✅پاسخ: «مَظْلِمَة»، مصدر «ظَلَمَ_یَظْلِمُ» است و جمع آن «مَظالم»است و به آنچه از روی ظلم از کسی گرفته شود و به آنچه که از شخص ظالم طلب داریم گفته می شود و در حقیقت «مَِظلمه» نام آن چیزی است که از کسی ظالمانه و غاصبانه گرفته شده است و به بازگرداندن آن به صاحبش «#رد_مظالم» گفته می شود.

✅برای درک اهمیت و تبین بیشتر آن، به روایات زیر توجه فرمایید :

1⃣عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: مَا مِنْ أَحَدٍ يَظْلِمُ مَظْلِمَةً إِلَّا أَخَذَهُ اللَّهُ بِهَا فِي نَفْسِهِ وَ مَالِهِ فَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ فَإِذَا تَابَ غَفَرَ لَهُ
📚کافی ج2ص332

ترجمه :امام باقر علیه السلام فرمود : هیچ کس نیست که مظلمة و ستمی روا دارد مگر اینکه الله در جان و مالش به خاطر آن، او را مؤاخذه می کند اما ظلمی که بین او و الله است، در صورتی که توبه کند، او را می آمرزد.

2⃣عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه قَالَ: مَنْ ظَلَمَ مَظْلِمَةً أُخِذَ بِهَا فِي نَفْسِهِ أَوْ فِي مَالِهِ أَوْ فِي وُلْدِهِ
📚کافی ج2ص332

ترجمه :امام باقر علیه السلام فرمود :کسی که مظلمه اي انجام دهد، در جان یا مال یا فرزندش مؤاخذه می شود.

3⃣عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ قَالَ قَنْطَرَةٌ عَلَى الصِّرَاطِ لَا يَجُوزُهَا عَبْدٌ بِمَظْلِمَةٍ
📚کافی ج2ص331

ترجمه :امام صادق علیه السلام در مورد آیه «همانا پروردگار تو در مرصاد است»، فرمود : «مِرصاد»، پُلی است بر روی صراط که هیچ بنده ای با وجود داشتن مَظلمه بر گردن خود، از آن رد نمی شود (و گرفتار می شود)

4⃣جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: مَنِ ارْتَكَبَ أَحَداً بِظُلْمٍ بَعَثَ اللَّهُ مَنْ یَظَلَمَهُ مِثْلَهُ أَوْ عَلَى وُلْدِهِ أَوْ عَلَى عَقِبِهِ مِنْ بَعْدِه
📚عقاب الأعمال ص322

ترجمه :امام صادق علیه السلام فرمود :کسی که نسبت به احدی ظلمی مرتکب شود، الله کسی را می فرستد که مانند همان ظلم را بر او یا فرزندان او یا أعقاب او ، روا دارد!

5⃣قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ أَعْظَمُ الْخَطَايَا اقْتِطَاعُ مَالِ امْرِئٍ مُسْلِمٍ بِغَيْرِ حَقٍّ
📚عقاب الأعمال ص322

ترجمه :امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود :عظیم ترین خطا، جدا کردن و برداشتن مال شخص مسلمان، به ناحق است

6⃣عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: الظُّلْمُ ثَلَاثَةٌ ظُلْمٌ يَغْفِرُهُ اللَّهُ وَ ظُلْمٌ لَا يَغْفِرُهُ اللَّهُ وَ ظُلْمٌ لَا يَدَعُهُ اللَّهُ فَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي لَا يَغْفِرُهُ فَالشِّرْكُ و أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي يَغْفِرُهُ فَظُلْمُ الرَّجُلِ نَفْسَهُ فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي لَا يَدَعُهُ فَالْمُدَايَنَةُ بَيْنَ الْعِبَادِ
📚کافی ج2ص330

امام باقر فرمود :#ظلم سه نوع است:ظلمی که الله می بخشد و ظلمی که الله آن را نمی بخشد و ظلمی که الله آن را رها نمی کند، اما ظلمی که الله آن را نمی بخشد، #شرک است و ظلمی که آن را می بخشد، ظلم شخص به خودش در آنچه بین خودش و الله است می باشد، اما آن ظلمی که الله آن را رها نمی کند، دیون و بدهی بندگان بین یکدیگر است

6⃣أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سمِعْت أَبَا عَبْدِ اللَّه يَقُولُ مَنْ أَكَلَ مِنْ مَال أَخِيهِ ظُلْماً وَ لَمْ يَرُدَّهُ إِلَيْهِ أَكَلَ جَذْوَةً مِن النَّارِ يَوْمَ الْقِيَامَة
📚کافی ج2ص333

