✅ به روایات زیر توجه فرمایید :


1⃣عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ یَقُولُ لَا تَنْهَکُوا الْعِظَامَ فَإِنَّ لِلْجِنِّ فِیهَا نَصِیباً فَإِنْ فَعَلْتُمْ ذَهَبَ مِنَ الْبَیْتِ مَا هُوَ خَیْرٌ مِنْ ذَلِکَ.

📚الکافی ج۶ص۳۲۲

ابو حمزه گوید : شنیدم امام سجاد صلوات اللَّه علیه می فرمود : در خوردن (گوشتهای) استخوان مبالغه نکنید زیرا برای جن در آن نصیب هست، پس اگر چنین کنید، چیزی بهتر از آن از خانه می رود!



2⃣عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْعَظْمِ أَنْهَکُهُ قَالَ نَعَمْ.

📚المحاسن ص۴۷۲

محمد بن مسلم گوید : از امام باقر صلوات اللَّه علیه در مورد استخوان سؤال کردم که آیا در کندن گوشت آن مبالغه نمایم؟ امام فرمودند : بله!



3⃣ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الشَّلْمَغَانِیُّ فِی کِتَابِ الْأَوْصِیَاءِ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ نُصَیْرٍ خَادِمِ أَبِی الْحَسَنِ علیه السلام عَنْ أَبِیهِ قَالَ: لَمَّا وُلِدَ السَّیِّدُ علیه السلام یَعْنِی الْمَهْدِیَّ تَبَاشَرَ الدَّارُ بِذَلِکَ فَلَمَّا نَشَأَ خَرَجَ إِلَیَّ الْأَمْرُ أَنْ أَبْتَاعَ کُلَّ یَوْمٍ مَعَ اللَّحْمِ قَصَبَ مُخٍّ وَ قِیلَ إِنَّ هَذَا لِمَوْلَانَا الصَّغِیرِ علیه السلام

📚غیبة الشیخ الطوسیّ ص ۱۵۸

شلمغانی در کتاب الاوصیاء از حمزة به نصیر خادم امام هادی صلوات اللَّه علیه از پدرش روایت نموده است که گوید : وقتی سیِّد علیه السلام یعنی امام مهدی صلوات اللَّه علیه به دنیا آمد، اهل خانه به یکدیگر مژده و بشارت دادند. پس وقتی حضرت رشد نمود، دستور به سوی من بیرون آمد که هر روز به همراه گوشت، مغز قلم بخرم و گفته شد که این برای مولای صغیر ماست!



4⃣قَالَ أَبَانٌ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ یُکْرَهُ مِنَ الذَّبِیحَةِ عَشَرَةُ أَشْیَاءَ مِنْهَا الطِّحَالُ وَ الْأُنْثَیَانِ وَ النُّخَاعُ وَ الدَّمُ وَ الْجِلْدُ وَ الْعَظْمُ وَ الْقَرْنُ وَ الظِّلْفُ وَ الْغُدَدُ وَ الْمَذَاکِیرُ

📚علل الشرایع ج٢ص۵۶٢

در حدیثی ابان بن عثمان گوید : سپس امام صادق علیه السلام فرمود : ده چیز از ذبیحه ناپسند است که از جمله آنها طحال و بیضتین و نخاع و خون و پوست و #استخوان و شاخ و سم و غده ها و آلت نره!



✅ با توجه به روایات فوق و غیره، خوردن استخوان ذبیحه مورد نهی واقع شده است.
اما در مورد گوشتهای چسبیده به استخوان توصیه شده است که در کندن و خوردن آنها مبالغه نشود و گوشت‌ها کاملا از بیخ گرفته نشود، چرا که جن در آن نصیب و بهره دارد و در صورتی که استخوان ها کاملا از گوشت پاک گردد، چیزی بهتر از آن از خانه می رود. البته طبق روایت 2⃣، رخصت پاک کردن کامل استخوان هم رسیده است و لذا کار حرام محسوب‌ نمی شود.

✅ اما در مورد مغز قلم در روایت 3⃣، به دستور امام حسن عسکری صلوات اللَّه علیه، برای امام زمان صلوات اللَّه مغز قلم خریداری می شده است و به ضمیمه اینکه در روایات شیعه نهیی از مغز قلم نرسیده است، جواز خوردن مغز قلم روشن می گردد و روایتی که در کتاب طب النبیِّ ابوالعباس مستغفری عامی، صفحه 23 نقل شده است که بدترین مردم کسانی هستند که مغز استخوان می خورند و به برخی از کتب شیعه نیز راه پیدا کرده است، به خاطر عامی بودن قابل قبول نیست و علم آن به اهل بیت علیهم السلام رد می شود، مضافاً بر اینکه شاهدی در روایات شیعه ندارد و روایت 3⃣ نیز در تعارض با آن می باشد.

✅ لازم به ذکر است که آنچه در برخی کتب نقل شده است که معنای «نهک العظم» که در روایت 1⃣ مورد نهی است، خوردن مغز استخوان است، معنای دقیق و منطبق با لغت نیست و معنای برداشتی می‌باشد و قابل اعتماد نیست و «نهک العظام» به معنای پاک کردن کامل استخوان از گوشت و گرفتن گوشت استخوان از بیخ و مبالغه در خوردن و کندن گوشت استخوان است.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