاحُ فِی غَیْرِ مَا یُسْخِطُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قِلَّةُ الْخِلَافِ عَلَی مَنْ صَحِبَکَ وَ تَرْکُ الرِّوَایَةِ عَلَیْهِمْ إِذَا أَنْتَ فَارَقْتَهُمْ.

📚 معانی الأخبار ص ۲۵۸ح۸.

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : مروت دو مروت است :
مروتی در سفر و مروتی در وطن!
اما مروت در وطن : تلاوت قرآن
و حضور در مساجد
و مصاحبت با أهل خیر
و نگاه کردن در فقه و احکام دین است!
اما مروت در سفر:
بخشیدن توشه
و مزاح کردن در غیر آنچه اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ را به خشم می آورد
و کم کردن مخالفت با همراهان
و ترک نقل مطلب کردن بر علیه آنها بعد از مفارقت از آنها ، می باشد!




https://t.me/porseshvapasokhe


6⃣عَنْ أَبَانٍ الْأَحْمَرِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام قَالَ: إِنَّ النَّاسَ تَذَاکَرُوا عِنْدَهُ الْفُتُوَّةَ فَقَالَ تَظُنُّونَ أَنَّ الْفُتُوَّةَ بِالْفِسْقِ وَ الْفُجُورِ کَلَّا الْفُتُوَّةُ وَ الْمُرُوَّةُ طَعَامٌ مَوْضُوعٌ وَ نَائِلٌ مَبْذُولٌ وَ اصْطِنَاعُ الْمَعْرُوفِ وَ أَذًی مَکْفُوفٌ فَأَمَّا تِلْکَ فَشَطَارَةٌ وَ فِسْقٌ ثُمَّ قَالَ علیه السلام مَا الْمُرُوَّةُ فَقُلْنَا لَا نَعْلَمُ قَالَ الْمُرُوَّةُ وَ اللَّهِ أَنْ یَضَعَ الرَّجُلُ خِوَانَهُ بِفِنَاءِ دَارِهِ وَ الْمُرُوَّةُ مُرُوَّتَانِ مُرُوَّةٌ فِی الْحَضَرِ وَ مُرُوَّةٌ فِی السَّفَرِ فَأَمَّا الَّتِی فِی الْحَضَرِ فَتِلَاوَةُ الْقُرْآنِ وَ لُزُومُ الْمَسَاجِدِ وَ الْمَشْیُ مَعَ الْإِخْوَانِ فِی الْحَوَائِجِ وَ الْإِنْعَامُ عَلَی الْخَادِمِ فَإِنَّهُ مِمَّا یَسُرُّ الصَّدِیقَ وَ یَکْبِتُ الْعَدُوَّ وَ أَمَّا الَّتِی فِی السَّفَرِ فَکَثْرَةُ الزَّادِ وَ طِیبُهُ وَ بَذْلُهُ لِمَنْ کَانَ مَعَکَ وَ کِتْمَانُکَ عَلَی الْقَوْمِ سِرَّهُمْ بَعْدَ مُفَارَقَتِکَ إِیَّاهُمْ وَ کَثْرَةُ الْمِزَاحِ فِی غَیْرِ مَا یُسْخِطُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ قَالَ علیه السلام وَ الَّذِی بَعَثَ جَدِّی صلی الله علیه و آله بِالْحَقِّ نَبِیّاً إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَرْزُقُ الْعَبْدَ عَلَی قَدْرِ الْمُرُوَّةِ وَ إِنَّ الْمَعُونَةَ لَتَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ عَلَی قَدْرِ الْمَئُونَةِ وَ إِنَّ الصَّبْرَ لَیَنْزِلُ عَلَی قَدْرِ شِدَّةِ الْبَلَاءِ

📚 أمالی الصدوق ص ۳۲۹

ابان گوید : مردم در نزد امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد #فتوت و #مروت مذاکره نمودند.
امام فرمودند : شما گمان می کنید فتوت و مروت با فسق و فجور است؟!
هرگز اینچنین نیست!
فُتُوَّت و مُرُوَّت ، غذای نهاده شونده (برای تناول دیگران) و عطا و نیکی بخشیده شده و انجام احسان به دیگران و آزار بازداشته شده است و اما آنچه (در ذهن برخی هست) خباثت و فسق است!