أبي بصير گوید:شنیدم امام صادق علیه السلام فرمود :کسی که از مال برادرش از روی ظلم بخورد و به او بازنگرداند، در روز قیامت گلوله ای ملتهب از آتش می خورد

7⃣قَالَ رَسُولُ اللَّهِ مَنِ اقْتَطَعَ مَالَ مُؤْمِنٍ غَصْباً بِغَيْرِ حَقِّهِ لَمْ يَزَلِ اللَّهُ مُعْرِضاً عَنْه مَاقِتاً لِأَعْمَالِهِ الَّتِي يَعْمَلُهَا مِنَ الْبِرِّ و الْخَيْرِ لا يُثْبِتُهَا فِي حَسَنَاتِهِ حَتَّى يَتُوبَ و يَرُدَّ الْمَالَ الَّذِي أَخَذَهُ إِلَى صَاحِبِه
📚عقاب الأعمال ص322

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود :کسی که غاصبانه و به ناحق مال مؤمنی را جدا کند و بردارد، همواره الله از او اعراض کننده است و از اعمال نیک و خیر او در خشم شدید است و آنها را در بین حسنات او ثبت نمی کند، تا اینکه توبه کند و مالی را که برداشته است به صاحب آن برگرداند.

✅از مطالب و روایات فوق مفهوم و اهمیت «#مظالم_عباد» مشخص می شود که این واژه اگر چه بیشتر در مورد مسائل مالی به کار می رود ولی با توجه به برخی روایات، سایر ظلم ها را نیز در بر می گیرد. #سرقت، #کم_فروشی، #پس_ندادن_قرض، #آسیب_به_اموال_دیگران و.... از مصادیق «مظالم عباد» می باشد که با توجه به روایات فوق، لازم است به صاحبش بازگردانده شود یا رضایت او به نحوی کسب شود.

✅در قسمت بعد، مطالب دیگری در مورد وظیفه نسبت به مظالم عباد ذکر می شود. ان شاءالله

#اهمیت_و_لزوم_و_کیفیت_رد_مظالم

1⃣الْآمِدِيُّ فِي الْغُرَرِ، عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّهُ قَالَ: لَا عَدْلَ أَفْضَلُ [أنفع] مِنْ رَدِّ الْمَظَالِم
📚مستدرک ج12ص106
علي عليه السلام فرمود: هیچ عدالتی بهتر [سودمند تر] از بازگرداندن مظالم نیست.

2⃣عَنْ شَيْخٍ مِنَ النَّخَعِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ إِنِّي لَمْ أَزَلْ وَالِياً مُنْذُ زَمَنِ الْحَجَّاجِ إِلَى يَوْمِي هَذَا فَهَلْ لِي مِنْ تَوْبَةٍ قَالَ فَسَكَتَ ثُمَّ أَعَدْتُ عَلَيْهِ فَقَالَ لَا حَتَّى تُؤَدِّيَ إِلَى كُلِّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ
📚کافی ج2ص331

شیخی نخعی گوید :به امام باقر علیه السلام گفتم :من از زمان حجاج تاکنون فرماندار بوده ام، آیا برای من توبه ای هست؟ گوید: امام سکوت نمودند و من مجددا مطلبم را تکرار نمودم؛ امام فرمودند :خیر، تا اینکه حق هر صاحب حقي را به او برسانی.

3⃣عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ مَنْ ظَلَمَ أَحَداً وَ فَاتَهُ فَلْيَسْتَغْفِرِ اللَّهَ لَهُ فَإِنَّهُ كَفَّارَةٌ لَهُ
📚کافی ج2ص334
رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود :هر کس به أحدی ظلم کند و او را از دست بدهد، پس باید برای او از الله طلب مغفرت نماید، چرا که همانا این کفاره ای برای اوست.

