✅پاسخ :بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ ذُکِرَ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ زَوَالُ الشَّمْسِ قَالَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ تَأْخُذُونَ عُوداً طَوْلُهُ ثَلَاثَةُ أَشْبَارٍ وَ إِنْ زَادَ فَهُوَ أَبْیَنُ فَیُقَامُ فَمَا دَامَ تَرَی الظِّلَّ یَتَقَصَّرُ فَلَمْ تَزُلْ فَإِذَا زَادَ الظِّلُّ بَعْدَ النُّقْصَانِ فَقَدْ زَالَتْ
📚تهذیب ج٢ ص ٢٧

ترجمه :علی بن ابی حمزة گوید :در نزد امام صادق علیه السلام ذکر #زوال_خورشید_و_وقت_نماز_ظهر شد؛ امام فرمودند :چوبی که طول آن سه وجب باشد بردارید و اگر بزرگتر باشد، بهتر روشن می شود؛ آن چوب را در زمین به صورت عمودی قرار دهید پس تا وقتی که سایه کوتاه‌تر می شود هنوز زوال نشده است پس وقتی سایه بعد از کوتاه شدن زیادتر شد، زوال خورشید شده است.

✅زوال خورشید که در روایات به عنوان ابتدای وقت نماز ظهر معرفی شده است با این روشی که امام علیه السلام به ما یاد داده اند مشخص می‌شود. با نصب یک چوب یا شاخصی مانند آن در برابر خورشید به صورت عمودی در زمین سایه ای ایجاد می شود که موقع طلوع خورشید طولانی است و هر چه به ظهر نزدیک شویم از طول آن کاسته می شود ولی لحظاتی قبل از زوال با وجودی که سایه در حال حرکت به طرف مشرق است ولی از طول آن کاسته نمی شود و ثابت می ماند که البته زمان زیادی طول نمی کشد و به این مدت زمان اندک که سایه از نظر طول ثابت می ماند «رکود خورشید» گفته می شود که در روایات علت هم برای آن ذکر شده است ولی این رکود در روز جمعه به علتی دیگر وجود ندارد و بعد از این رکود، سایه شروع به طولانی تر شدن می کند که در این هنگام #زوال_خورشید شده است و وقت نماز ظهر و نیز وقت اصلی #نوافل_ظهر داخل شده است. به روایات زیر دقت کنید :
امام صادق علیه السلام فرمود :وقتی #زوال_خورشید شد وقت نماز ظهر و عصر داخل شده است مگر اینکه اول باید نماز ظهر خوانده شود و بعد نماز عصر
📚کافی ج ۳ ص٢٧۶
✅با توجه به روایت فوق، موقع زوال وقت نماز ظهر و عصر داخل می شود ولی لازم است ابتدا نماز ظهر خوانده شود و سپس نماز عصر، برای همین در روایات آمده است، از موقع زوال تا مقداری که بتوان چهار رکعت نماز خواند مختص به نماز ظهر است و در آن نماز عصر را نمی توان خواند.

امام صادق علیه السلام فرمود :دیوار مسجد رسول الله صلی الله علیه و آله قبل از اینکه برای مسجد سایبان زده شود، به اندازه یک قامت (انسان) بود. پس وقتی (از موقع زوال) یک ذراع (حدود نیم متر) به سایه دیوار اضافه می شد که اندازه یک خوابگاه بز بود، نماز ظهر را می خواند و وقتی سایه به اندازه دو ذراع اضافه می شد که دو برابر آن است نماز عصر را می خواند.
📚مستدرک الوسائل ج٣ص١١١

✅در بیان اینکه چرا با وجودی که وقتی زوال خورشید شد و وقت نماز ظهر داخل شده است ولی تا اضافه شدن یک ذراع به سایه دیوار یک قامتی فرصت قرار داده شده است، به روایت زیر دقت کنید :

امام باقر علیه السلام به زراره فرمودند :آیا می دانی چرا یک ذراع و دو ذراع قرار داده شده است؟ گفتم :برای چه؟ فرمود :به خاطر مکان نماز فریضه،؛ تو می توانی از هنگام زوال خورشید تا وقتی که سایه(دیوار یا شاخص یک قامتی) به یک ذراع برسد(یک ذراع اضافه شود) نافله بخوانی، پس وقتی سایه بازگشتی به یک ذراع رسید باید به خواندن نماز فریضه آغاز کنی و نافله را ترک کنی.
📚کافی ج ۳ ص٢٨٨

✅یعنی این محدوده برای این قرار داده شده است که مدت زمان جواز خواندن نافله ظهر مشخص باشد و اگر کسی تا آن موقع نوافل خود را نخوانده باشد باید ابتدا نماز ظهر را بخواند و نوافل خود را بعدا قضاء کند.

امام صادق علیه السلام فرمود :وقتی زوال خورشید شد وقت نماز ظهر داخل شده است مگر اینکه قبل از نماز ظهر نافله می باشد و تو اختیار داری اگر بخواهی نوافل را طول می دهی و اگر بخواهی کوتاه می خوانی.
📚کافی ج ۳ ص٢٧۶

منصور گوید:ما در مدینه (برای وقت نماز) آفتاب را با ذراع مقیاس می نمودیم امام صادق علیه السلام به ما فرمودند :می خواهید به کاری از این روشنتر شما را خبر دهم؟ گفتیم :بله، خداوند ما را فدای شما کند، فرمود :وقتی زوال خورشید شد، وقت نماز ظهر داخل شده است مگر اینکه پیش از آن نافله وجود دارد و آن هم به عهده توست اگر نافله راسبک و کوتاه خواندی پس وقتی از نوافل فارغ شدی و اگر هم نوافل را طولانی بخوانی نیز وقتی از آنها فارغ شدی(نماز ظهر را می خوانی)
📚استبصار ج ١ص٢۵٠

✅با توجه به روایات فوق، کسی که نافله نمی خواند یا مسافر است که نوافل روز در سفر ساقط است، نماز ظهر را بعد از زوال می خوانند و کسی که نافله می خواند باید دقت کند که از محدوده تعیین شده آن تجاوز نکند

نکات مهم دیگر در صورت درخواست عرضه می‌شود.