سپس امام فرمودند :
مروت چیست؟ ما گفتیم : نمی دانیم! امام فرمودند :
به اللَّه قسم مروت اين است که شخص سفره خودش را در پیشگاه وسیع جلوی خانه‌اش (یعنی در معرض استفاده دیگران) قرار دهد !
و مروت دو بخش است : مروت در وطن و مروت در سفر!
اما آن مروتی که در وطن است :
تلاوت قرآن
و ملازم مساجد بودن
و راه رفتن همراه برادران در حوائج آنها
و إنعام کردن به خادم می باشد ، چرا که این کار دوست را خوشحال می کند و دشمن را به خشم می آورد و خوار می کند!

اما آن مروت هایی که در سفر است عبارتست از :
زیاد و خوب و خوشمزه کردن زاد و توشهٔ سفر
و بخشیدن آن به همراهانت
و پنهان کردن راز و سِرّ قوم همراهت ، بعد از جدا شدنت از آنها
و مزاح و شوخی کردن زیاد در غیر آن چیزهایی که اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ را به خشم می آورد!
سپس فرمود :
قسم به آن کسی که جدّم را به حق به نبوت مبعوث نمود، همانا اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بنده را به #اندازه_مروت ، رزق و روزی می دهد
و همانا کمک از آسمان به اندازه نیاز نازل می شود و همانا صبر به اندازه شدت بلا نازل می شود!



7⃣عَنِ الصَّادِقِ علیه السّلام أَنَّهُ قَالَ: خَمْسٌ هُنَّ کَمَا أَقُولُ لَیْسَتْ لِبَخِیلٍ رَاحَةٌ... وَ لَا لِکَذَّابٍ مُرُوءَةٌ...

📚 الخصال ج ۱ ص ۸.

امام صادق صلوات اللَّه علیه در حدیثی فرمودند : پنج چیز همانگونه است که من می گویم : برای بخیل راحتی و آسایش نیست.... و برای فرد کذّاب و بسیار دروغگو مروتی نیست... !



8⃣ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: أَقَلُّ النَّاسِ مُرُوَّةً مَنْ کَانَ کَاذِباً

📚 أمالی الصدوق ص ۱۴.

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله فرمودند : کمترین مردم از نظر مروت کسی است که #دروغگو است!



9⃣عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ قَالَ قَالَ لِی أَبُو الْحَسَنِ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ... یَا هِشَامُ لَا دِینَ لِمَنْ لَا مُرُوَّةَ لَهُ... وَ لَا مُرُوَّةَ لِمَنْ لَا عَقْلَ لَهُ.... وَ اسْتِثْمَارُ الْمَالِ تَمَامُ الْمُرُوءَةِ

📚 الکافی ج1ص19و 20

هشام گوید : امام کاظم صلوات اللَّه علیه به من فرمود :... ای هشام! دینی نیست برای کسی که مروتی برای او نیست.... و بهره‌برداری و استفاده از مال، کامل کننده کننده مروت است!





https://t.me/porseshvapasokhe


0⃣1⃣ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: کَانَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه السلام فِی نَفَرٍ مِنْ أَصْحَابِهِ عِنْدَ مُعَاوِیَةَ فَقَالَ لَهُ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ خَبِّرْنِی عَنِ الْمُرُوَّةِ فَقَالَ حِفْظُ الرَّجُلِ دِینَهُ وَ قِیَامُهُ فِی إِصْلَاحِ ضَیْعَتِهِ وَ حُسْنُ مُنَازَعَتِهِ وَ إِفْشَاءُ السَّلَامِ وَ لِینُ الْکَلَامِ وَ الْکَفُّ وَ التَّحَبُّبُ إِلَی النَّاسِ

📚 معانی الأخبار ص ۲۵۷.

امام صادق صلوات اللَّه علیه فرمود : امام حسن مجتبی صلوات اللَّه علیه با گروهی از اصحابش نزد معاویه لعنة اللَّه علیه بود. پس به امام مجتبی صلوات اللَّه علیه گفت : ای ابامحمد! در مورد #مروّت به من خبر بده! امام فرمودند :
مروّت شخص به حفظ کردن و نگهداری دینش
و قیام نمودن او در اصلاح مِلک و زمینش
و نیکو بودن منازعه اش
و آشکار کردن سلام
و نرمی کلام
و دست نگه داشتن (از ظلم و امور ناپسند)
و مهربانی و دوستی ورزیدن با مردم است!



