✅ پاسخ: یکی از سنت های واجبه نماز، قنوت است که در آن دعا و استغفار انجام می شود.به طور کلی یکی از آداب دعا، بالا آوردن دستها می باشد:

محمّد بن مسلم گويد: امام صادق عليه السّلام در معنى فرموده خداى عزّ و جل: فَمَا اسْتَكانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما يَتَضَرَّعُونَ (پس فروتنى نكردند برای پروردگار خود و زارى نمى كردند- مؤمنون ۲۳: ۷۶) فرمود: «تضرّع» بلند كردن دو دست مى باشد.

📚 معانی الاخبار ص٣۶٩

عَنْ صَفْوَانَ عَنِ الرِّضَا فِی حَدِیثٍ أَنَّ أَبَا قُرَّةَ قَالَ لَهُ مَا بَالُکُمْ إِذَا دَعَوْتُمْ رَفَعْتُمْ أَیْدِیَکُمْ إِلَی السَّمَاءِ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ إِنَّ اللَّهَ اسْتَعْبَدَ خَلْقَهُ بِضُرُوبٍ مِنَ الْعِبَادَةِ إِلَی أَنْ قَالَ وَ اسْتَعْبَدَ خَلْقَهُ عِنْدَ الدُّعَاءِ وَ الطَّلَبِ وَ التَّضَرُّعِ بِبَسْطِ الْأَیْدِی وَ رَفْعِهَا إِلَی السَّمَاءِ لِحَالِ الِاسْتِکَانَةِ وَ عَلَامَةِ الْعُبُودِیَّةِ وَ التَّذَلُّلِ لَهُ

📚 احتجاج ص۴٠٧

ترجمه: اباقره به امام رضا علیه السلام گفت: به چه خاطر شما وقتی دعا می کنید دستانتان را به طرف آسمان بالا می آورید؟ امام فرمودند: همانا الله خلق خود را با انواعی از عبادت به عبادت گرفته است....و در هنگام دعا و درخواست و تضرع با گشودن دستها و بالا آوردن آن به طرف آسمان،خلق خود را به عبادت گرفته است به خاطر وجود حال فروتنی در آن و نشانه عبودیت بودن و تواضع در برابر الله

✅ چندین حالت برای دعا در احادیث وارد شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الرَّغْبَةُ أَنْ تَسْتَقْبِلَ بِبَطْنِ كَفَّيْكَ إِلَى السَّمَاءِ وَ الرَّهْبَةُ أَنْ تَجْعَلَ ظَهْرَ كَفَّيْكَ إِلَى السَّمَاء

📚 الكافي ج۲- ص۴۷۹

ترجمه : امام صادق علیه السلام فرمود :(حالت) رغبت (در دعا) این است که کف دستانت را روبروی آسمان کنی و (حالت) رهبت (در دعا) این است که پشت دستانت را به طرف آسمان کنی.

أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الدُّعَاءِ وَ رَفْعِ الْيَدَيْنِ فَقَالَ عَلَى أَرْبَعَةِ أَوْجُهٍ أَمَّا التَّعَوُّذُ فَتَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ بِبَاطِنِ كَفَّيْكَ وَ أَمَّا الدُّعَاءُ فِي الرِّزْقِ فَتَبْسُطُ كَفَّيْكَ وَ تُفْضِي بِبَاطِنِهِمَا إِلَى السَّمَاءِ وَ أَمَّا التَّبَتُّلُ فَإِيمَاءٌ بِإِصْبَعِكَ السَّبَّابَةِ وَ أَمَّا الِابْتِهَالُ فَرَفْعُ يَدَيْكَ تُجَاوِزُ بِهِمَا رَأْسَكَ وَ دُعَاءُ التَّضَرُّعِ أَنْ تُحَرِّكَ إِصْبَعَكَ السَّبَّابَةَ مِمَّا يَلِي وَجْهَكَ وَ هُوَ دُعَاءُ الْخِيفَةِ

📚 الكافي ج ۲- ص۴۸۰- ح۵

ترجمه:ابی بصیر گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد دعا و بالا بردن دستها سؤال کردم؛ امام فرمود :چهار وجه دارد:اما تعوذ و پناه بردن این است که کف دستهایت را به طرف قبله کنی و اما دعا برای رزق این است که کف دو دستت را بگشائی و کف آنها را به طرف آسمان قرار دهی و اما (حالت) تبتل این است که با انگشت سبابه ات اشاره کنی و (حالت) ابتهال این است که دستهایت را بالا بیاوری تا از سرت بگذرد و دعای تضرع این است که انگشت سبابه خود را روبروی صورتت حرکت دهی و این همان دعای خیفه است.

✅ در حدیثی جابر روایت کرده است که امام سجاد علیه السلام در روز عید فطر بعد از نماز صبح سجده شکر نمودند و سپس مشغول دعا شدند و من هم به دعای حضرت آمین می گفتم و هنوز به پایان دعای خود نرسیده بودند که آفتاب طلوع کرد پس رو به قبله و رو به قبر رسول الله صلی الله علیه و آله (در مسجدالنبی) بر روی دو پا ایستادند و

ثُمَّ إِنَّهُ رَفَعَ یَدَیْهِ حَتَّی صَارَتَا بِإِزَاءِ وَجْهِهِ وَ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی...

یعنی: و سپس دو دست خود را بالا آوردند تا اینکه روبروی صورت رسیدند و دعا کردند:ای إله و سید من.....

📚 اقبال الاعمال ج١ص۴٨٩

✅ از مجموع روایات فوق مشخص می شود که برای دعا در قنوت و غیره دو دست بالا آورده می شود تا مقابل صورت برسند و با توجه به نوع و حالت دعا، یکی از حالت‌های وارده در حدیث را به دستها می دهیم و دعا می کنیم.

✅ نکته:در روایات هیچ لزوم و دستوری در مورد به هم چسبیده بودن دو دست دیده نشده است.

✅ نکته:در حدیثی در 📚تهذیب ج٢ص۶۵ امام صادق علیه السلام فرمود:در نماز فریضه دست‌هایت را برای دعا بالاتر از سر خود مبر. که با توجه به این حدیث با حالت ابتهال که بالا بردن دستها بالای سر می باشد، نمی توان در نماز دعا نمود همچنین در حدیث📚کافی ج٢ص۴٨٠ امام صادق علیه السلام فرمود:ابتهال مکن مگر اینکه اشکت جاری شود.

✅ اکثر قنوت های ما به حالت «رغبه» است که طبق تعریف امام بعد از بالا آوردن دو دست، کف دستها به طرف آسمان قرار داده می شود.

✅ حالات دیگری نیز برای دعا در روایات وارد شده است.