✅پاسخ: شتر مرغ که در زبان عرب و لسان روایات به آن«نعامه»و به جنس نر آن«الظلیم» یا «الهیق» و به جنس ماده آن «القلوص» گفته می شود،حیوانی است از جنس طیر و پرندگان خشکی که البته جزو حیوانات اهلی نبوده است و چون وحشی بوده است، بیشتر به صورت صید از آن استفاده می نموده اند.
✅اهل بیت علیهم السلام برای تشخیص حلال بودن گوشت حیوانات و پرندگان،اصولی را به اصحاب خود تعلیم داده اند که ابتدا مواردی از آن عرضه می شود:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ فِی حَدِیثٍ قَالَ کُلِ الْآنَ مِنْ طَیْرِ الْبَرِّ مَا کَانَتْ لَهُ حَوْصَلَةٌ وَ مِنْ طَیْرِ الْمَاءِ مَا کَانَتْ لَهُ قَانِصَةٌ کَقَانِصَةِ الْحَمَامِ لَا مَعِدَةٌ کَمَعِدَةِ الْإِنْسَانِ إِلَی أَنْ قَالَ وَ الْقَانِصَةُ وَ الْحَوْصَلَةُ یُمْتَحَنُ بِهِمَا مِنَ الطَّیْرِ مَا لَا یُعْرَفُ طَیَرَانُهُ وَ کُلُّ طَیْرٍ مَجْهُولٍ
📚کافی ج6ص247

ترجمه:امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمودند:اکنون از پرندگان خشکی آنهایی که سنگدان(حوصله)دارند و از پرندگان آبی آنهایی که دارای چینه دان (قانصه) مانند چینه دان کبوتر هستند نه معده مانند معده انسان،را بخور.تا آنجا که فرمود: با چینه دان و سنگدان(قانصه و حوصله)پرندگانی که پرواز آنها شناخته نمی شود و هر پرنده مجهولی،امتحان می شوند.


عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ کُلْ مِنَ الطَّیْرِ مَا کَانَتْ لَهُ قَانِصَةٌ أَوْ صِیصِیَةٌ أَوْ حَوْصَلَةٌ
📚کافی ج6ص248

ترجمه:امام صادق علیه السلام فرمود:هر پرنده ای که چینه دان(قانصه)یا سیخک و خار پشت پا یا سنگدان (حوصله) دارد را بخور.

✅امروزه به یقین ثابت است که شترمرغ دارنده سنگدان که در زبان عرب به آن«حوصله»می گویند،می باشد و این یک معیار یقینی برای حلال گوشت بودن این حیوان است.

✅طبق روایات ،شترمرغ به عنوان یک پرنده وحشی ،صید آن و خوردن صید شده آن برای محرم،ممنوع است و در صورت انجام چنین کاری توسط محرم،اهل بیت علیهم السلام کفاراتی را بیان نموده اند و بدون منکر شمردن خوردن گوشت و تخم شترمرغ ،صرفا به خاطر احکام محرم و حرم،کفارات آن را در روایات متعددی بیان نموده اند.از جمله:

عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحْرِمِینَ أَصَابُوا فِرَاخَ نَعَامٍ فَذَبَحُوهَا وَ أَکَلُوهَا فَقَالَ عَلَیْهِمْ مَکَانَ کُلِّ فَرْخٍ أَصَابُوهُ وَ أَکَلُوهُ بَدَنَةٌ یَشْتَرِکُونَ فِیهِنَّ..
📚تهذیب ج5ص353

ترجمه: ابان گوید:از امام صادق علیه السلام در مورد تعدادی شخص محرم که تعدادی جوجه شترمرغ را صید کنند و ذبح نمایند و بخورند،سوال کردم؛ امام فرمودند:بر عهده آنهاست که به ازای هر جوجه شترمرغ که صید نموده اند و خورده اند ،با مشارکت همدیگر یک شتر فدا دهند....

عَنْ سَعِیدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَعْرَجِ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَیْضَةِ نَعَامٍ أُکِلَتْ فِی الْحَرَمِ فَقَالَ تَصَدَّقَ بِثَمَنِهَا
📚من لا یحضره الفقیه ج2ص263

ترجمه:سعید أعرج از امام صادق علیه السلام در مورد تخم شترمرغ که در حرم خورده شود،پرسش نمود؛ امام فرمودند: بهای آن را صدقه بده.

✅به روایت زیر نیز دقت کنید:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ فِی حَدِیثٍ قَالَ وَ حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ الْمُسُوخَ جَمِیعاً
📚تهذیب ج9ص17

ترجمه:امام صادق علیه السلام در حدیثی فرمودند:الله و رسول او همه حیوانات مسخ شده را حرام نموده اند.

✅نکته:در کتاب من لا یحضره الفقیه ،شیخ صدوق در مطلبی که در شرح روایتی بیان کرده است،شترمرغ را به عنوان یک حیوان مسخ شده ذکر نموده است ولی این مطلب شیخ صدوق حدیث و روایت نیست و در هیچ روایت دیگری هم شترمرغ به عنوان مسخ شده،یاد نشده است،حتی خود شیخ صدوق در برخی از کتب خود روایات حیوانات مسخ شده را از قول اهل بیت علیهم السلام روایت نموده است در حالی که شترمرغ جزو آنها نیست و در کلیه روایات موجود در ذکر حیوانات مسخ شده،حدودا سی حیوان آمده است که شترمرغ جزو آنها نیست و این مطلب شیخ صدوق جدا از اینکه چون مسند به امام نیست و شاهدی هم ندارد،حجت نیست،کاملا محتمل است که سهو خود شیخ یا نسخه برداران کتاب باشد.