✅ پاسخ : به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ [۳] قَالَ الصَّحِيحُ يُصَلِّي قَائِماً وَ قُعُوداً الْمَرِيضُ يُصَلِّي جَالِساً وَ عَلَى جُنُوبِهِمْ الَّذِي يَكُونُ أَضْعَفَ مِنَ الْمَرِيضِ الَّذِي يُصَلِّي جَالِساً

📚الكافي ج۳ص۴۱۱
[۳]: آل عمران ۳- ۱۹۱.

امام باقر صلوات اللَّه علیه در مورد گفتار الله تعالی که می فرماید : «کسانی که اللَّه را به صورت ایستاده و نشسته و بر پهلوهایشان، یاد می کنند»، فرمود : شخص سالم ایستاده #نماز می خواند و «قُعُوداً»، شخص #بیمار است که نشسته نماز می گذارد و «بر پهلوهایشان» کسی است که از بیماری که نشسته نماز می خواند، ضعیف تر و ناتوان تر است!


2⃣ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْداللَّه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرِيضِ إِذَا لَمْ يَسْتَطِعِ الْقِيَامَ وَ السُّجُودَ قَالَ يُومِئُ بِرَأْسِهِ إِيمَاءً وَ أَنْ يَضَعَ جَبْهَتَهُ عَلَى الْأَرْضِ أَحَبُّ إِلَيَّ

📚الكافي ج۳ص۴۱۰

حلبی گوید : از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد بیماری که توانایی قیام (ایستادن) و #سجده_کردن ندارد، سؤال کردم؛ امام فرمودند : با اشاره نمازش را می خواند (یعنی رکوع و سجده را با اشاره انجام می دهد) و اگر پیشانیش را بر روی زمین بگذارد نزد من محبوب‌تر است!


3⃣عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی زِیَادٍ الْكَرْخِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ رَجُلٌ شَيْخٌ لَا يَسْتَطِيعُ الْقِيَامَ إِلَى الْخَلَاءِ وَ لَا يُمْكِنُهُ الرُّكُوعُ وَ السُّجُودُ فَقَالَ لِيُومِئْ بِرَأْسِهِ إِيمَاءً وَ إِنْ كَانَ لَهُ مَنْ يَرْفَعُ الْخُمْرَةَ فَلْيَسْجُدْ فَإِنْ لَمْ يُمْكِنْهُ ذَلِكَ فَلْيُومِئْ بِرَأْسِهِ نَحْوَ الْقِبْلَةِ إِيمَاءً

📚 التهذيب ج۳ ص۳۰۷

کرخی گوید : به امام صادق صلوات اللَّه علیه گفتم : مرد مسنی است که توانایی رفتن به مستراح را ندارد و #انجام_رکوع_و_سجده برای او ممکن نیست. امام فرمود : (برای رکوع و سجده) با سرش اشاره کند و اگر کسی هست که برای او سجاده را بالا بیاورد، باید سجده کند. پس اگر برای او ممکن نیست، با سرش به طرف #قبله اشاره می کند!


4⃣ عَنْ عَلِيٍّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ سُئِلَ مَتَى يُصَلِّي الْمَرِيضُ قَاعِداً قَالَ إِذَا لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يَقْرَأَ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ وَ ثَلَاثَ آيَاتٍ قَائِماً فَلْيُصَلِّ قَاعِداً

📚الجعفريات ص ۴۷

امام علی صلوات اللَّه علیه فرمود : از رسول الله صلی الله علیه و آله سؤال شد : شخص مريض در چه صورتی نمازش را نشسته بخواند؟ فرمود : در صورتی که نتواند سوره حمد و سه آیه از قرآن را به صورت ایستاده بخواند!



5⃣عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَرِيضِ كَيْفَ يَسْجُدُ فَقَالَ عَلَى خُمْرَةٍ أَوْ عَلَى مِرْوَحَةٍ أَوْ عَلَى سِوَاكٍ يَرْفَعُهُ إِلَيْهِ هُوَ أَفْضَلُ مِنَ الْإِيمَاءِ

📚الفقيه ج۱ ص۳۶۲

زرارة گوید : از امام باقر صلوات اللَّه علیه پرسیدم که شخص مريض چگونه #سجده کند؟ فرمود : بر سجاده (حصیری) یا بر بادبزن (حصیری) یا بر چوب مسواکی که آن را به سوی خود بالا می آورد و اینکار از اشاره کردن برای سجده بهتر است!


6⃣عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ مَيْسَرَةَ أَنَّ سِنَاناً سَأَلَ أَبَا عَبْداللَّهِ عَنِ الرَّجُلِ يَمُدُّ إِحْدَى رِجْلَيْهِ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُوَ جَالِسٌ قَالَ لَا بَأْسَ وَ لَا أَرَاهُ إِلَّا قَالَ فِي الْمُعْتَلِّ وَ الْمَرِيضِ

📚 الكافي ج۳ص۴۱۱

معاوية بن ميسره گوید : سنان از امام صادق صلوات اللَّه علیه در مورد شخصی که (در نماز) در حالیکه نشسته است یکی از پاهایش را مقابل خود دراز می کند سؤال کرد؛ امام فرمودند : اشکالی ندارد. راوی گوید : این را در مورد فرد #علیل و #بیمار فرمود!



✅ با توجه به روایات فوق و غیره، نمازگزاری که بر قیام و رکوع و سجده قدرت ندارد، دستورات ویژه‌ای برای نحوه نماز خواندن او معین شده است.
اما نکته شایسته توجه این است که این دستورات برای مطلق نمازها می باشد و اختصاص به نماز أداء ندارد و لذا فردی که نمازهای قضا از دوران سلامت خود دارد، می تواند در دوران بیماری و علیلی به نحوی که مأمور به نماز أداء است، نمازهای قضای خود را نیز بخواند.



✅ بیشتر به یاد مولایمان امام زمان صلوات اللَّه علیه باشیم و بیشتر برای تعجیل فرج او دعا کنیم :


اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