✅ پاسخ : محاق به دو یا سه شب آخر ماه قمری گفته می شود که در آنها، ماه نه در شب و نه در روز دیده نمی شود و علت آن هم طلوع آن هنگام وجود خورشید است که در نتیجه مخفی است و قابل رؤیت در هیچ موقع از شب و روز نمی باشد. در این محدوده زمانی برخی از کارها نهی شده است که با چند روایت زیر مشخص می شود :

1 عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ یَقْطِینٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَحَدِهِمَا قَالَ کَانَ أَبِی إِذَا خَرَجَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ مِنْ آخِرِ الشَّهْرِ وَ فِی یَوْمٍ یَکْرَهُهُ النَّاسُ مِنْ مُحَاقٍ أَوْ غَیْرِهِ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ ثُمَّ خَرَجَ

📚 محاسن ج٢ص٣۴٨

امام باقر علیه السلام یا امام صادق علیه السلام فرمودند:پدرم وقتی در چهارشنبه آخر ماه و در روزهایی که مانند محاق یا غیر آن مردم آن را (برای سفر) مکروه می دانند، بیرون می رفتند، ابتدا یک صدقه ای می دادند و سپس به مسافرت می رفتند.

2 عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ السِّنَانِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْکُوفِیِّ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ عَنْ آبَائِهِ فِی حَدِیثٍ قَالَ مَنْ تَزَوَّجَ وَ الْقَمَرُ فِی الْعَقْرَبِ لَمْ یَرَ الْحُسْنَی وَ قَالَ مَنْ تَزَوَّجَ فِی مُحَاقِ الشَّهْرِ فَلْیُسَلِّمْ لِسِقْطِ الْوَلَدِ

📚 علل الشرایع ج ٢ص ۵١۴

امام باقر علیه السلام در حدیثی فرمودند :کسی که ازدواج کند در حالی که قمر در برج عقرب باشد خوبی و نیکی نمی بیند و فرمود:کسی که در محاق ماه ازدواج کند(خطبه عقد بخواند) باید تسلیم سقط جنین شود. (به سقط جنین گرفتار می شود)

3 مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ قَالَ مَنْ أَتَی أَهْلَهُ فِی مُحَاقِ الشَّهْرِ فَلْیُسَلِّمْ لِسِقْطِ الْوَلَدِ

📚 کافی ج ۵ص ۴٩٩

امام کاظم علیه السلام فرمود :کسی که در محاق ماه نزد اهل خود برود (مقاربت نماید) باید تسلیم و آماده سقط جنین شود.

4 بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ أَنَّهُ قَالَ یَا عَلِیُّ لَا تُجَامِعْ أَهْلَکَ فِی آخِرِ دَرَجَةٍ إِذَا بَقِیَ یَوْمَانِ فَإِنَّهُ إِنْ قُضِیَ بَیْنَکُمَا وَلَدٌ یَکُونُ عَشَّاراً وَ عَوْناً لِلظَّالِمِینَ وَ یَکُونُ هَلَاکُ فِئَامٍ مِنَ النَّاسِ عَلَی یَدِهِ

📚 من لا یحضره الفقيه ج٣ص۵۵٣

رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله در حدیثی به امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه فرمودند : یا علی؛ وقتی ماه در آخرین درجه خود است آن موقعی که دو روز از ماه باقی مانده است با اهل خود مجامعت مکن، چرا که اگر فرزندی بین شما حاصل شود، مالیات گیرنده و کمک کننده ظالمین خواهد بود و هلاکت گروهی از مردم به دست او خواهد بود!

5 کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام یَکْرَهُ أَنْ یُسَافِرَ الرَّجُلُ أَوْ یَتَزَوَّجَ وَ الْقَمَرُ فِی الْمُحَاقِ.

📚 بحار الأنوار ج59ص54

امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه کراهت داشتند که فرد در حالیکه ماه در محاق است مسافرت برود یا ازدواج کند!

✅ ایام دیگری نیز در روایات اهل بیت علیهم السلام، برای این امر نهی شده است : مانند شب اول و شب نیمه ماه و شبهای چهارشنبه و شب عید فطر و شب عید قربان و... که دارای اهمیت بسیار فراوان است. ضمن یادگیری احادیث آن و عمل به آنها، از این جهت که متأسفانه بسیاری از مردم از آن بی اطلاع هستند و در نتیجه به مشکلات زیادی گرفتار می شوند، در تعلیم روایات مربوطه آن به مسلمین کوشش شود. البته لازمه عمل به این روایات آگاهی از ابتدا و انتهای ماه قمری است، برای همین، در استهلال کلیه ماه ها باید کوشا باشیم و نیز محاق ماه را در پایان ماه، جستجو کنیم.

✅ لازم به ذکر است که در اواخر ماه قمری و برای تشخیص محاق، فقط از دقایقی بعد از طلوع فجر تا قبل از طلوع خورشید در ناحیه مشرق می توان ماه را رؤیت نمود و اگر آن موقع ماه دیده نشود نشان دهنده در محاق بودن ماه است که معمولا از شب ٢٨ ماه قمری آغاز می شود و اگر ماه 29 روزه باشد 2شب و اگر ماه 30 روزه باشد 3 شب ادامه دارد.