1⃣1⃣عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ التَّیْمِیِّ قَالَ: خَرَجَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام عَلَی أَصْحَابِهِ وَ هُمْ یَتَذَاکَرُونَ الْمُرُوَّةَ فَقَالَ أَیْنَ أَنْتُمْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالُوا یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فِی أَیِّ مَوْضِعٍ فَقَالَ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ فَالْعَدْلُ الْإِنْصَافُ وَ الْإِحْسَانُ التَّفَضُّلُ.
قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَبَّاسٍ وَ رَفَعَهُ قَالَ: سَأَلَ مُعَاوِیَةُ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ علیهما السلام عَنِ الْمُرُوَّةِ فَقَالَ شُحُّ الرَّجُلِ عَلَی دِینِهِ وَ إِصْلَاحُهُ مَالَهُ وَ قِیَامُهُ بِالْحُقُوقِ فَقَالَ مُعَاوِیَةُ أَحْسَنْتَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ أَحْسَنْتَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ فَکَانَ مُعَاوِیَةُ یَقُولُ بَعْدَ ذَلِکَ وَدِدْتُ أَنَّ یَزِیدَ قَالَهَا وَ أَنَّهُ کَانَ أَعْوَرَ

📚 معانی الأخبار ص ۲۵۷.

عمرو بن عثمان گوید : امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه بر اصحابش بیرون آمد و آنها در مورد #مروت مذاکره می کردند. امام فرمودند : شما چرا از قرآن جای دیگری می روید؟! آنها گفتند : یا امیرالمؤمنین! در کجای آن است؟ فرمود : در گفتار اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ (در سوره نحل آیه 90) که می فرماید : «همانا اللَّه به عدل و احسان امر می کند»، پس عدل، انصاف است و احسان، لطف و نیکی کردن می باشد!

عبدالرحمن بن عباس به صورت مرفوع نقل نموده است که معاویة لعنة اللَّه علیه از امام حسن مجتبی صلوات اللَّه علیه در مورد مروّت سؤال کرد؛ امام فرمودند :
بخیل بودن شخص بر دینش
و اصلاح کردن مالش
و قیام و اقدام نمودن او به حقوق!
پس معاویه لعنة اللَّه علیه گفت : أحسنت ای ابامحمد أحسنت!
بعد از آن معاویه لعنة اللَّه علیه همواره می گفت : آرزو داشتم که این سخن را یزید (لعنة اللَّه علیه) می گفت و یکی از چشمانش کور بود!


2⃣1⃣ أَصْلٌ مِنْ أُصُولِ قُدَمَائِنَا، قَالَ: دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ قَالَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا الْمُرُوَّةُ قَالَ تَرْكُ الظُّلْمِ عِنْدَ الْقُدْرَةِ وَ مَوَاسَاةُ الْإِخْوَانِ فِي السَّعَةِ وَ إِظْهَارُ نِعَمِ اللَّهِ مِنْ غَيْرِ كِبْرٍ وَ الْقَنُوعُ وَقْتَ الْعُسْرِ بِالاسْتِكَانَةِ وَ مَنْ عُرِفَ بِالتَّرْئِيَةِ سَقَطَ عَنْهُ اسْمُ الْمُرُوَّةِ

📚 مستدرک ج8ص222

مردی بر امام صادق صلوات اللَّه علیه وارد شد و گفت : ای فرزند رسول اللَّه! مروت چیست؟ فرمود :
_ترک ظلم در هنگام قدرت
_ و مواسات و یاری دادن برادران دینی در هنگام وسعت و توانائی
_و آشکار کردن نعمت های إلهی بدون تکبر
_و قناعت در هنگام تنگدستی همراه با فروتنی کردن
و کسی که به #ریا و خودنمایی شناخته شده است، اسم مروت از او ساقط است!


✅ روایات فوق بخشی از اموری است که با وجود آن مستحق صفت مروت می شویم و لذا به افراد قُلدر و زورگو که اهل تجاوز و کشتار و انتقام های خارج از حدود إلهی هستند، هرگز نمی توان نسبت مروت و مردانگی داد.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْر

https://t.me/porseshvapasokhe