پاسخ : #اسفند يا #اسپند که در زبان عربی به آن حَرْمَل گفته می شود، گیاهی است که دارای دانه های ریزی مانند کنجد می باشد و در علم طلب برای دود آن خواصی ذکر کرده اند.

✅به روایات زیر توجه فرمایید:

1⃣عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ قَالَ: مَا مِنْ شَجَرَةِ حَرْمَلٍ نَبَتَتْ إِلَّا وَ مَعَهَا مَلَائِكَةٌ يَحْرُسُونَهَا حَتَّى تَصِلَ إِلَى مَنْ وَصَلَتْ وَ فِي أَصْلِ الْحَرْمَلِ‏ نُشْرَة وَ فِي فَرْعِهَا شِفَاءٌ مِنِ اثْنَيْنِ وَ سَبْعِينَ دَاءً

امیر المومنین علیه السلام فرمود: هیچ درخت (گیاه) #اسفندی نمی روید مگر اینکه همراه آن ملائکه ای هستند که آن را حراست و نگهبانی میکنند تا اینکه برسد به آنکس که می رسد و ریشه گیاه #اسفند نُشره(برطرف کننده و زایل کننده بیماری‌ها و عوارض مختلف و...) است و در شاخ و برگ آن شفای از هفتاد و دو درد است.

2⃣عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ: أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الْحَرْمَلِ وَ اللُّبَانِ فَقَالَ أَمَّا الْحَرْمَلُ فَمَا يُقَلْقِلُ لَهُ عِرْقٌ فِي الْأَرْضِ وَ لَا فَرْعٌ فِي السَّمَاءِ إِلَّا وُكِّلَ بِهِ مَلَكٌ حَتَّى يَصِيرَ حُطَاماً وَ يَصِيرَ إِلَى مَا صَارَتْ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لَيَتَنَكَّبُ سَبْعِينَ دَاراً دُونَ الدَّارِ الَّتِي هُوَ فِيهَا وَ هُوَ شِفَاءٌ مِنْ سَبْعِينَ دَاءً أَهْوَنُهُ الْجُذَامُ فَلَا تَغْفُلُوا عَنْه‏
📚طب الأئمة ص68

از امام صادق علیه السلام در مورد گیاه #اسفند و #کندر سوال شد؛ پس فرمود: اما اسفند، هیچ ریشه ای از آن در زمین و شاخه ای از آن در آسمان به حرکت در نمی آید، مگر اینکه ملکی به آن موکل گردیده است تا زمانیکه ریز ریز و خشک شود و به آنجایی که باید، برسد، همانا شیطان هفتاد خانه از آن خانه ای که اسفند در آن باشد دور می گردد و آن شفای از هفتاد درد میباشد که کمترین آن جُذام است، پس از آن غافل نباشید.

3⃣عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: شَکَا عَمْرٌو الْأَفْرَقُ إِلَی الْبَاقِرِ علیه السلام تَقْطِیرَ الْبَوْلِ فَقَالَ خُذِ الْحَرْمَلَ وَ اغْسِلْهُ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ سِتَّ مَرَّاتٍ وَ بِالْمَاءِ الْحَارِّ مَرَّةً وَاحِدَةً ثُمَّ یُجَفَّفُ فِی الظِّلِّ ثُمَّ یُلَتُّ بِدُهْنِ حَلٍّ خَالِصٍ ثُمَّ یُسْتَفُّ عَلَی الرِّیقِ سَفّاً فَإِنَّهُ یَقْطَعُ التَّقْطِیرَ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی 📚الطب الأئمة ص۶۸

عَمْرِو به امام باقر علیه السلام از چکه چکه کردن بول شکایت نمود؛ امام فرمودند : #اسفند را بردار و آن را با آب سرد شش بار و با آب گرم یک بار شستشو بده و سپس در سایه خشک کرده شود و بعد با روغن کنجد خالص آن را بکوب و مخلوط کن و ناشتا آن را سفوف(کَفلمه) کن که به إذن الله عزوجل تقطیر و چکه چکه کردن بول را قطع می کند.

4⃣عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ رَفَعَهُ إِلَی آبَائِهِ علیهم السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَا أَنْبَتَ الْحَرْمَلُ مِنْ شَجَرَةٍ وَ لَا وَرَقَةٍ وَ لَا ثَمَرَةٍ إِلَّا وَ مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهَا حَتَّی تَصِلَ إِلَی مَنْ وَصَلَتْ إِلَیْهِ أَوْ تَصِیرَ حُطَاماً وَ إِنَّ فِی أَصْلِهَا وَ فَرْعِهَا نُشْرَةً وَ إِنَّ فِی حَبِّهَا الشِّفَاءَ مِنَ اثْنَیْنِ وَ سَبْعِینَ دَاءً فَتَدَاوَوْا بِهَا وَ بِالْکُنْدُر
📚الطب الائمه ص۶۷
رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود : اسفند هیچ درخت و برگ و ثمری نمی رویاند مگر اینکه فرشته ای به آن مؤکل می باشد تا اینکه به هر که می‌رسد، برسد یا اینکه خشک و ریز ریز گردد و همانا در ریشه و شاخه آن سِری نهفته است و همانا در دانه آن شفای 72 درد است پس با اسفند و کُندُر مداوا کنید.

✅به نحوی که در روایات فوق مشاهده می کنید، از اسفند تعریف شده است اما در خصوص مفید بودن دود کردن آن برای إزاله چشم زخم و امثال آن و ضدعفونی کردن زخم و محیط، چیزی در روایات شیعه مشاهده نشده است و لذا مفید بودن دود اسفند از بُعد علم طب با مسائل دینی مخلوط کرده نمی شود و صرفا در جایگاه علم طب مطرح می شود مگر اینکه روایت مورد قبولی از طریق شیعه در خصوص این مطلب وجود داشته باشد.

✅البته در مورد #دود_کندر، تنها در یک حدیث در 📚کتاب مکارم الأخلاق از امام صادق علیه السلام آمده است : اما #کندر برگزیده انبیای قبل از من است و مریم علیها السلام از آن کمک می گرفت و هیچ دودی سریعتر از دود آن به آسمان بالا نمی رود و آن دور کننده شیاطین و دفع کننده عاهات و بیماری هاست پس آن را از دست ندهید.