4⃣عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ: كَانَ لِي صَدِيقٌ مِنْ كُتَّابِ بَنِي أُمَيَّةَ فَقَالَ لِيَ اسْتَأْذِنْ لِي عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَاسْتَأْذَنْتُ لَهُ فَأَذِنَ لَهُ فَلَمَّا أَنْ دَخَلَ سَلَّمَ وَ جَلَسَ ثُمَّ قَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي كُنْتُ فِي دِيوَانِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ فَأَصَبْتُ مِنْ دُنْيَاهُمْ مَالًا كَثِيراً وَ أَغْمَضْتُ فِي مَطَالِبِهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ لَوْ لَا أَنَّ بَنِي أُمَيَّةَ وَجَدُوا لَهُمْ مَنْ يَكْتُبُ وَ يَجْبِي لَهُمُ الْفَيْ ءَ وَ يُقَاتِلُ عَنْهُمْ وَ يَشْهَدُ جَمَاعَتَهُمْ لَمَا سَلَبُونَا حَقَّنَا وَ لَوْ تَرَكَهُمُ النَّاسُ وَ مَا فِي أَيْدِيهِمْ مَا وَجَدُوا شَيْئاً إِلَّا مَا وَقَعَ فِي أَيْدِيهِمْ قَالَ فَقَالَ الْفَتَى جُعِلْتُ فِدَاكَ فَهَلْ لِي مَخْرَجٌ مِنْهُ قَالَ إِنْ قُلْتُ لَكَ تَفْعَلُ قَالَ أَفْعَلُ قَالَ لَهُ فَاخْرُجْ مِنْ جَمِيعِ مَا كَسَبْتَ فِي دِيوَانِهِمْ فَمَنْ عَرَفْتَ مِنْهُمْ رَدَدْتَ عَلَيْهِ مَالَهُ وَ مَنْ لَمْ تَعْرِفْ تَصَدَّقْتَ بِهِ وَ أَنَا أَضْمَنُ لَكَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ- فَأَطْرَقَ الْفَتَى طَوِيلًا ثُمَّ قَالَ لَهُ لَقَدْ فَعَلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ
📚کافی ج5ص106
علي بن أبي حمزة گوید:من دوستی از کاتبان بنی امیه داشتم، او به من گفت:برای من اجازه ورود بر امام صادق علیه السلام بگیر و من برایش اجازه گرفتم، وقتی وارد شد، سلام کرد و نشست، سپس گفت :فدایت شوم؛ من در دیوان اینها (یعنی بنی عباس) بودم و از دنیای آنها مال زیادی به دست آوردم و در طلب آن اغماض نمودم (و از حرام و شبهه دوري نکردم)... تا آنجا که آن جوان گفت : فدایت شوم؛ آیا راه خروج برای من هست؟ امام فرمود:اگر به تو بگویم انجام می دهی؟ گفت:انجام می دهم، امام به او فرمود:از همه آنچه در دیوان آنها به دست آورده ای خارج شو و هر کدام از آن را که صاحبش را می شناسی مالش را به او برگردان و آنچه را نمی شناسی، آن را صدقه بده و من از جانب الله بهشت را برای تو ضمانت می کنم. آن جوان مدتی طولانی سرش را پایین افکند و خاموش گردید و سپس گفت:انجام می دهم، فدایت شوم....

5⃣عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيِّ قَالَ سَمِعْتُ زَيْنَ الْعَابِدِينَ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَیْنِ يقول.... وَ الذُّنُوبُ الَّتِي تُورِثُ النَّدَمَ قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فِي قِصَّةِ قَابِيلَ حِينَ قَتَلَ أَخَاهُ هَابِيلَ- فَعَجَزَ عَنْ دَفْنِهِ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ وَ تَرْكُ صِلَةِ الْقَرَابَةِ حَتَّى يَسْتَغْنُوا وَ تَرْكُ الصَّلَاةِ حَتَّى يَخْرُجَ وَقْتُهَا وَ تَرْكُ الْوَصِيَّةِ وَ رَدِّ الْمَظَالِمِ وَ مَنْعُ الزَّكَاةِ حَتَّى يَحْضُرَ الْمَوْتُ وَ يَنْغَلِقَ اللِّسَانُ.....
📚معانی الأخبار ص270
امام سجاد علیه السلام در حدیثی فرمود :أما گناهانی که باعث ندامت و پشیمانی می شود، قتل نفسي است که الله آن را حرام نموده است تا آنجا که فرمود : و ترک وصیت نمودن و ترک #رد_مظالم


✅أحاديث زیادی در مورد اهمیت مظالم عباد رسیده است و تأکید فراوانی به رد مظالم به صاحبان آن شده است و همانطور که از جمله در روایات فوق و روایات شرایط توبه مشاهده می شود،باید حقوق دیگران را به آنها برگردانیم و یا آنها را به نحوی راضی نماییم و آنهایی که صاحبانش را نمی شناسیم، از جانب آنها صدقه دهیم و برای کفاره این گناه برای آنها استغفار نماییم چرا که امر مظالم عباد در روز قیامت بسیار سنگین است.